اگرچه بیشتر اوقات علت ناباروری زنانه یا مردانه (یا هر دو) در زوجین تشخیص داده می‌شود، اما گاهی نازایی بدون دلیل مشخص رخ می‌دهد که برای درمان آن باید بررسی بیشتری صورت گیرد. شرایطی همچون ناهنجاری تخمک و لوله‌ها، عفونت، بیماری‌های زمینه‌ای و... از دلایل ناباروری بدون علت هستند که شناسایی آن‌ها نقش مهمی در درمان نازایی دارد.
درمان ناباروری با آی وی اف ازجمله روش‌هایی است که نیاز به مصرف داروهای مختلفی همچون کلومیفن، لتروزول و... دارد. اغلب داروهای IVF برای تحریک تخمک‌گذاری و برخی از آن‌ها برای جلوگیری از تحریک بیش از حد تخمدان به کار می‌رود. بااین‌حال انتخاب مناسب‌ترین دارو با کمترین عوارض، طبق نظر پزشک و متناسب با وضعیت هر فرد انجام می‌شود.
تیروئید چیست؟ تیروئید به عنوان یکی از مهم ترین غده های بدن، با قرارگیری در زیر غضروف بزرگ حنجره به تولید و آزادسازی هورمون هایی نظیر T3 و T4 می پردازد. این هورمون ها که با جریان یافتن در خون موجب پرکاری تیروئید می شوند، نقشی اساسی در عملکردهای بدن مانند تنفس،
بسته به اندام درگیر بیماری و عامل به‌وجودآورنده ناباروری مردان نظیر اختلالات پیش از بلوغ یا مشکلات پس از بلوغ، درمان‌های مختلفی استفاده می‌شود. بااین‌حال انتخاب هر یک از تست‌های تشخیصی همچون معاینه فیزیکی، آزمایش اسپرم، آزمایش واریکوسل، تست آنتی‌بادی، بررسی هورمونی، سونوگرافی و... طبق نظر پزشک انجام می‌گیرد.
اگرچه گاهی ناباروری بدون علت رخ می‌دهد؛ اما برای تشخیص نازایی در زنان راه‌های زیادی وجود دارد که ازجمله آن‌ها باید به معاینه اولیه، بررسی سابقه پزشکی، آزمایش‌های هورمونی، تصویربرداری‌هایی همچون سونوگرافی، معاینه وضعیت تخمک و تخمدان‌ها و... اشاره کرد. لازم به ذکر است درمان ناباروری بدون یافتن علت آن ممکن نیست.
عمل بیوپسی یا نمونه‌برداری از بافت بیضه نه‌تنها برای تشخیص آزواسپرمی به کار می‌رود، بلکه درصورت یافتن اسپرم سالم در نمونه می‌توان از آن برای IVF استفاده کرد. بیوپسی یک عمل کم‌تهاجمی است که در مردان فاقد اسپرم در منی (با وجود هورمون‌های متعادل) انجام می‌شود؛ اما رعایت برخی مراقبت‌های قبل و بعد از آن ضروری است.
اگرچه برخی علل ناباروری در زنان و مردان فقط بعد از ازدواج مشخص می‌شود و برخی نیز ناشناخته باقی می‌ماند، اما دسته‌ای از آن‌ها را می‌توان پیش از ازدواج شناسایی کرد. مشکلات ظاهری بیضه‌ها در پسران و اختلالات قاعدگی در دختران از آن جمله است. مراجعه به‌موقع به پزشک متخصص و انجام معاینات لازم، به تشخیص و درمان مشکل و جلوگیری از نازایی کمک می‌کند.
هزینه‌های درمان ناباروری شامل هزینه اقدامات تشخیصی (از قبیل سونوگرافی، معاینه، آزمایش و...)، درمان‌های دارویی و همچنین عمل‌های جراحی مختلف است که در ایران قیمت بسیار کمتری نسبت به کشورهای دیگر دارد. این مبلغ بسته به نوع درمان نازایی، مرکز دولتی یا خصوصی، میزان پوشش بیمه‌ای و... برای هر یک از افراد متفاوت می‌باشد.
آزاد شدن یک یا چند تخمک در هر ماه که به تخمک‌گذاری معروف است، با علائمی نظیر ترشحات سبک، لکه‌بینی، تغییر میل جنسی و همچنین درد و حساسیت در سینه‌ها و لگن رخ می‌دهد. این دوره که به بازه‌ی باروری معروف است، با راهکارهایی همچون بهبود سبک زندگی، تغذیه سالم، ماساژ اصولی، دارودرمانی، طب سوزنی و... قابل تقویت می‌باشد.
IUI یکی از روش های کمک باروری می باشد؛ که اغلب در مواردی که عدم باروری به علت ضعف حرکت اسپرم رخ می دهد تجویز می شود. تجربه یک آی یو آی موفق، به عوامل مختلفی نظیر سن زوجین و علت ناباروری وابسته است. بطور کلی، میزان موفقیت آی یو آی حدود