ناباروری و ناتوانی در فرزندآوری، مشکلی است که در برخی از زوج ها دیده می شود و در ۵۰ درصد موارد، عامل مردانه دارد. در واقع، با تلاش ناموفق زوج ها جهت بارداری، آزمایشی موسوم به آزمایش اسپرم برای مرد توصیه می شود تا علل احتمالی این اختلال را مشخص کند؛ که
یکی از روش‌های تشخیصی و درمانی برای بیماری‌های رحم زنان، هیستروسکوپی نام دارد که تکنیکی ساده و کم‌تهاجمی محسوب می‌شود. در روش هیستروسکوپی که معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌پذیرد، پزشک لوله باریکی شامل یک دوربین کوچک (هیستروسکوپ) را وارد دستگاه تناسلی می‌کند تا مشکلات دهانه رحم، واژن و رحم (نظیر خونریزی‌های غیرطبیعی واژن، قاعدگی دردناک و...)را مورد بررسی قرار دهد.
تست PCT که به‌منظور بررسی وجود اسپرم و تحرک مناسب آن در واژن زن پس از مقاربت انجام می‌شود، راهی برای تشخیص علل ناباروری در شرایطی است که سایر آزمایش‌ها علت آن را نشان نداده باشند. با توجه به این‌که زمان انجام این آزمایش و اقدامات قبل و بعد از آن روی نتیجه اثر می‌گذارد، باید در این خصوص اطلاعات کامل را از پزشک دریافت کرد.
یکی از روش های تعیین سلامت اندام های تولید مثل و دستگاه های جنسی به منظور شناسایی علل ناباروری و مشکلات بارداری (مانند سقط جنین)، استفاده از عکس رنگی رحم است. در عکس رنگی رحم (هیستروسالپنگوگرافی)، از نوعی اشعه ایکس برای بررسی رحم و لوله های فالوپ و همچنین برای بررسی سقط
بسته به اندام درگیر بیماری و عامل به‌وجودآورنده ناباروری مردان نظیر اختلالات پیش از بلوغ یا مشکلات پس از بلوغ، درمان‌های مختلفی استفاده می‌شود. بااین‌حال انتخاب هر یک از تست‌های تشخیصی همچون معاینه فیزیکی، آزمایش اسپرم، آزمایش واریکوسل، تست آنتی‌بادی، بررسی هورمونی، سونوگرافی و... طبق نظر پزشک انجام می‌گیرد.
اگرچه گاهی ناباروری بدون علت رخ می‌دهد؛ اما برای تشخیص نازایی در زنان راه‌های زیادی وجود دارد که ازجمله آن‌ها باید به معاینه اولیه، بررسی سابقه پزشکی، آزمایش‌های هورمونی، تصویربرداری‌هایی همچون سونوگرافی، معاینه وضعیت تخمک و تخمدان‌ها و... اشاره کرد. لازم به ذکر است درمان ناباروری بدون یافتن علت آن ممکن نیست.