آمارها نشان می‌دهد که حدود 15 درصد از زوج‌های امروزی دچار مشکل ناباروری هستند. در حدود نیمی از این زوج‌ها مشکل ناباروری مربوط به آقایان است. ناباروری مردان می‌تواند دلایل مختلفی مانند اختلالات ژنتیکی، نقص ایمنی، عفونت، دلایل التهابی و غیره داشته باشد.
داشتن قدرت باروری در مردان، در درجه اول نیازمند سلامت اسپرم است که شامل شکل استاندارد، تعداد کافی، سرعت بالا و جهت حرکت مناسب می‌باشد. تحرک یک اسپرم قوی، به صورت پیش‌رونده و با سرعت زیاد است که تشخیص آن توسط آزمایش اسپرم انجام می‌گیرد. در صورت ضعف حرکت اسپرم‌ها، با راهکارهایی می‌توان نسبت به تقویت و افزایش کیفیت آن‌ها اقدام کرد.
با توجه به این که نیمی از موارد ناباروری زوجین ناشی از علل مردانه به‌ویژه مشکلات اسپرم است، تقویت اسپرم و رفع ضعف‌های آن در زمینه‌ی تعداد، تحرک و مورفولوژی می‌تواند به درمان ناباروری کمک کند. بسته به نوع مشکل، روش‌هایی همچون کاهش دمای بیضه‌ها، دوری از مواد سمی، ترک سیگار، بهبود برنامه غذایی و... با مشورت پزشک انتخاب می‌شود.
مهم‌ترین تست تشخیص ناباروری در مردان، آزمایش اسپرم است که با دریافت یک نمونه مایع منی از مرد انجام می‌شود. در تفسیر این آزمایش مواردی مانند شکل اسپرم‌ها، جهت و سرعت حرکت آن‌ها، تعداد اسپرم، حجم نمونه انزال، PH مایع منی، سرعت رقیق شدن منی و... مورد بررسی قرار می‌گیرد که نتایج آن قدرت باروری را تعیین می‌کند.
تشخیص انسدادی یا غیرانسدادی بودن آزواسپرمی (اسپرم صفر)، با آزمایش آنالیز اسپرم و سایر معاینات انجام می‌شود. در اغلب موارد، ناباروری ناشی از اسپرم صفر انسدادی با درمان‌هایی همچون جراحی قابل رفع است. در موارد دیگر نیز دارودرمانی، هورمون‌درمانی، پیوند مغز استخوان و نهایتاً استفاده از اسپرم اهدایی می‌تواند به فرزندآوری کمک کند.
درصورتی که مردی مبتلا به آزواسپرمی یا اسپرم صفر باشد و شانس استخراج اسپرم از بیضه توسط عمل بیوپسی (نمونه‌برداری بافتی) بسیار کم ارزیابی شود، جراحی میکروتسه انجام می‌گیرد. طی این عمل جراحی باز، بخش‌های مختلف بیضه بررسی می‌گردد تا اسپرم‌های سالم برای انجام لقاح با تخمک یا فریز برای بارداری‌های آینده، استخراج شوند.
شکل ظاهری یا مورفولوژی اسپرم نقش مهمی در قدرت باروری دارد؛ به‌طوری که وجود حداقل ۴ درصد اسپرم سالم برای باروری ضروری است. اسپرم‌های سالم دارای سر بیضی‌شکل و دم بلند هستند اما عواملی مانند ژنتیک، گرم شدن بیضه‌ها، تماس با مواد سمی و... آن‌ها را دچار ناهنجاری می‌کند. با انجام آنالیز اسپرم می‌توان درصد و کیفیت اسپرم‌های سالم را تعیین کرد.
ناباروری مردان ممکن است ناشی از مشکلاتی نظیر اختلال بیضه‌ها یا وجود برخی بیماری‌های خاص باشد. اما در اغلب موارد، این عارضه بر اثر اختلالات اسپرم ایجاد می‌شود. آشنایی با علل و علائم انواع مشکلات اسپرم از قبیل تعداد کم یا عدم وجود اسپرم، شکل ناهنجار، سرعت و حرکت نامناسب و... به تشخیص دقیق‌تر نوع ناباروری و درمان آن کمک می‌کند.
بالا رفتن سن ازدواج یا ناتوانی در بچه‌دارشدن به دلیل انجام درمان‌هایی همچون شیمی‌درمانی و تمایل به فرزندآوری در سنین بالا، فریز اسپرم را به روشی پرطرفدار تبدیل کرده است. این تکنیک که به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود، فوایدی نظیر فرزندآوری در صورت ناباروری، امکان اهدای اسپرم به زوج‌های نابارور عدم نیاز به استخراج مجدد اسپرم در درمان‌های کمک‌باروری و... را به دنبال دارد.
مشکلاتی نظیر کمبود اسپرم یا کیفیت بسیار پایین آن در مردان موجب شده پزشکان از روش اسپرم اهدایی برای درمان ناباروری زوجین استفاده کنند. در اهدای اسپرم شرایطی نظیر سلامت جسمی و روانی اهداکننده و رعایت مسائل شرعی و حقوقی ضرورت دارد. ضمناً اسپرم اهدایی را می‌توان با روش‌های IVF یا IUI برای بارداری به کار برد.