امروزه بسیاری از بانوان برای گذراندن موفقیتآمیز دوره حاملگی خود، از جدول مراقبت های دوران بارداری کمک میگیرند. سه ماهه اول بارداری از مهمترین بازههای زمانی دوران حاملگی است که نیازمند استراحت و مراقبتهای خاصی میباشد.
یکی از هورمونهایی که توسط غده هیپوفیز تولید میشود و از مهمترین وظایف آن، تحریک تولید شیر و آزادسازی آن در خانمها پس از زایمان است، پرولاکتین نام دارد. بهطورکلی، میزان این هورمون در دوره شیردهی بالا میرود و مانع از تخمکگذاری میشود و همین امر یکی از دلایل عدم قاعدگی و بارداری در زمان شیردهی به حساب میآید.
باتوجه به نقش رحم در حفظ و رشد جنین تا زمان تولد، پیش از اقدام به بارداری باید به کمک روشهایی همچون بهبود شرایط محیطی، حفظ تعادل هورمونها، پیروی از رژیم غذایی استاندارد و همچنین حفظ سلامت روحی و جسمی بدن، رحم را تقویت و آماده کرد. البته انتخاب برنامه غذایی مناسب با هر فرد، نوع ورزشها و... نیاز به مشورت با پزشک دارد.
انجام تستها و آزمایشهای ضروری دوره بارداری با تشخیص زودهنگام نقصها و بیماریها، موجب حفظ سلامت مادر و جنین و جلوگیری از مشکلاتی همچون عفونت نوزادی، وزن کم نوزاد حین تولد، نقص مادرزادی، سقط جنین و مرگ مادر میشود. برای اطلاع از تستهای ضروری و بهترین زمان انجام هر کدام باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.
اگرچه امروزه روشهای درمانی متعددی برای بهبود بسیاری از بیماریها ارائه شده؛ اما برخی درمانها ممکن است همواره عوارض و پیامدهایی را در سلامتی افراد به دنبال داشته باشد. بروز ناباروری از عوارض احتمالی روشهایی همچون رادیوتراپی و شیمیدرمانی (برای رفع سرطان یا بیماریهای مشابه) است که که هم قدرت باروری مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار میدهد.
در خانمها گاهی سلولهای دیواره رحم (اندومتر) بهصورت موضعی رشد میکنند و موجب تشکیل زائدهای غیرطبیعی میشوند که به آنها «پولیپ رحم»، «پولیپ اندومتر» و یا «پولیپ اندومتریال» گفته میشود.
در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی (نظیر افزایش سطح هورمون پروژسترون)، احساس خستگی و نیاز به خواب بیشتر در مادر پدید میآید که البته ویار بارداری و تحمل وزن جنین نیز این وضعیت را تشدید میکند. بنابراین، در حدود یک ساعت استراحت بعد از غذای نیمروز به بانوان باردار توصیه میشود تا خونرسانی به معده بیشتر گردد و هضم غذا بهتر انجام شود.
ناباروری و نازایی، یک عامل تنشزا در زندگی زوجهای نابارور است که تأثیرات جسمی و روحی مخربی بر زن و شوهر دارد. امروزه اگرچه علم پزشکی پیشرفت کرده و درمانهای مناسبی برای مشکلات باروری یافته؛ اما تغییر سبک زندگی و بروز برخی بیماریها، همچنان باعث ناباروری بسیاری از زوجها در سراسر جهان میشود.
شکل سر اسپرم و اندازه آن بر حرکت اسپرم اثر میگذارد و در نفوذ آن به سطح خارجی تخمک و انجام لقاح بسیار تأثیرگذار است؛ به همین دلیل، مبحثی به نام مورفولوژی اسپرم وجود دارد که به اهمیت این دو مورد مهم میپردازد.
یکی از بیماریهای شایع بانوان در سنین باروری، عارضه پیچ خوردگی تخمدان یا تورشن تخمدان (Ovarian Torsion) است که در صورت پیچ خوردگی ناگهانی تخمدان به دور بافتهای اطراف خود به وقوع میپیوندد و موجب اختلال در خونرسانی به این اندام حیاتی میگردد.