انجام درمانهایی مانند آی وی اف میتواند منجر به تحریک بیش از حد تخمدان شود که بسته به خفیف یا شدید بودن، علائم متفاوتی را ایجاد میکند. از آنجایی که عوارضی همچون مشکلات تنفسی، لختگی خون، نارسایی کلیه، پیچخوردگی تخمدان و... ممکن است در پس تحریک بیشازحد تخمدان رخ دهد، آشنایی با نشانهها و شیوه درمان آن برای مادران باردار ضرورت دارد.
با وجود ایمنی بالا و درصد موفقیت زیاد بارداری به روش آی وی اف، این تکنیک هم ممکن است عوارضی داشته باشد. اما باید دید آیا ابتلای جنین به سندرم داون هم جزء عوارض آن است؟ در تمام بارداریها میتوان با غربالگری سه ماهه اول و دوم (بهطور تقریبی) و آزمایش آمنیوسنتز (بهطور قطعی) احتمال بروز سندرم داون را تعیین کرد که این کار به تشخیص پزشک انجام میگیرد.
همانطور که تغذیه سالم در موفقیت بارداری طبیعی نقش دارد، به افزایش موفقیت IVF نیز کمک میکند. مصرف برخی خوراکیها علاوه بر آمادهسازی رحم جهت پذیرش رویان و رشد جنین، با افزایش کیفیت و بهبود سلامت تخمک و اسپرم، باعث بالا رفتن شانس بارداری میشود. در ادامه مفیدترین مواد غذایی برای آی وی اف معرفی میگردد.
در شرایطی مانند استخراج بیشازحد تخمک برای آی وی اف، ضعف رحم در حفظ جنین و نیاز به رحم جایگزین، ضرورت انجام شیمیدرمانی در مادر و... میتوان جنینهای مازاد را برای بارداریهای آینده یا اهدا به زوجین نابارور فریز کرد. آشنایی با اقدامات قبل و بعد از انتقال جنین فریزشده و علائم لانهگزینی، شانس موفقیت درمان را بالاتر میبرد.
اگرچه IVF یک روش درمانی سنگین نیست، اما بخش زیادی از موفقیت آن به مراقبتهای پس از عمل بستگی دارد. علائمی همچون درد شکمی، نفخ اندک، گرفتگی عضلانی و... جای نگرانی ندارد؛ اما بانوان باید ضمن آشنایی با عوارض احتمالی و نشانههای خطرناک، تغییر حالات خود را به پزشک گزارش دهند. استراحت خوب و رژیم غذایی مناسب پس از آی وی اف کاملاً ضروری است.
اگر باوجود سلامت زن و شوهر، لانهگزینی پس از لقاح رخ ندهد، مشکل میتواند ژنتیکی یا ناشی از مصرف داروهای مضر، آسیبهای پس از مقاربت و... باشد. بااینحال، در اغلب موارد ضمن رعایت رژیم غذایی مقوی و بهبود سبک زندگی نظیر ورزش منظم، ترک عادات ناسالم، مراقبتهای پس از نزدیکی و... میتوان شانس لانهگزینی را افزایش داد.
درمان ناباروری با آی وی اف ازجمله روشهایی است که نیاز به مصرف داروهای مختلفی همچون کلومیفن، لتروزول و... دارد. اغلب داروهای IVF برای تحریک تخمکگذاری و برخی از آنها برای جلوگیری از تحریک بیش از حد تخمدان به کار میرود. بااینحال انتخاب مناسبترین دارو با کمترین عوارض، طبق نظر پزشک و متناسب با وضعیت هر فرد انجام میشود.
عمل پانکچر یا تخمککشی از مهمترین مراحل درمان به روشهایی همچون آی وی اف است که با تحریک تخمدان توسط داروهای هورمونی انجام میگیرد. این فرایند چندان تهاجمی نیست؛ اما پس از عمل به مراقبتهایی همچون استراحت ۲۴ ساعته، مصرف داروهای تجویزشده، عدم مقاربت تا ۲ هفته، مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم خطرناک و... نیاز دارد.
انتقال جنین تشکیلشده در آزمایشگاه به رحم مادر، یکی از مراحل حساس IVF است که علاوه بر دقت پزشک و کیفیت تجهیزات، به مراقبتهای قبل و بعد نیز بستگی دارد. قبل از انتقال جنین باید رژیم غذایی مقوی و استراحت کافی داشت و بعد از انتقال نیز میبایست از تحرکات سنگین خودداری کرد. توجه به سایر دستورات پزشک هم برای موفقیت عمل ضرورت دارد.
در شرایطی که خانمها به دلیل سن بالا و افت کیفیت تخمکها، کاهش ذخیره تخمدان، ناهنجاریهای ژنتیکی تخمک، سقط مکرر جنین، جراحی و خارجسازی تخمدان و... امکان بارداری ندارند، میتوانند از تخمک اهدایی استفاده کنند. برای اطلاع از شرایط حقوقی و شرعی و نیز نحوه انتخاب مناسبترین اهداکننده، باید به مراکز درمانی معتبر مراجعه کرد.