آیا آنتی مولرین (amh) پایین درمان می شود؟

یکی از فاکتورهای سنجش میزان تخمک های تولیدشده توسط تخمدان زنان، اندازه گیری سطح هورمونی به نام آنتی مولرین (AMH) است که در تخمین میزان شانس باروری نیز مورد بررسی قرار می گیرد. با اندازه گیری مقدار AMH ترشح شده از سلول های تخمدان، تخمک های فعال ارزیابی می شوند؛ لذا افزایش سن و به دنبال آن کاهش تعداد تخمک ها، مقدار این هورمون را در بدن کاهش می دهد.

باید گفت که عواملی مثل «شیمی درمانی، پرتو درمانی در قسمت لگن، جراحی های تخمدان و از بین رفتن تخمک های اولیه، برخی بیماری های مؤثر بر تخمدان ها و…» به کاهش سطح هورمون «آنتی مولرین» منجر می شود. با این حال، قاعدگی روی میزان این هورمون اثر ندارد و می توان در هر دوره ای _حتی ایام عادت ماهانه بانوان_ نسبت به اندازه گیری سطح AMH اقدام کرد.

به طور کلی، مشاهده سطح پایین هورمون آنتی مولرین در بدن زنان، به ضعف تخمدان ها در مقابل تحریک ها اشاره دارد و کم شدن شانس موفقیت باروری با آی وی اف (IVF) را نشان می دهد. در ادامه به توضیح amh پایین و درمان آن می پردازیم.

اگر تمایل دارید درباره هورمون هایی که بر بارداری اثر گذار هستند بیشتر بدانید، مطلب آشنایی با هورمون های موثر در بارداری را از دست ندهید.

هورمون آنتی مولرین (AMH) چیست؟

آنتی مولرین یا هورمون مهار کننده مولرین (AMH) به مقدار آن در بدن به جنسیت و سن افراد بستگی دارد، درون تخمدان زنان و بافت بیضه مردان تولید می گردد. با توجه به این که تولید هورمون آنتی مولرین در زنان، توسط سلول های «گرانولوزا» و درون فولیکول های تخمدان ساخته می شود؛ پس اندازه گیری میزان آن، در بررسی تعداد فولیکول های ذخیره و تخمک های تخمدان بسیار اهمیت دارد.

لازم به ذکر است که به منظور ارزیابی ذخیره تخمدانی بانوان، می توان از هورمون های سرمی AMH و FSH و سونوگرافی لگن کمک گرفت؛ اما حساسیت بسیار بالای AMH موجب شده تا این تست، به تنهایی هم برای غربالگری و بررسی اولیه ذخیره تخمدانی نیز استفاده شود‌.

نحوه تفسیر نتایج آزمایش AMH در ارزیابی ذخیره تخمدانی

تست AMH از روش‌های دقیق برای بررسی وضعیت ذخیره تخمدان در زنان است. این هورمون توسط فولیکول‌های کوچک تخمدان (آنترال و پره‌آنترال) ترشح می‌شود، اما با افزایش سن و نزدیک شدن به یائسگی، سطح آن به‌تدریج کاهش یافته و در نهایت به حدی می‌رسد که دیگر قابل اندازه‌گیری نیست.

نتیجه این آزمایش به پزشک امکان می­دهد تا برنامه درمانی مناسب برای باروری، از جمله روش‌هایی مانند IVF (لقاح خارج رحمی)، را بهتر انتخاب کند. علت این است که میزان AMH به‌ شکل مستقیم با توانایی تخمدان برای پاسخ به داروهای تحریک تخمک‌گذاری در ارتباط است.

نکته مهم این است که مقدار مشخص و ثابتی از این هورمون برای همه افراد وجود ندارد، اما به‌طور کلی می‌توان مقادیر را این‌گونه تفسیر کرد:

AMH کمتر از ۰.۵ نانوگرم در میلی‌لیتر: نشان‌دهنده ذخیره تخمدانی پایین است.

AMH بین ۱ تا ۳.۵ نانوگرم در میلی‌لیتر: میزان نرمال و مناسب برای باروری در نظر گرفته می‌شود.

AMH بیشتر از ۳.۵: به معنی پاسخ بیش از حد تخمدان‌ها به دارو است که خطر تحریک بیش از حد تخمدان‌ها (OHSS) را افزایش می‌دهد. در این شرایط باید دوز داروها با دقت تنظیم شود.

این آزمایش، ابزاری بسیار مؤثر برای تشخیص و برنامه‌ریزی درمان ناباروری است و از درمان‌های بی‌اثر یا پرخطر جلوگیری می­کند.

در هر حال، به منظور تفسیر نتایج آزمایش آنتی مولرین باید دانست که این هورمون، محدوده مشخص و دقیقی در بدن تمامی افراد ندارد. به طور کلی می توان گفت که میزان کمتر از ۰.۵ به کم بودن ذخیره تخمدانی اشاره دارد و مقدار بین ۱ تا ۳.۵، سطح آن را نرمال نشان می دهد. همچنین مقادیر بالاتر از این میزان، پاسخ شدید تخمدان ها را به تحریک تخمک گذاری پیش بینی می کند که باید نسبت به کنترل دوز دارو و جلوگیری از بروز سندرم OHSS (تحریک بیش از حد تخمدان) اقدام نمود.

رنج نرمال amh

سطح هورمون amh در طول سیکل قاعدگی یعنی از اولین روز قاعدگی تا اولین روز قاعدگی بعدی یکسان است. البته رنج نرمال این هورمون در سنین مختلف متفاوت می باشد؛ اما بطور کلی میزان طبیعی هورمون amh در سنین زیر ۳۵ سال بین ۱.۵ تا ۴ نانوگرم بر میلی متر است. در مطلب همه چیز در مورد آزمایش amh در مورد نحوه انجام این آزمایش، آمادگی های لازم برای آزمایش amh و تفسیر آزمایش amh توضیح داد شده است.

عوامل مؤثر بر پایین بودن سطح AMH

همان طور که بیان شد، عوامل مؤثری بر کاهش سطح AMH اثرگذاراست که اغلب در سه دسته زیر قرار می گیرد:

• افزایش سن به عنوان یکی از اصلی ترین دلایل این امر، افت ناگهانی و شدید آنتی مولرین را به ویژه در دوران نزدیک به یائسگی ایجاد می کند و از این رو، یک عامل مهم به شمار می رود. اگر تمایل دارید درباره بارداری در سنین بالا بیشتر بدانید، اینجا کلیک کنید.
• اضافه وزن مفرط و چاقی، تا ۶۵٪ باعث کاهش سطح AMH و در نتیجه بروز عوارض بعدی آن می شود.
• استفاده از برخی داروها بویژه داروی «شیمی درمانی تخمدان ها»، آسیب هایی را به تخمدان وارد می کند و می توان با اندازه گیری سطح آنتی مولرین، میزان این آسیب و تغییرات تعداد تخمک ها را بررسی کرد.

نقش اختلالات هورمونی در افت آنتی مولرین

به طور کلی سطح پایین آنتی مولرین، پیامد اختلالات هورمونی و عدم تعادل آنها در بدن است که باید علل و دلایل چنین مشکلی مشخص شود؛ چراکه تنها با یافتن عوامل اثرگذار بر این عارضه، می توان به درمان آن پرداخت. از جمله مواردی که تاکنون برای سطح پایین AMH معرفی شده؛ می توان به مشکل «لوله فالوپ، تنبلی تخمدان، مشکلات سیستم ایمنی بدن، ابتلا به آندومتریوز (رشد بافت رحم در خارج از آن) و…» اشاره کرد.

درمان AMH پایین

نوع درمان amh پایین برای هر فرد بستگی به سن، سابقه بارداری و پاسخ فرد به درمان های قبلی دارد. برای درمان این افراد، اغلب از پروسه تحریک تخمک گذاری استفاده می شود که اولین گام در روش های کمک باروری است.

روش های زیادی برای بهبود عکس العمل این بیماران به درمان پیشنهاد می شود که برخی از این روش ها عبارتند از:

• پروتکل افزایش دوز گنادوتروپین ها
• پروتکل Stop Gentle agonist
• پروتکل آنتاگونیست
• پروتکل تحریک دابل

راهکارهای خانگی مؤثر برای کمک به بهبود سطح پایین هورمون AMH

علاوه بر درمان‌های پزشکی، برخی روش‌های خانگی و سنتی هم وجود دارند که برای مدیریت سطح پایین هورمون AMH کاربردی هستند. پایین بودن این هورمون باعث مشکلاتی مثل ناباروری یا یائسگی زودرس می­شود، از این رو، ترکیب این روش‌ها با مراقبت‌های پزشکی مفید خواهد بود.

مصرف روزانه جوانه گندم به‌عنوان منبع طبیعی ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها

دریافت ویتامین D3 (کلسیفرول) به‌صورت هفتگی که در تنظیم هورمون‌ها نقش دارد

انجام طب سوزنی که به بهبود گردش خون در تخمدان‌ها و تنظیم عملکرد بدن کمک می‌کند

تمرین یوگا که باعث کاهش استرس و تعادل هورمونی می‌شود

نکته مهم این است که این روش‌ها برای افزایش سطح هورمون AMH و تعداد تخمک‌ها مفید هستند اما لزوما کیفیت تخمک‌ها را بهتر نمی‌کنند. بهتر است این اقدامات، مکمل درمان‌های پزشکی باشند نه جایگزین آنها.

روش‌های تخصصی درمان کاهش سطح هورمون AMH بر اساس شرایط فردی

درمان پایین بودن سطح هورمون AMH (آنتی‌مولرین) به وضعیت هر فرد ارتباط دارد؛ عواملی مانند سن، سابقه بارداری و نحوه پاسخ بدن به درمان‌های قبلی نقش مهمی در انتخاب نوع درمان دارند. در بیشتر موارد، درمان با تحریک تخمک‌گذاری شروع می‌شود. این روش یکی از مراحل اولیه در درمان‌های کمک‌باروری است که هدف آن افزایش تعداد تخمک‌های قابل استفاده در دوره باروری است. چندین روش مختلف برای بهبود پاسخ بدن به این نوع درمان وجود دارد. از جمله:

پروتکل افزایش دوز گنادوتروپین‌ها: در این روش با افزایش تدریجی دوز داروها، تخمدان‌ها برای تولید تخمک بیشتر تحریک می‌شوند.

پروتکل Stop-GnRH agonist: از داروهایی استفاده می‌شود که ابتدا عملکرد طبیعی تخمدان را متوقف کرده و سپس با داروهای تحریک‌کننده، تخمک‌گذاری آغاز می­گردد.

پروتکل آنتاگونیست: این روش با کنترل دقیق‌تر ترشح هورمون‌ها به پزشک امکان می‌دهد تخمک‌گذاری را بهتر مدیریت کند.

پروتکل تحریک دابل (Double Stimulation): تخمک‌گذاری در دو مرحله از یک چرخه قاعدگی تحریک می‌شود تا تعداد بیشتری تخمک قابل برداشت باشد.

بارداری با amh پایین

یکی از عوامل مؤثر بر قدرت باروری بانوان، سطح هورمون مهارکننده مولرین یا آنتی مولرین (AMH) در بدن است که درون تخمدان‌های زنان _و همچنین بیضه‌های مردان_ تولید می‌شود. میزان آنتی مولرین باوجود ثابت ماندن در طول هر سیکل قاعدگی، تحت تأثیر عواملی مانند افزایش سن، چاقی و اضافه‌وزن، برخی داروها مانند شیمی‌درمانی و… تغییر می‌کند و این تغییرات می‌تواند نشان‌دهنده کاهش احتمال باروری زنان باشد.

به عبارتی دیگر، افت سطح AMH در خون به معنی کاهش تعداد تخمک‌های زن و در نتیجه کم شدن شانس باروری است که گاهی سلامت تخمدان‌ها را به خطر می‌اندازد. البته از آنجایی که AMH پایین باعث افت کیفیت تخمک‌ها نمی‌شود، می‌توان شانس بارداری خود در آینده را با روش‌هایی مانند فریز تخمک و جنین حفظ نمود.

بیشتر بخوانید: روش فریز کردن تخمک چیست و چه شرایطی دارد؟

لازم به ذکر است که اگرچه کاهش آنتی مولرین و به دنبال آن کاهش ذخیره تخمدان لزوماً موجب نازایی نمی‌گردد؛ اما همراه شدن آن با مشکلات دیگری مانند بیماری‌های رحم، اختلالات لوله‌های رحمی و مشکلات اسپرم خطر ناباروری را افزایش می‌دهد.

رابطه سطح amh و ناباروری

کاهش سطح amh در خون سبب کاهش ذخیره تخمدان می شود؛ البته این به معنای تحت تأثیر قرار گرفتن کیفیت تخمک نیست. پس amh پایین، گاهی هیچ مشکلی برای باروری فرد ایجاد نمی کند. البته این موضوع برای تمامی افراد صادق نیست و در صورتی که فرد کاهش سطح amh خود را جدی نگیرد ممکن است سبب از دست رفتن کیفیت تخمک و کاهش شدید رزرو تخمدان شود.

بیشتر بخوانید: آیا ذخیره تخمدان کم باعث ناباروری می شود؟

رابطه AMH پایین و میزان موفقیت در IVF

زنان دارای سطح AMH بالاتر، در مقابل تحریک تخمدان برای IVF عکس العمل بهتری نشان می دهند و در نتیجه تخمک بیشتری بازیابی می شود و داشتن تخمک بیشتر سبب افزایش شانس موفقیت IVF می شود. البته میزان هورمون amh نمی تواند اطلاعاتی در خصوص کیفیت تخمک در اختیار پزشک قرار دهد. بطور کلی سطح بالای AMH سبب بازیابی تخمک بیشتر و در نتیجه نرخ بالای تشکیل جنین و افزایش شانس زنده ماندن جنین پس از انجماد می شود. البته amh پایین به این معنا نیست که فرد به هیچ عنوان شانس فرزند دار شدن ندارد؛ بلکه در این حالت تنها شانس موفقیت IVF این افراد به نسبت افرادی که دارای سطح amh بالاتری هستند، کمتر است.

تماس با ما برای دریافت هرگونه مشاوره و راهنمایی درباره true با ما تماس بگیرید:

03537283090 داخلی 232 شماره WhatsApp تلگرام فیسبوک ایمیل

بیشتر بخوانید: چگونه یک آی وی اف موفق داشته باشیم؟

کاربردهای تست آنتی مولرین

آزمایش آنتی مولرین یا تست AMH، در موارد مختلفی کاربرد دارد که از جمله آنها می توان به بررسی سرطان تخمدان و میزان اثرگذاری درمان های آن، ارزیابی نحوه فعالیت تخمدان ها و میزان باروری، بررسی ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، پیش بینی زمان آغاز دوره یائسگی و همچنین تشخیص جنسیت جنین و ارزیابی مشکلات آن اشاره کرد.

در واقع، این آزمایش برای تشخیص و بهبود مشکلات بارداری بسیار مؤثر است؛ به طوری که شانس حاملگی را مشخص می کند و نحوه پاسخ به درمان هایی مثل لقاح آزمایشگاهی یا IVF را پیش بینی می نماید.

سندرم پلی کیستیک نیز با علائمی همچون افزایش وزن، اختلالات قاعدگی _مانند آمنوره یا یائسگی زودهنگام_، کاهش سایز پستان ها، شکل گیری جوش های متعدد، رشد زیاد موهای صورت و بدن و… انجام تست AMH را ضروری می سازد.

بیشتر بخوانید: تنبلی تخمدان چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟

کاندیداهای مناسب برای تست AMH

انجام تست هورمون آنتی مولرین یا AMH برای همه افراد ضرورت ندارد؛ اما استفاده از آن برای بانوان علاقه مند به تعویق انداختن بارداری در سنین کمتر از ۳۸ سالگی، ضرورت دارد. در واقع با انجام این تست، در صورت ذخیره تخمدانی پایین می توان نسبت به بارداری فوری اقدام نمود. علاوه بر این، افرادی نظیر مبتلایان به بیماری های خودایمنی، بیماران تحت شیمی درمانی، اشخاص دارای سابقه خانوادگی ابتلا به نارسایی تخمدان و همچنین بیمارانی با پشت سر گذاشتن یک جراحی تخمدان باید تست آنتی مولرین را انجام دهند. البته گذراندن این آزمایش برای زنان بالای ۴۰ سال به دلیل افت طبیعی سطح AMH ضرورتی ندارد.