رحم و تخمدان‌ها در باروری زنان نقش اساسی دارند و هرگونه بیماری یا نقص در آن‌ها ممکن است موجب نازایی شود. مشکلاتی همچون سرطان رحم و تخمدان، فیبروم، تنبلی تخمدان، عفونت واژن، نقص لوله‌های رحمی و... ناباروری موقت یا دائمی ایجاد می‌کنند. برای درمان زودهنگام و مؤثر هر یک از ناهنجاری‌ها باید ضمن شناسایی علائم آن‌ها، به پزشک متخصص مراجعه کرد.
تشکیل کیسه‌های حاوی مواد مایع یا جامد در تخمدان که به کیست معروف است، گاهی بی‌خطر و گاهی همراه با عوارض مختلف می‌باشد. آشنایی با انواع کیست‌های تخمدانی همچون کیست ناشی از تنبلی تخمدان، لوتئینی، آدنوما، درموئید، پارااوارین، شکلاتی، ساده و کیست جسم زرد و اطلاع از علائم هر کدام، برای تشخیص به‌موقع و درمان جهت جلوگیری از ناباروری احتمالی ضرورت دارد.
سندرم تخمدان پلی کیستیک که در اصطلاح عامیانه به تنبلی تخمدان معروف است، باعث بروز کیست‌های متعدد در تخمدان‌ها می‌شود. این عارضه به علت ضخیم شدن بافت خارجی تخمدان، افزایش سطح انسولین خون و اختلال در فرایند رشد تخمک‌ها و تخمک‌گذاری موجب اختلالات باروری می‌شود؛ اما اغلب با مراجعه به پزشک متخصص قابل درمان است.