تنبلی تخمدان چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟

تنبلی تخمدان (ovarian laziness)، یک اختلال شایع هورمونی معروف به سندرم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic ovary syndrome) یا PCOS برای زنان در سن باروری است که با تجمع مواد مایع، جامد و یا ترکیبی از هردو در تخمدان‌ها، باعث ازدیاد هورمون مردانه آندروژن و یا ایجاد قاعدگی‌های نامنظم و طولانی می‌شود و فرایند تخمک‌گذاری را مختل می‌کند. البته باید دانست که کیست‌های مایع و کوچک، بدون درد و قابل‌رفع (خودبه‌خودی) هستند ولی چنانچه کیست‌ها بزرگ یا پاره شوند، با چرک یا خون همراه باشند و یا مانع رسیدن خون به رحم شوند، بسیار دردناک و خطرناک خواهند بود.

به‌طور کلی، PCOS یکی از انواع کیست تخمدان است که از اصلی‌ترین پیامدهای آن باید به برهم خوردن تعادل هورمونی بدن و در نتیجه بی‌نظمی یا توقف عادت ماهانه زنان اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره علل اصلی ناباروری در زنان

نحوه عملکرد تخمدان

غده ای به نام هیپوفیز درون مغز وجود دارد که در ابتدای دوره قاعدگی با تولید هورمونی به نام FSH، به تخمدان دستور تولید تخمک می‌دهد. تخمدان نیز از بین سلول های اولیه ۹ تا ۱۰ سلول اولیه را رشد می‌دهد. سلول های اولیه تنها در تخمدان وجود دارند و این سلول های اولیه ی در حال رشد، سبب آماده سازی رحم برای ورود تخمک، لقاح با اسپرم و بارداری و تولید هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون می‌شوند. در نتیجه رحم با دریافت پیام سلول های اولیه در حال رشد در تخمدان، شروع به ساختن دیواره ها و مویرگ های ظریف می‌نماید.

در روزهای ۱۲ تا ۱۶ بعد از پریود، غده هیپوفیز هورمون LH را تولید می‌کند. این هورمون دستور رهاسازی بزرگترین و آماده ترین سلول اولیه که برای تخمک شدن مناسب است را صادر می‌نماید. سایر سلول های اولیه جهت حمایت از تخمک به تولید هورمون پروژسترون ادامه می‌دهند تا در صورت تشکیل جنین، رحم آمادگی کامل داشته باشد.

در واقع با تشکیل جنین، دستور ادامه تولید پروژسترون برای سلول‌های پشتیبان صادر می‌گردد. در صورت عدم بارداری، غده هیپوفیز مجدداً تولید هورمون FSH را آغاز نموده و سلول های قبلی در تخمدان از بین رفته و تخمدان رشد دادن سلول های جدید را آغاز می‌کند. این پروسه از زمان بلوغ تا یائسگی ادامه خواهد یافت.

تنبلی تخمدان یا تخمدان پلی کیستیک چیست؟

تخمدان دارای کیست های کوچک یا فولیکول های بسیاری است که دقیقاً زیر سطح تخمدان قرار گرفته و این کیست ها همان کیسه هایی هستند که تخمک در آن ها رشد می‌کند و بروز اختلال تنبلی تخمدان سبب عدم رشد صحیح این کیسه ها و عدم آزاد سازی تخمک ها می‌شود.

باید دانست که هر ماه از هر 5 الی 6 فولیکول تولیدشده توسط تخمدان، معمولاً یکی از آن‌ها بزرگ‌تر از بقیه می‌شود و سپس سایر فولیکول‌‌ها یا کیسه‌های ریز اطرافش را کوچک نگه می‌دارد و یا از بین می‌برد. به همین دلیل هر ماه در حدود 3 الی 4 فولیکول نیمه‌رشدکرده و بزرگ بر روی سطح تخمدان‌ها مشاهده می‌گردد.

این در حالی است که در افراد مبتلا به تنبلی تخمدان یا سندرم PCOS، گردنبندی از فولیکول‌ها یا کیست‌های ریز در اطراف تخمدان دیده می‌شود و به همین دلیل هم این عارضه به نام تخمدان پلی‌کیستیک معروف شده است.

در واقع، تنبلی تخمدان به علت بروز برخی از عوامل نظیر بروز اختلال در هیپوتالاموس، هیپوفیز و تخمدان، تحت تأثیر هورمون‌های FSH و LH طبیعی بدن قرار نگرفته و در نتیجه، تخمک‌گذاری اتفاق نمی‌افتد. این عارضه میان بسیاری از زنان در طول سنین باروری رایج است و از علائم آن باید به افزایش سطح هورمون‌های مردانه _یعنی آندروژن_ در بدن اشاره کرد.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک به عنوان شایع‌ترین اختلال غدد درون‌ریز بانوان، در صورت عدم درمان صحیح و به‌موقع می‌تواند علاوه بر ناباروری موجب بروز بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و هیپرپلازی اندومتر شود.

بیشتر بخوانید: کدام بیماری های رحم و تخمدان باعث ناباروری می شود؟

تنبلی تخمدان چه علائمی دارد؟

طبق تحقیقات به عمل آمده، در اغلب اوقات، نشانه‌ها و علائمی که از وجود سندرم تخمدان پلی‌کیستیک خبر می‌دهد، از زمان اولین قاعدگی آغاز شده و در طول دوران بلوغ بروز بیشتری می‌یابد. البته باید توجه داشت که این علائم در افراد مختلف _بسته به فعالیت تخمدان_ متفاوت است. برخی از این علائم به شرح زیر می‌باشد:

• افزایش آندروژن: قبل از هرچیز باید دانست که آندروژن (Androgen) یک نام کلی برای ترکیباتی طبیعی و مصنوعی است که موجب پیدایش خصوصیات مردانه در جنس مذکر می‌گردد و یکی از شناخته‌شده‌ترین این ترکیبات، هورمون تستوسترون می‌باشد. افزایش آندروژن یا هورمون مردانه در زنان موجب ایجاد علائمی نظیر آکنه شدید، رویش موی صورت و بدن و طاسی با الگوی مردانه می‌شود. در صورت مشاهده چنین نشانه‌ها یا علائمی می‌بایست وجود یا عدم وجود سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در خانم‌ها مورد آزمایش قرار گیرد.
• قاعدگی نامنظم: ازجمله شایع‌ترین علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا تنبلی تخمدان، قاعدگی‌های نامنظم با فواصل زمانی طولانی و دفعات کم می‌باشد. به طور مثال، اگر مدت‌زمان تأخیر سیکل‌های قاعدگی بیش از 35 روز شود و یا در طول سال، کمتر از 9 چرخه قاعدگی _همراه با درد زیاد_ صورت گیرد، باید به وجود عارضه تخمدان پلی‌کیستیک مشکوک شد و به پزشک مراجعه نمود. برای کسب اطلاعات بیشتر به مطلب قاعدگی نامنظم مراجعه کنید.
• دوره قاعدگی شدید و طولانی: دوره پریود طولانی به معنی ضخامت دیواره رحم بیشتر و در نتیجه خونریزی شدیدتر می‌باشد.
• سردرد: در بعضی مواقع تغییرات هورمونی سبب بروز سردرد خواهد شد.
• مقاومت نسبت به انسولین: اغلب افراد مبتلا به تنبلی تخمدان قادر به استفاده از انسولین نیستند. پانکراس با تولید انسولین سبب جذب قند موجود در غذا توسط سلول ها می‌شود. در صورتی که سلول ها قادر به استفاده از انسولین نباشند نیاز بدن به انسولین افزایش یافته و پانکراس انسولین بیشتر تولید می‌کند؛ در نتیجه انسولین اضافه سبب تحریک تخمدان و تولید هورمون مردانه می‌شود.
• اضافه وزن: اضافه وزن یکی از علائم تنبلی تخمدان و همچنین یکی از اصلی ترین دلایل تشدید سایر نشانه های تنبلی تخمدان نظیر مقاومت به انسولین می‌باشد.
• افزایش موهای زائد: اغلب زنان مبتلا به تنبلی تخمدان دچار افزایش رشد موهای زائد به صورت ضخیم و سیاه در صورت (نواحی چانه) و بدن (دور سینه ها، ناف و زیر ناف) خواهند شد.
• ریزش مو: گاهی زنان مبتلا به تنبلی تخمدان _به دلیل افزایش هورمون مردانه_ دچار ریزش مو با الگوی مردانه (در نواحی شقیقه‌ها و وسط سر) می‌شوند. 
• چرب شدن پوست و بروز جوش و آکنه: هورمون های مردانه سبب چرب شدن پوست و ایجاد جوش روی صورت و نواحی سینه و پشت می‌شود.
• تیرگی پوست: در این حالت پوست قسمت های چین خورده نظیر پوست گردن، نواحی تناسلی و زیر سینه تیره تر می‌شود.

دلایل تنبلی تخمدان

از جمله عواملی که باعث اختلال در چرخه تولید تخمک می‌شود عبارتند از :

• اضافه وزن
• استرس و اضطراب
• عوامل ژنتیکی
• دیابت
• بیماری های تیروئید
• تومورهای مغزی
• بیماری های عفونی و میکروبی لگن و رحم
• مشکلات غده فوق کلیه

آزمایش های تشخیص تخمدان پلی کیستیک

بهترین روش برای بررسی وضعیت تخمدان استفاده از سونوگرافی واژینال است. البته برای تشخیص تنبلی تخمدان از آزمایش هورمونی نیز استفاده می‌شود. در این آزمایش سطح هورمون LH ،FSH و مقدار هورمون استروژن مورد بررسی قرار می‌گیرد.

معاینه فیزیکی

معاینه فیزیکی برای اندازه‌گیری شاخص BMI، فشار خون، قد، وزن و… به کار می‌رود که علائم اولیه تنبلی تخمدان را شناسایی کند.

سونوگرافی

از بهترین روش ها برای بررسی وضعیت تخمدان ها استفاده از سونوگرافی به ویژه سونوگرافی واژینال است. تصویربرداری سونوگرافی نقش مهمی در مشاهده ظاهر تخمدان‌ها، ضخامت رحم، کشف تعداد زیادی فولیکول کوچک و در نتیجه تشخیص سندرم تخمدان پلی‌کیستیک دارد.

اگر یکی از تخمدان‌ها بزرگ‌تر از دیگری باشد؛ می‌تواند نشانه این باشد که فولیکول‌های درشت و زیادی درون تخمدان ایجاد شده‌اند که تخمک‌ها را احاطه کرده‌اند؛ اما از آزادسازی تخمک‌ها ممانعت به عمل آورده‌ شده است. چنین اتفاقی موجب نامنظم کار کردن تخمدان‌ها و در پی آن، اختلالات سیکل قاعدگی و ناباروری می‌شود.

آزمایش خون

اگرچه منظور از تست خون، طیف گسترده‌ای از آزمایش‌ها برای اندازه‌گیری فاکتورهای مختلف نظیر قند خون (گلوکز) و انسولین است؛ اما می‌توان گفت که به طور کلی، آزمایش خون در زمره مهم‌ترین راه‌های تشخیص تنبلی تخمدان قرار دارد. باید ذکر نمود که در بسیاری از مواقع، آزمایش خون قبل و بعد از نوشیدن آب‌قند برای اندازه‌گیری سطح تری گلیسیرید و کلسترول ناشتا انجام می‌گیرد و در کنار آن، تست تحمل گلوکز نیز انجام می‌شود.

تست هورمون

تست‌های هورمونی با دقت بالایی می‌تواند اختلالات مربوط به تخمدان و رحم را شناسایی کند. این آزمایش‌ها شامل اندازه‌گیری سطح هورمون لوتئینه‌کننده یا کاهش (LH) کاهش در تنبلی تخمدان، محرک فولیکولی یا افزایش (FSH)، تستوسترون (افزایش)، استروژن (ثابت یا افزایش)، آندروستندیون (افزایش)، گلوبولین متصل به هورمون جنسی یا کاهش(SBGH)، آنتی مولرین یا افزایش (AMH) و… می‌شود.

بیشتر بخوانید: آزمایش amh چیست + تفسیر آزمایش ذخیره تخمدان نرمال

آزمایش های افتراقی

برخی آزمایش‌ها و تست‌های دیگر نیز به رد علل دیگر بیماری کمک می‌کند و موجب تشخیص سریع‌تر تنبلی تخمدان می‌شود. آزمایش‌هایی مثل:

• تست هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) برای رد اختلال عملکرد این غده
• اندازه‌گیری پرولاکتین برای تشخیص هیپرپرولاکتینمی
• سنجش کورتیزول جهت شناسایی سندرم کوشینگ
• تست هیدروکسی پروژسترون به منظور رد نوع شایعی از هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
• تست فاکتور رشد شبه‌انسولین ۱ (IGF) جهت پیشگیری از افزایش هورمون رشد

تفسیر نتایج آزمایش ها

با انجام آزمایش‌های هورمونی برای سنجش سطوح مختلف هورمون‌ها در بدن، لازم است که نتایج آن‌ها به دقت تفسیر شود و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در صورت وجود، شناسایی گردد. این نتیجه‌گیری‌ها طبق روند زیر می‌باشد:

هورمون FSH

تست هورمون FSH با خون‌گیری در روز سوم قاعدگی می‌تواند سطح هورمون استروژن و در نتیجه توقف تخمک‌گذاری یا ورود به مرحله یائسگی را مشخص کند.

هورمون استرادیول (استروژن)

تست هورمون استروژن اولیه یعنی استرادیول نشان می‌دهد که این سطح هورمون با ازکارافتادن تخمدان کاهش می‌یابد و این امر می‌تواند نشانه‌ای از تنبلی تخمدان باشد.

هورمون پرولاکتین

یکی از هورمون‌های هیپوفیز خلفی، پرولاکتین نام دارد. به طور طبیعی، میزان پرولاکتین در خون مادر در دوران بارداری بالا است؛ چراکه مهم‌ترین عملکرد پرولاکتین، تولید شیر بعد از زایمان در زنان می‌باشد. در نتیجه، در دوران شیردهی نیز میزان این هورمون افزایش می‌یابد. به علاوه، پرولاکتین در تولید هورمون‌های جنسی نظیر استروژن و تستوسترون (هم در زنان و هم در مردان) نقش دارد.

آزمایش هورمون پرولاکتین جهت یافتن علل ناباروری، ترشحات غیرعادی از پستان‌ها، وجود تومور در غده هیپوفیز و نیز پریود نشدن خانم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

میزان پرولاکتین بالا چه ارتباطی با تنبلی تخمدان دارد؟

عارضه پرولاکتین بالا یا هیپرپرولاکتینمی در بین زنان (به‌ویژه در یک سوم زنانی که قاعدگی نامنظم دارند) شایع‌تر از مردان است و در کودکان ‏نیز ‏به ندرت مشاهده می‌شود. در بانوان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا تنبلی تخمدان، میزان هورمون پرولاکتین در خون زیاد می‌شود؛ لذا اولین قدم جهت درمان این عارضه در صورت دارابودن اضافه وزن و یا کاهش وزن، رسیدن به وزن نرمال می‌باشد.

همچنین پس از مصرف داروهای تجویزشده توسط پزشک، به صلاح دید وی، ممکن است یک MRI از مغز انجام شود. از جمله سایر دلایل افزایش پرولاکتین خون نیز می‌توان به حاملگی، تومورهای هیپوفیز، کم‌کاری تیروئید، سیروز کبدی، استرس، تشنج، التهاب و ضربه مغزی اشاره کرد.

تنبلی تخمدان چه عوارضی برای فرد دارد؟

• ناباروری
• سندروم متابولیک
• وقفه تنفسی در خواب
• سرطان دهانه رحم
• افسردگی
• افزایش ریسک ابتلا به مشکلاتی مانند دیابت و فشار خون بالا

آیا تنبلی تخمدان باعث نازایی می‌شود؟

باید گفت که سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا تنبلی تخمدان، یکی از علل شایع ناباروری زنان است که طی آن، تخمدان‌ها به علت وجود کیست‌های حاوی تخمک‌های نابالغ بسیار بزرگ می‌شوند و موجب افزایش ترشح آندروژن در بدن زنان می‌گردند. این موضوع ناشی از اختلالات هورمونی است که باعث تخمک‌گذاری نامنظم یا حتی عدم تخمک‌گذاری می‌شود. البته باید دانست که گاهی با وجود دفعات کم قاعدگی ماهانه _مثلاً ۳ بار در سال_، تخمک‌گذاری همچنان ادامه می‌یابد.

بدین ترتیب، از آنجایی که هورمون آندروژن یک هورمون مردانه است، صفات مردانه را نیز در خانم‌ها بیشتر بروز می‌دهد. هرچند در حالت طبیعی، آندروژن در بدن زنان به هورمون استروژن تبدیل می‌گردد؛ اما افزایش آن می‌تواند زمینه ناباروری را ایجاد کند.

بیشتر بخوانید: آیا تنبلی تخمدان باعث ناباروری می شود؟

روش های درمان تنبلی تخمدان

از آنجایی که درمان قطعی تنبلی تخمدان هنوز مشخص نشده، لذا برای هر فرد درمان‌هایی متناسب با علائم او در نظر گرفته می‌شود تا شانس باروری را افزایش دهد. به طور کلی، در درمان تنبلی تخمدان از داروهای تقویت‌کننده تخمک‌گذاری و هورمون‌ها استفاده می‌شود که از جمله آن‌ها باید به قرص‌های ترکیبی ضد بارداری و داروهای حاوی پروژستین اشاره کرد. اصلی‌ترین راه‌های کمک به درمان تنبلی تخمدان عبارت‌اند از:

دارو درمانی

باید دانست که مصرف دارو به منظور درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا تنبلی تخمدان بسته به نوع اختلالی که موجب بروز این عارضه شده متفاوت است و به شرح زیر می‌باشد:

دارو برای تنظیم دوره‌های قاعدگی: بدین منظور می‌توان هر ماه یا هر دوماه یکبار و هر دوره به مدت 10 تا 14 روز از قرص‌های ضدبارداری جهت پروژستین‌درمانی استفاده کرد؛ چراکه این قرص‌ها حاوی پروژسترون و استروژن هستند و سبب کاهش آندروژن می‌شوند. همچنین مصرف این قرص‌ها، خونریزی شدید قاعدگی و نیز خطر سرطان اندومتر را کاهش داده و موجب کنترل آکنه و رشد موی زائد می‌شود. از طرفی دیگر، می‌توان به جای قرص‌های ضدبارداری از پچ پوستی یا حلقه‌های واژنی حاوی پروژسترون و استروژن استفاده نمود.

دارو برای تنظیم تخمک گذاری: ازجمله داروهایی که می‌توان جهت تنظیم فرایند تخمک‌گذاری استفاده نمود عبارتند از:

• لترزول؛ مؤثر در تحریک تخمدان
• کلومیفن؛ داروی ضد استروژن خوراکی و قابل مصرف در بخش اول سیکل قاعدگی
• گنادوتروپین؛ دارویی هورمونی و قابل استفاده به صورت تزریقی
• متفورمین؛ دارویی خوراکی مؤثر در درمان دیابت نوع دو، کاهش مقاومت به انسولین، کمک به بارداری و کمک به کاهش وزن

دارو برای کاهش رشد موهای زائد: برخی از داروهایی که جهت کاهش رشد موهای زائد در شرایط وجود سندرم تخمدان پلی‌کیستیک تجویز می‌شود عبارتند از:

• اسپیرونولاکتون؛ جهت کاهش تأثیر آندروژن بر پوست
• قرص ضد بارداری؛ جهت کاهش تولید آندروژن
• افلورنیتین؛ کرمی جهت کندکردن رشد موهای زائد صورت
• الکترولیز؛ روشی شامل ورود سوزنی نازک به فولیکول مو جهت از بین رفتن ریشه مو

البته لازم به ذکر است که در صورت باردار بودن می‌بایست از مصرف هرگونه دارویی به صورت خودسرانه اجتناب نمود؛ چراکه به طور مثال، داروی اسپیرونولاکتون منجر به نقص مادرزادی جنین می‌شود و مصرف آن در دوران بارداری اصلاً پیشنهاد نمی‌گردد.

جراحی

در صورت عدم بهبود فرد با درمان دارویی می‌توان از روش جراحی (لاپاراسکوپی) استفاده نمود. در این روش جراح با استفاده از لیزر یا سوزن‌های باریک سوراخ‌های کوچکی در تخمدان ایجاد می‌کند. این عمل سبب کاهش تولید هورمون‌ مردانه و بهبود عملکرد تخمدان و فرایند تخمک‌گذاری خواهد شد.

اصلاح سبک زندگی

عواملی نظیر انجام تمرینات ورزشی، رعایت رژیم غذایی مناسب، پرهیز از مواد قندی زیاد و نیز کاهش و کنترل وزن، نقش بسزایی در بهبود وضعیت فرد مبتلا به تنبلی تخمدان دارد. 

لقاح مصنوعی

در مرحله آخر و در صورتی که هیچ‌کدام از روش‌های درمانی جهت برطرف شدن عارضه تخمدان پلی‌کیستیک کارآمد واقع نشود؛ در زنانی که قصد بارداری دارند، پزشک انجام روش‌های کمک‌باروری نظیر آی ‌وی ‌اف (IVF) را پیشنهاد می‌کند.

بیشتر بخوانید: ۷ روش درمان تنبلی تخمدان برای بارداری

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

• اگر پریود نشدید و باردار نیستید.
• اگر علائم تنبلی تخمدان را در خود مشاهده می‌کنید.
• اگر ۱۲ ماه اقدام به بارداری کرده اید؛ اما ناموفق بوده اید.
• اگر علائم بیماری دیابت را در خود مشاهده می‌کنید.

یزد به عنوان یک قطب بین المللی در زمینه درمان ناباروری محسوب می‌شود. برای رزرو نوبت بهترین مراکز درمان ناباروری در یزد کلیک کنید.

درمان گیاهی تنبلی تخمدان چگونه است؟

همان‌طور که اشاره شد، درمان قطعی و منحصربه‌فردی برای مشکل تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک وجود ندارد؛ اما می‌توان با مصرف برخی گیاهان دارویی به بهبود این عارضه کمک کرد. باید دانست که انتخاب مناسب‌ترین روش درمان پزشکی و دارویی بعد از معاینه پزشک صورت می‌گیرد که برای هر فرد متفاوت است.

البته هم‌زمان با درمان‌های پزشکی باید نکاتی را مد نظر قرار داد که از جمله آن‌ها می‌توان به کنترل وزن و فعالیت کافی اشاره کرد. درواقع، کاهش وزن با کاهش سطح آندروژن و انسولین موجب بهبود تخمک‌گذاری و تقویت تخمدان تنبل می‌شود. همچنین فعالیت‌های ورزشی منظم علاوه بر کنترل وزن، به کاهش سطح قند خون و کاهش یا درمان مقاومت به انسولین کمک می‌کند و از وقوع دیابت جلوگیری می‌نماید.

با این حال، خوراکی‌های نیز به کاهش علائم این بیماری کمک می‌کنند که عبارت‌اند از:

• زردچوبه

زردچوبه حاوی ماده‌ای به نام کورکومین است و مصرف آن برای افرادی که مشکل معده دارن، باعث کاهش التهاب و کاهش مقاومت به انسولین می‌شود؛ اما مصرف آن باید تحت نظر پزشک و با احتیاط باشد.

• دارچین

دارچین یکی از خوراکی‌های معجزه‌بخش است که با مصرف روزانه ۱ قاشق چای‌خوری از آن در آب جوش می‌توان به پاک‌سازی بدن و خون، تنظیم قاعدگی و اثرگذاری مثبت بر مقاومت به انسولین کمک نمود.

• اسید چرب امگا ۳

اسیدهای چرب امگا ۳ از تنظیم‌کننده‌های اصلی علائم تنبلی تخمدان به شمار می‌رود که از نمونه‌های آن می‌توان به مصرف روزانه ۳۰۰ میلی‌گرم مکمل روغن کریل اشاره کرد.

• تخم کتان

نوشیدن ترکیبی از ۲ قاشق تخم کتان تازه در ۱ لیوان آب به صورت روزانه یا استفاده از دانه‌های آن در سوپ و سالاد، برای بهبود تخمدان پلی‌کیستیک مؤثر است.

• ریشه شیرین بیان

ریشه خشک‌شده شیرین‌بیان را باید به صورت دم‌کرده در آب جوش، روزی ۲ بار مصرف نمود.

• سرکه سیب

سرکه سیب یک معجون شگفت‌انگیز است که ترکیب ۱ قاشق از آن با ۱ لیوان آب گرم و مصرف به صورت ناشتا، اثرات معجزه‌آسایی دارد.

• نعنای تند

دم‌کرده ۱ قاشق از نعنای تند همراه با چای، تزریق مکمل آن به بدن و یا ترکیب این ماده با ژل مخصوص ماساژ تخمدان به کاهش علائم تنبلی تخمدان کمک می‌نماید.

• ریحان

ریحان به عنوان یکی دیگر از سبزیجات مفید می‌تواند همراه با چای و یا به صورت مصرف چند برگ از آن در هنگام صبح، موجب بهبود نسبی تنبلی تخمدان شود.

• زغال اخته

ترکیب ۳ قاشق از دانه‌های خیس‌خورده زغال اخته با عسل برای مصرف صبحانه یا مصرف این دانه‌ها قبل از هر وعده ناهار و شام، راهکار پیشنهادی دیگری به حساب می‌آید.

• پروتئین ها

مصرف غذاهای حاوی پروتئین از جمله گوشت، حبوبات، تخم‌مرغ، دانه‌ها و مواد مغذی به شدت توصیه می‌شود؛ چراکه موجب جایگزینی منبع انرژی به جای کربوهیدرات‌ها می‌گردد.

• رازیانه

دم‌کرده ۱ قاشق از دانه‌های رازیانه در ۱ لیوان آب و مصرف مداوم آن در طول روز، یکی دیگر از درمان‌های خانگی تخمدان پلی‌کیستیک می‌باشد.

• منیزیم

مصرف ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی‌گرم مکمل منیزیم به صورت ۳ بار در روز یا افزودن ۱ فنجان نمک سولفات به آب موجود در وان حمام و استحمام با آن جهت جذب منیزیم، موجب کنترل علائم بیماری می‌شود.

• گلوکز

یک رژیم غذایی گلوکزدار و پرهیز از غذاهای چرب، کافئین، سرخ‌کردنی‌ها، کنسروها، غذاهای حاوی شکر فراوان و… نیز بسیار مفید می‌باشد.

• ویتامین ب

ویتامین B موجود در غذاها یا مکمل آن، نقش قابل توجهی در کاهش علائم تنبلی تخمدان دارد. از مؤثرترین انواع ویتامین ب در بهبود مقاومت انسولین و تقویت باروری باید به اینوزیتول اشاره کرد.

• ویتامین دی

میزان کافی از ویتامین D می‌تواند به زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک جهت بارداری کمک شایانی کند تا بارداری سالم و موفقی را پشت‌سر بگذارند.

• فیبر

مصرف غذاهای فیبردار _مانند کرفس، کلم بروکلی، سبزیجات تیره، سیب و غلات کامل_ با جلوگیری از افزایش انسولین توسط کاهش سرعت هضم قندهای بدن و همچنین ارتقاء متابولیسم استروژن سالم، یک راهکار مؤثر برای تقویت تخمدان تنبل به حساب می‌آید.

بیشتر بخوانید: برای تقویت تخمدان تنبل چه بخوریم؟

تنبلی تخمدان در دختران نوجوان

نامنظم بودن قاعدگی به‌ویژه در ۲ سال اول آغاز پریود، لزوماً نشانه تنبلی تخمدان در دختران نوجوان نیست. با این حال، در صورت ادامه یافتن این موضوع به همراه پرمویی یا ریزش مو و اضافه وزن، باید به متخصص زنان مراجعه کرد. به عبارت دیگر، باید گفت که بهترین زمان تشخیص و درمان تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، سنین نوجوانی می‌باشد؛ لذا مراجعه مداوم و منظم به متخصص زنان ضرورت دارد.

پیشگیری از تنبلی تخمدان

جلوگیری از تنبلی تخمدان امکان‌پذیر نیست؛ اما در صورت وقوع می‌توان پیشگیری ثانویه داشت و از تشدید علائم جلوگیری کرد. به عنوان مثال، کاهش وزن در جلوگیری از شدت یافتن علائم بیماری مؤثر است. همچنین با مراجعه به پزشک متخصص زنان و اطلاع از مرحله پیشروی بیماری، درمان‌های متناسبی برای جلوگیری از تشدید آن در نظر گرفته می‌شود.

در کل تنبلی تخمدان بیماری خطرناکی نیست و لزوماً منجر به سرطان یا نازایی نمی‌شود؛ اما به دلیل اهمیت بالای بیماری باید در اولین فرصت تحت درمان قرار گیرد. لذا توصیه می‌شود بانوان و دختران از سنین نوجوانی و اوایل جوانی به طور مرتب به متخصص زنان مراجعه کنند و تحت معاینات دوره‌ای قرار گیرند. لازم به ذکر است که در بسیاری از بانوان دارای علائم تنبلی تخمدان، با یک مرتبه باردار شدن می‌توان علائم را تا حد زیادی کاهش داد و شاهد فعالیت منظم تخمدان‌ها تا چندین سال بود.

نکته پایانی

باید گفت که در بسیاری از خانم‌ها، تنبلی تخمدان بدون بروز هیچ‌گونه نشانه‌ای ایجاد می‌شود و حتی در طول زندگی نیز علائم بسیار اندکی از خود نشان می‌دهد. به همین دلیل، در اغلب موارد تشخیص این بیماری به سختی صورت می‌گیرد. با این حال، در صورت ابتلا به تخمدان پلی‌کیستیک باید نکاتی را رعایت کرد که شامل مواردی مانند در پیش گرفتن سبک زندگی سالم، چکاپ های منظم و دوره ای سیکل های قاعدگی، تلاش برای بارداری تا قبل از ۳۰ سالگی، پیگیری و بررسی هر یک از علائم تنبلی تخمدان و دوری از تنش و استرس، می‌باشد.

باید دانست که بررسی ضخامت رحم و مشاهده هرنوع توده بدخیم در زنان دارای سیکل‌های نامنظم، به کمک سونوگرافی واژینال یا نمونه‌برداری ساده‌ای از دیواره رحم امکان‌پذیر است و سپس درمان‌های متناسبی اتخاذ می‌شود؛ البته با توجه به ماهیت ژنتیکی تنبلی تخمدان _به عنوان یک اختلال غددی و متابولیکی_، گاهی توصیه می‌شود که دست‌کم افراد مؤنث خانواده نیز از نظر دیابت و عدم تحمل گلوکز، مورد معاینه و غربالگری قرار گیرند.

حال اگر شما یا یکی از نزدیکانتان تجربه ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک داشته اید یا روش هایی موثر در درمان این عارضه می‌شناسید، با ما در میان بگذارید.

سؤالات متداول درباره تنبلی تخمدان

پروسه درمان تنبلی تخمدان چقدر طول می‌کشد؟

پروسه درمان تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک بسته به شدت بیماری در افراد مختلف، متفاوت است؛ اما اغلب، دوره درمان آن تحت نظر پزشک متخصص به مدت یک تا دو سال می‌باشد.

در صورت ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و تمایل به بارداری چه باید کرد؟

باید دانست که افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا تنبلی تخمدان قادر به بارداری هستند؛ اما ممکن است این فرایند کمی طولانی‌تر شود، لذا اکثر پزشکان باردار شدن زیر 35 سال را توصیه می‌کنند. از دیگر راهکاری های افزایش شانس بارداری در چنین بانوانی کاهش وزن و منظم کردن سیکل قاعدگی است که با تجویز داروهای تحریک تخمک‌گذاری، شانس بارداری بیشتر می‌شود.

چگونه می‌توانم به پروسه درمان کمک کنم؟

در صورت چاق بودن و یا اضافه‌وزن داشتن می‌بایست رژیم غذایی سالمی در پیش گرفت تا سرعت بهبودی افزایش یابد. باید گفت که حتی کاهش پنج درصدی در وزن نیز تأثیر بسزایی در سرعت درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک دارد.

آیا زندگی زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک با بقیه فرق دارد؟

بانوان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک همانند سایر خانم‌ها می‌توانند زندگی طبیعی و نرمالی داشته باشند؛ اما لازم است که جهت کنترل بیماری و پیشگیری از ابتلا به سایر بیماری‌های وابسته، تحت نظر پزشک باشند و در صورت مشاهده هرگونه علائم و نشانه‌ای با پزشک خود مشورت نمایند.