روش های خانگی درمان زخم ها

هر فرد در طول زندگی زخم ها و خراش هایی را تجربه می کند. معمولاً زخم های کوچک بی خطر هستند؛ اما در صورت بروز عفونت ممکن است باعث ایجاد خطر شوند. به همین علت مراقبت از زخم ها و استفاده از روش مناسب برای درمان آن ها ضروری است.

انواع زخم

در واقع زخم، هرگونه آسیب و شکستگی در سطح پوست می باشد. زخم ها بر اساس مدت زمان بروز، به دو دسته حاد و مزمن تقسیم می شوند. زخم های حاد، زخم های جدید هستند و زخم های مزمن، زخم هایی هستند که به مدت سه تا چهار هفته وجود داشته باشند. با انجام مراقبت های اولیه می توان زمان بهبود زخم را کوتاه کرد و از بروز عوارض جانبی مانند عفونت جلوگیری نمود.

به طور کلی زخم ها انواع و اقسام مختلفی دارند. برخی از انواع زخم ها عبارتند از:

• بریدگی
• سوختگی
• خراشیدگی
• زخم عمیق و سوراخ شده
• زخم های تحت فشار

مدت زمان بهبود زخم

بریدگی های خفیف در عرض چند روز و زخم های ناشی از جراحی در مدت ۶ تا ۸ هفته التیام پیدا می کنند. زمان بهبود زخم به عوامل مختلفی بستگی دارد. برخی از عوامل نیز از بهبود زخم جلوگیری کرده و روند التیام را کند می کنند. این عوامل عبارتند از:

• عفونت
• دیابت
• جریان خون ضعیف
• اضافه وزن
• کهولت سن
• مصرف مشروبات الکلی
• مصرف دخانیات
• استرس و اضطراب
• مصرف برخی داروهای خاص مانند: کورتیکواستروئیدها، داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی و برخی داروهای شیمی درمانی

مراحل بهبود زخم

درمان و بهبود زخم دارای چهار مرحله می باشد:

گام اول: هموستازی (توقف خونریزی)

پروتئین موجود در خون مانند چسب، پلاکت ها را به یکدیگر متصل و به دهانه رگ می چسباند. این اتفاق باعث ایجاد لخته و توقف خونریزی می شود.

گام دوم: مرحله دفاعی / التهابی

پلاکت خون با رها کردن مواد شیمیایی خاصی، سبب التهاب و قرمزی اطراف زخم می شود. سلول های سفید با از بین بردن هرگونه باکتری مضر و تولید باکتری های ترمیم کننده زخم، به بهبود آن کمک می کنند.

گام سوم: مرحله تقویت کننده (بازسازی پوست)

در این گام، بدن با تولید سلول های پوستی سبب فراهم کردن اکسیژن و مواد مغذی برای پوست می شود. از طرفی پیام رسان های شیمیایی نیز به سلول های پوستی دستور تولید کلاژن می دهند. کلاژن پروتئین اصلی برای بازسازی زخم ها می باشد. این مرحله بین ۴ تا ۲۴ روز طول می کشد.

گام چهارم: مرحله تشکیل پوست جدید

این گام، مرحله نهایی درمان است که پوست جدید ایجاد می شود. جایگزینی پوست جدید، باعث ایجاد چروکیدگی و یا کشیدگی پوست اطراف زخم می شود. این مرحله ممکن است ۲۱ روز تا ۲ سال طول بکشد.

روش های طبیعی درمان زخم

در ادامه با روش های طبیعی درمان زخم ها آشنا خواهیم شد:

غذاهای مفید برای درمان زخم ها

رژیم غذایی مناسب در بهبود زخم ها بسیار تأثیرگذار است. از جمله غذاهای مفید برای بهبود زخم عبارتند از:

• سبزیجات دارای برگ سبز
• پروتئین بدون چرب
• ماهی

غذاهایی که روند درمان زخم را به تأخیر می اندازد!

• الکل
• شکر و دانه های تصفیه شده
• روغن های هیدروژنه
• غذاهای فرآوری شده

مواد مؤثر در التیام زخم

کلاژن

استفاده موضعی از کلاژن یا استفاده از آن در رژیم غذایی، به ترمیم زخم کمک شایانی می کند. غذاهایی نظیر آبگوشت با پودر پروتئینی تهیه شده از استخوان، دارای کلاژن زیادی است. بر اساس تحقیقات انجام شده، زخم های مزمن مانند زخم های تحت فشار و زخم پای دیابتی، با استفاده از کلاژن بهبود چشمگیری می یابند.

عسل

عسل باعث تمیز شدن زخم، کاهش علائم عفونت و درد و نیز تسریع در روند بهبود زخم می شود. عسل سبب تولید آب اکسیژنه و ایجاد محیطی نامناسب برای باکتری می شود. تحقیقات نشان داده عسل می تواند در بهبود زخم های پس از جراحی، زخم های مزمن پا، آبسه، سوختگی، سائیدگی و بریدگی نیز مؤثر باشد. ترکیب عسل و کره یا عسل، روغن درخت چای و روغن اسطوخودوس می تواند به عنوان مرهمی برای درد عمل کند. در صورت استفاده از عسل برای التیام زخم باید هر ۲۴ تا ۴۸ ساعت پانسمان را عوض شود.

استفاده از روغن ها

برخی از روغن ها مانند روغن درخت چای و رزماری دارای خاصیت ضد باکتری هستند. ترکیب روغن نارگیل با دیگر روغن های ضروری به مقدار مساوی را می توان سه بار در روز به عنوان مرهم برای زخم استفاده کرد؛ همچنین لازم به ذکر است که این روغن ها باعث افزایش سطح رطوبت و بهبود زخم می شوند.

مصرف روی

روی نقش اساسی در بهبود زخم ایفا می کند. این ماده باعث ترمیم غشاء، انعقاد، دفاع از بدن و توسعه عروق خونی جدید می شود. استفاده از مواد غذایی سرشار از روی مانند گوشت بره، گوشت گاو، دانه های کدو تنبل و بادام هندی می تواند باعث التیام زخم شود.

ویتامین C

ویتامین C به تولید کلاژن کمک کرده و بر ترمیم زخم و رگ های خونی بسیار اثرگذار است. استفاده از مکمل های ویتامین C یا وارد کردن موادی نظیر مرکبات، فلفل دلمه ای، توت فرنگی و گوجه فرنگی به رژیم غذایی نیز می تواند ویتامین C مورد نیاز برای ترمیم زخم را تأمین کند.

چه زمانی برای درمان زخم به پزشک مراجعه کنیم؟

• خونریزی زیاد یا عدم قطع خونریزی
• زخم ناشی از گاز گرفتن انسان یا حیوان
• در صورت نیاز به بخیه
• افزایش قرمزی یا تورم
• افزایش درد با گذر زمان
• گرم شدن پوست اطراف زخم
• وجود بوی نامطبوع در هنگام تمیز کردن زخم
• ترشحات غیر معمول از محل زخم
• تب یا لرز

باورهای غلط در مورد بهبود زخم

• وازلین یک ماده ژله ای نفتی است. استفاده از این ماده برای التیام و بهبود زخم اثبات شده نیست. تنها خاصیت وازلین در مورد بهبود زخم، انباشته کردن مواد مرطوب کننده روی زخم می باشد که این خاصیت در روغن نارگیل نیز وجود دارد.
• باز گذاشتن روی زخم نه تنها به بهبود زخم کمکی نمی کند بلکه به علت خشک شدن روی زخم، باعث کاهش سرعت بهبود زخم می شود.