یکی از علل ناباروری در مردان، تحرک نامناسب اسپرم است که شامل سرعت کم یا جهت حرکت غیرپیش‌رونده می‌باشد. میزان تحرک اسپرم را می‌توان با آزمایش‌هایی نظیر آنالیز اسپرم بررسی کرد. در عین راه با رعایت روش‌هایی همچون رژیم غذایی سالم، پوشیدن لباس‌های مناسب، ترک سیگار و... امکان بهبود حرکت اسپرم‌ها برای باروری وجود دارد.
بسته به اندام درگیر بیماری و عامل به‌وجودآورنده ناباروری مردان نظیر اختلالات پیش از بلوغ یا مشکلات پس از بلوغ، درمان‌های مختلفی استفاده می‌شود. بااین‌حال انتخاب هر یک از تست‌های تشخیصی همچون معاینه فیزیکی، آزمایش اسپرم، آزمایش واریکوسل، تست آنتی‌بادی، بررسی هورمونی، سونوگرافی و... طبق نظر پزشک انجام می‌گیرد.
عمل بیوپسی یا نمونه‌برداری از بافت بیضه نه‌تنها برای تشخیص آزواسپرمی به کار می‌رود، بلکه درصورت یافتن اسپرم سالم در نمونه می‌توان از آن برای IVF استفاده کرد. بیوپسی یک عمل کم‌تهاجمی است که در مردان فاقد اسپرم در منی (با وجود هورمون‌های متعادل) انجام می‌شود؛ اما رعایت برخی مراقبت‌های قبل و بعد از آن ضروری است.
اصلی‌ترین علت ناباروری مردان، اختلالات اسپرم از نظر تعداد، کیفیت، شکل و حرکت است. بیماری‌هایی نظیر واریکوسل یا سبک زندگی ناسالم همچون اعتیاد و قرارگیری در معرض مواد سمی نیز باعث نازایی می‌شود. بااین‌حال، رعایت نکات تغذیه‌ای و درمان بیماری‌های مذکور در کنار استفاده از اسپرم یا جنین اهدایی، به درمان ناباروری مردان کمک می‌کند.
نتایج تحقیقات نشان می دهد که حدود ۱۵ درصد از زوج های جوان از مشکلی به نام ناباروری رنج می برند. بر اساس نتایج تحقیقاتی که در ایران انجام شده شیوع ناباروری در کشور را بین ۱۳ تا ۱۸.۵ درصد اعلام کرده اند که متوسط آن با آمارهای جهانی تطبیق دارد. زمانی
فقدان اسپرم در مایع منی مرد که به آزواسپرمی یا اسپرم صفر معروف است، عامل ۱۵ درصد از ناباروری‌های مردانه است و در اثر علل مختلفی رخ می‌دهد. این علل شامل مشکلات هورمونی، ناهنجاری‌های بیضه و اختلالات مسیر انتقال اسپرم می‌باشد. آزواسپرمی گاهی هیچ علائمی ندارد؛ لذا تشخیص زودهنگام آن به درمان به‌موقع و جلوگیری از ناباروری کمک می‌کند.
بیضه به عنوان اندام تناسلی مردان، ممکن است با مشکلات و بیماری های مختلفی مواجه شود که بیضه نزول نکرده یا کریپتورکیدیسم، یکی از آن ها می باشد. طی این عارضه، بیضه هایی که در دوران جنینی داخل شکم نوزاد تشکیل شده اند، از شکم خارج نمی شوند تا به محل اصلی
مردانی که به علت آلودگی‌های محیطی، سبک زندگی ناسالم، مصرف برخی داروها و نیز اختلالات جسمی و جنسی دچار مشکلات اسپرم و علائم ناباروری شده‌اند، باید برای تشخیص و درمان به‌موقع اقدام کنند. بسته به نوع و شدت عارضه، درمان‌هایی نظیر عمل جراحی، تکنیک‌های کمک‌باروری، هورمون‌درمانی، دارودرمانی و... انجام خواهد شد.