رحم اجارهای و ژنتیک: آیا DNA و ظاهر کودک تحت تأثیر است؟
درمان ناباروری
وقتی یک زوج علاقه‌مند به فرزندآوری، با مشکلاتی مانند سقط مکرر جنین یا عدم لانه‌گزینی موفق در آغاز بارداری مواجه می‌شوند و پزشک به آنها می‌گوید که تنها راه بچه‌دار شدنشان استفاده از رحم یک خانم دیگر است، موجی از نگرانی‌ها برای زن و شوهر به وجود می‌آید: آیا بچه‌ای که در رحم زن دیگری رشد کند فرزند بیولوژیک ما خواهد بود؟ آیا شباهتش به ما را حفظ می‌کند یا چهره‌اش شبیه مادر جایگزین میشود؟ آیا بیماری‌های ژنتیکی مادر اجارهای را به ارث می‌برد و DNA او را دریافت می‌کند؟ در این مطلب، به پرسش‌های فوق درباره اثرات ظاهری و درونی بارداری به روش رحم اجارهای پاسخ می‌دهیم.
ارتباط ژنتیکی جنین و مادر جایگزین چگونه است؟
آنچه که تعیین می‌کند ویژگیهای DNA مادر جایگزین تا چه حد بر جنین اثر خواهد گذاشت، نوع ارتباط ژنتیکی بین آن دو است. در صورت تبادل ژنتیکی کامل بین مادر اجارهای و کودک، علاوه بر تأثیرات روحی و روانی می‌توان شاهد تغییر چهره و ویژگیهای ظاهری کودک منطبق با خصوصیات فرد اجاره‌دهنده رحم بود. اما در یک ارتباط ژنتیکی جزئی، توالی DNA نوزاد هیچ‌گونه تأثیری از مادر حامل نمی‌پذیرد و صرفاً ممکن است دوران 9 ماهه حاملگی، اثرات عاطفی کوتاه‌مدت بر نوزاد بگذارد.
تبادل ژنتیکی جزئی
منظور از تبادل ژنتیکی جزئی در حاملگی به روش رحم جایگزین، حمل جنینی در رحم مادر جایگزین است که از تخمک و اسپرم پدر و مادر اصلی (زوج متقاضی) و در شرایط آزمایشگاهی تشکیل شده باشد. در این صورت کودک 50 درصد از ویژگیهای ژنتیکی را از صاحب تخمک (مادر) و 50 درصد دیگر را از صاحب اسپرم (پدر) به ارث می‌برد.
جنین حاصل، با لانه‌گزینی و رشد در رحم مادر جایگزین، صرفاً از شرایط محیطی بهره‌مند میشود که شامل تأثیراتی مانند ارتباط خونی، بهره‌مندی از مواد مغذی، اثرپذیری از داروهای مصرفی و در سطح ناچیزی تبادل دوسویه‌ی سلول‌های جنینی خواهد بود.
تبادل ژنتیکی کامل
در تبادل ژنتیکی کامل بین مادر حامل و کودک، تخمک اهدایی از مادر حامل دریافت میشود و در آزمایشگاه با اسپرم مرد لقاح می‌یابد. در این صورت علاوه بر اپی ژنتیک رحم، خصوصیات DNA مادر جایگزین نیز به کودک میرسد و شباهت‌های ظاهری و ژنتیکی ایجاد می‌کند.
در روش سنتی که دیگر رایج نیست، امکان انتقال مستقیم اسپرم مرد به رحم مادر جایگزین از طریق IUI نیز وجود دارد. البته گاهی تخمک و حتی اسپرم، از اهداکنندگان دیگری دریافت میشود که در آن صورت، ارتباط ژنتیکی بین مادر اجارهای و جنین باز هم از نوع جزئی خواهد بود.
مراحل کنترل ویژگیهای ژنتیکی در بارداری با رحم جایگزین
از مزایای بارداری به روش رحم جانشین باید به امکان مدیریت و حذف مشکلات ژنتیکی عمده‌ای اشاره کرد که در یک حاملگی طبیعی چندان قابل کنترل نیست. از آنجایی که تخمک و اسپرم والدین اصلی (یا تخمک و اسپرم اهداکننده‌ها) در محیط آزمایشگاه لقاح می‌یابد و سپس به رحم فرد انتخاب‌شده منتقل میشود، با رعایت نکاتی می‌توان خطر بروز ناهنجاری‌های کروموزومی و دیگر آسیب‌های طول بارداری یا حین زایمان را به حداقل رساند. مهم‌ترین این نکات عبارتند از:
- انتخاب مادر جایگزین مناسب
- انتخاب بهترین رویان
- انجام آزمایش‌های ژنتیک
انتخاب مادر جایگزین مناسب
در یک بارداری طبیعی ممکن است مادر اطلاعی از مشکلات رحمی خود و ناهنجاری‌های کروموزومی خود و همسرش نداشته باشد. در این صورت با وقوع نخستین حاملگی و حتی در صورت انجام معاینات بارداری، احتمال بروز مشکل در برای جنین یا تولد کودکی با بیماری‌های ارثی وجود خواهد داشت. اما مادر میانجی که باید دست‌کم یک بارداری موفق و سن مناسبی (بین 20 تا 35 سال) داشته باشد و آزمایش‌های متعددی را برای پذیرش جنین پشت سر بگذارد، اطمینان زوج را از سلامت کامل رحمی برای نگهداری 9 ماهه‌ی جنین بالا خواهد برد.
انتخاب بهترین رویان
در فرایند تخمک‌کشی و دریافت اسپرم از زن و مرد و سپس لقاح آنها در آزمایشگاه، همواره بیش از یک رویان تشکیل میشود که امکان بررسی و مقایسه‌ی وضعیت رویان‌ها و انتخاب بهترین آنها را فراهم می‌کند.
تکنسین آزمایشگاه با انتخاب رویان‌هایی که تقسیمات سلولی استانداردتری را پشت سر گذاشته و به اندازه و شکل بهتری رسیده‌اند، شانس موفقیت‌آمیز بودن لانه‌گزینی و رشد مناسب جنین در رحم جایگزین را بالا می‌برد. در این روش خطراتی مانند سقط جنین، مرده‌زایی، تولد نوزاد کم‌وزن، زایمان زودرس و... به حداقل میرسد.
انجام آزمایش‌های ژنتیک
یکی دیگر از مزایای بسیار مهم بارداری با رحم اجارهای که امکان کنترل ویژگیهای ژنتیکی را فراهم می‌کند، آزمایش‌های تخصصی ژنتیک است. این تست‌ها در دو گروه آزمایش‌های پیش از لانه‌گزینی و پس از آن دسته‌بندی میشود که ریسک ابتلا به بیماری‌های ارثی، سندرم‌های شایع، اختلالات مادرزادی و... را به حداقل می‌رساند.
با انجام تست‌های ژنتیکی می‌توان جنین‌های ضعیف یا بیمار را کنار گذاشت و جنین‌های سالم را به رحم مادر جایگزین انتقال داد. همچنین امکان انتخاب جنسیت دلخواه برای فرزند وجود دارد.
سخن پایانی
با وجود نگرانی زوجین درباره تأثیرپذیری ژنتیکی کودک از مادر اجارهای و عدم شباهت چهره او به مادر اصلی، تا زمانی که از تخمک و اسپرم والدین اصلی برای بارداری با رحم جانشین استفاده شود هیچ‌گونه تبادل DNA و در نتیجه تشابهات ظاهری بین کودک و مادر جایگزین رخ نخواهد داد. در شرایطی که زوج ناچار باشند از تخمک مادر حامل یا تخمک یک اهداکننده دیگر استفاده نمایند، می‌توان با نتخاب فردی که بیشترین شباهت فیزیکی به مادر اصلی را دارد چهره کودک را تا حد امکان به والدینش شبیه کرد.
سؤالات متداول
در رحم اجارهای فرزند شبیه چه کسی میشود؟
از آنجایی که ویژگیهای چهره و خصوصیات ظاهری از طریق DNA به ارث میرسد، فرزند شبیه کسانی میشود که تخمک و اسپرم از آنها گرفته شده باشد.
آیا عادات ناسالم مادر جایگزین باعث تغییرات ژنتیکی در جنین میشود؟
از آنجایی که عادات ناسالم مانند مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر، غذاهای ناسالم، قرارگیری در معرض سموم و مواد شیمیایی خطرناک و... میتواند به DNA آسیب بزند، احتمال تولد نوزادی با مشکلات ژنتیکی وجود خواهد داشت. مادر جایگزین باید تعهد دهد که در طول بارداری از تمام عادتهای مضر پرهیز نماید.
نظری ثبت نشده
نظر شما