کم تحرکی اسپرم چیست و چگونه درمان می شود؟
ناباروری مردانبا توجه به نقش کلیدی سلول‌های جنسی (اسپرم و تخمک) در باروری مردان و زنان، یکی از اصلی‌ترین دلایل ناباروری مردان را می‌توان کم تحرکی اسپرم (low sperm motility) دانست. منظور از حرکت ضعیف اسپرم وضعیتی است که اسپرم‌ها علاوه بر سرعت پایین، دارای حرکت رو به جلو و پیشرونده نیستند و برخی از آن‌ها نیز کاملاً بی‌حرکت می‌باشند.
احتمال بارداری با اسپرم کم تحرک معمولاً کمتر از شانس حاملگی با اسپرم‌های قوی و سریع است؛ چراکه ضعف حرکت اسپرم مانع از رسیدن آن به رحم و تخمک می‌شود و حتی ممکن است در همان کانال واژن از بین برود. تحرک اسپرم کم که با نام آستنوزواسپرمی (AZS) نیز شناخته می‌شود، اغلب در صورتی گزارش می‌گردد که بیش از نیمی از اسپرم‌های موجود در نمونه مایع منی دارای حرکت ضعیف و نامناسب باشند.
امروزه برای درمان کم تحرکی اسپرم روش‌های متعددی در حوزه مراقبت‌های خانگی، طب سنتی، درمان با دارو و حتی روش‌های کمک باروری ارائه‌شده که نازایی ناشی از این مشکل را تا حد زیادی برطرف کرده است. اگر به دنبال علل شکل‌گیری و درمان قطعی حرکت اسپرم ضعیف هستید، این مطلب را دنبال کنید.
منظور از تحرک اسپرم چیست؟
منظور از تحرک اسپرم مردان، توانایی این سلول‌ها برای حرکت مؤثر به منظور وقوع بارداری در رحم زن است. نحوه حرکت نرمال اسپرم می‌تواند میزان قدرت باروری مرد را تعیین کند و شانس وقوع لقاح را مشخص نماید. تحرک مناسب در اسپرم‌ها موجب می‌شود که در صورت انزال در نواحی داخلی واژن و رحم، بارداری با احتمال بالایی رخ دهد و نیاز به استفاده از روش‌های پزشکی نباشد.
انواع حرکت اسپرم
اسپرم‌ها دو نوع حرکت دارند که تحت عنوان تحرک پیشرونده (Progressive motility یا Grade A) و تحرک غیر پیشرونده (Non-progressive motility یا Grade B) شناخته می‌شود. اسپرم‌های پیشرونده بر روی یک مسیر مستقیم یا دایره‌های بزرگ شنا می‌کنند. اما اسپرم‌های غیر پیشرونده، حرکتی غیرمستقیم یا بر روی دایره‌هایی کوچک دارند.
به چه اسپرمی کم تحرک گفته می‌شود؟
منظور از کم تحرکی اسپرم یا ضعیف بودن جهش اسپرم این است که فقط کمتر از 32 درصد اسپرم‌ها، حرکت پیشرونده داشته باشند درصورتی که تحرک اسپرم سالم شامل 80 درصد اسپرم‌ها با پیشرفت رو به جلو حداقل 25 میکرومتر در ثانیه است.
راه تشخیص کم تحرکی اسپرم چیست؟
برای تشخیص کم تحرکی اسپرم معمولاً از آزمایش آنالیز اسپرم (اسپرموگرام) _با دقتی در حدود ۹۰ درصد_ استفاده می‌شود تا تشکیل اسپرم و نحوه تعامل آن در مایع منی مورد ارزیابی قرار گیرد. با توجه به این‌که عواملی نظیر طول مدت امتناع از رابطه جنسی، نحوه جمع‌آوری نمونه منی و ابتلا به انواع بیماری‌ها موجب تفاوت در کیفیت نمونه‌ها می‌شود، اغلب می‌بایست ۲ نمونه اسپرم با فاصله زمانی دو تا چهار هفته جمع‌آوری گردد.
پزشکان توصیه می‌کنند که ۲ تا ۷ روز قبل از نمونه‌گیری، رابطه جنسی انجام نشود و در روز آزمایش نیز حتماً نمونه در یک ظرف استریل جمع‌آوری گردد. لازم به ذکر است که نمونه نباید در یخچال و هر دمای دور از بدن قرار گیرد و در صورت جمع‌آوری نمونه در خانه، می‌بایست ظرف مدت کمتر از یک ساعت به آزمایشگاه انتقال یابد.
روش‌های درمان کم تحرکی اسپرم
اولین و مهم‌ترین گام برای پیشگیری از ضعیف بودن جهش اسپرم و حتی درمان آن، انتخاب سبک زندگی سالم و پرهیز از رفتارهای غلط است. همچنین پیروی از یک رژیم غذایی مناسب، بهره‌گیری از طب سنتی و انواع داروی گیاهی، استفاده از داروهای جدید طبق تجویز پزشک و... به درمان کم تحرکی اسپرم کمک می‌کند، در ادامه به توضیح هر یک می‌پردازیم.
بهبود سبک زندگی
با بهبود کیفیت و سبک زندگی می‌توان خطر ضعیف شدن حرکت اسپرم‌ها را کاهش داد. برای این کار می‌بایست از مصرف دخانیات، مواد مخدر، الکل، داروهای روان‌گردان، آمفتامین و... تا حد امکان خودداری کرد. همچنین می‌توان با پوشیدن لباس‌های گشاد و نخی، از گرم شدن بیش‌ازحد دمای اطراف بیضه‌ها (بیشتر از ۹۴ درجه فارنهایت یا ۳۴ درجه سلسیوس) به کاهش آسیب به اسپرم‌ها کمک نمود. برای کمک به حفظ دمای بیضه‌ها، راه رفتن و قدم زدن در فواصل زمانی بین کار و همچنین دوری از امواج تلفن همراه و... توصیه می‌شود.
تعادل وزن
داشتن تعادل وزن و جلوگیری از چاقی اهمیت زیادی در سلامت اسپرم دارد و باید مانع از افزایش شاخص توده بدنی (BMI) به عدد بیشتر از ۲۵ شد. افرادی که دارای اضافه‌وزن هستند می‌توانند با کاهش آن به حفظ سلامت عمومی بدن خود و همچنین تعادل هورمون تستوسترون کمک کنند.
ورزش کردن
در انتخاب ورزش مناسب خود بهتر است از یک مربی مجرب مشورت بگیرید. معمولاً ورزش‌های کوتاه مدت و شدید به آزادسازی هورمون‌های مردانه و تأمین سطوح تستوسترون کمک می‌کند و برای درمان کم تحرکی اسپرم‌ها مفید است؛ در حالی که ورزش‌های سبک و بلند مدت چنین اثری ندارد.
برای دریافت هرگونه مشاوره و راهنمایی درباره ناباروری مردان با ما تماس بگیرید:
03537283090 داخلی 232شماره WhatsAppتلگرامفیسبوکایمیلبرای تقویت حرکت اسپرم ضعیف چه بخوریم؟
همان‌طور که اشاره شد، تغذیه سالم و رژیم غذایی مقوی موجب درمان حرکت ضعیف اسپرم ها و کاهش ناباروری ناشی از کم تحرکی اسپرم می‌شود. اگرچه تغییر سبک غذایی لزوماً به درمان قطعی حرکت اسپرم ضعیف منجر نمی‌گردد و ممکن است به درمان‌های دارویی هم نیاز داشته باشد؛ اما اثر آن در بهبود وضعیت اسپرم مردان بسیار محسوس است. در انتخاب رژیم غذایی مناسب، مصرف مواد زیر توصیه می‌شود:
- ال کارتنین
- ال آرژتنین
- ویتامین‌ها
- مکمل های مخصوص
- غذاهای طبع گرم
- عرق کاسنی
- آب هویج
ال کارتنین
دو اسید آمینه به نام‌های ال کارتنین و استیل_L_کارنیتین که در گوشت قرمز به وفور یافت می‌شود، در افزایش تحرک و سلامت اسپرم‌ها مؤثر است و کمبود آن‌ها معمولاً باعث کم تحرکی اسپرم می‌گردد.
ال آرژنین
برای تقویت منی و افزایش تحرک مؤثر اسپرم می‌توان به سراغ ال آرژنین رفت. این ماده در کنجد، آجیل، گوشت و تخم‌مرغ به میزان فراوانی وجود دارد.
ویتامین‌ها
مصرف مقادیر کافی ویتامین‌های A و C و B12 به همراه روی، اسید فولیک و اسیدهای چرب امگا ۳ برای سرعت و کیفیت اسپرم‌ها مفید است. این مواد را می‌توان از طریق مکمل‌ها نیز جذب بدن کرد. همچنین با جذب ویتامین D از مکمل‌ها یا نور خورشید می‌توان سطوح تستوسترون را افزایش داد.
مکمل‌های مخصوص
برخی از انواع مکمل‌ها به طور ویژه برای افزایش حرکت اسپرم تهیه‌شده‌اند و مصرف آن‌ها به درمان کم تحرکی اسپرم کمک می‌کند. طبق یک تحقیق، مصرف روزانه ۲۰۰ میکروگرم سلنیوم همراه با ۴۰۰ واحد ویتامین E به مدت صد روز به بهبود تحرک اسپرم کمک می‌کند؛ اما مصرف این مکمل‌ها باید زیر نظر پزشک انجام گیرد.
غذاهای طبع گرم
مصرف غذاهای دارای طبع گرم و مقوی به مدت دست‌کم سه ماه موجب تقویت اسپرم می‌گردد. خوراکی‌های کم‌چرب حاوی پروتئین و کربوهیدرات نظیر روغن کنجد، ماهی سالمون و ساردین، روغن زیتون، مغزها به‌ویژه گردو، لبنیات، غلات، سبزیجات، سیر، گوجه‌فرنگی و... برای حرکت اسپرم مفید است.
عرق کاسنی
اگر در میان نوشیدنی‌ها به دنبال تقویت‌کننده اسپرم می‌گردید، سراغ عرق کاسنی بروید. کاسنی را می‌توان هر ۸ ساعت یک‌بارمصرف کرد و بدین ترتیب از ضعیف شدن اسپرم‌ها جلوگیری نمود.
آب هویج
مصرف منظم آب هویج به مدت ۶۰ روز، اثر مناسبی روی حرکت اسپرم می‌گذارد. البته می‌توان دو سه گرم از تخم هویج و تخم آلبالو را نیز کوبید و ضمن مخلوط کردن با عسل، روزانه به مدت ۶۰ روز مصرف نمود.
بهترین دارو برای حرکت اسپرم
بسیاری از افراد به دنبال قوی‌ترین دارو برای تقویت حرکت اسپرم می‌گردند تا بتوانند به درمان سریع خود بپردازند. باید گفت بهترین دارو، بر اساس نوع و شدت مشکل مشخص می‌شود و نمی‌توان داروی خاصی را برای همه بیماران توصیه کرد. معمولاً در مواردی نظیر ابتلا به واریکوسل یا عدم تعادل هورمونی، داروهایی همچون گنادوتروپین کوریونی انسانی (HCG) یا هورمون تحریک‌کننده فولیکول (FSH) تجویز می‌گردد. اگر ضعف اسپرم‌ها ناشی از عفونت باکتریایی باشد باید به سراغ آنتی‌بیوتیک رفت.
همچنین یکی از داروهای اسپرم ساز که با تجویز پزشک قابل مصرف است، سمناکس (Semenax) نام دارد. این دارو با تقویت عملکرد غدد جنسی و بیضه‌ها باعث افزایش حرکت اسپرم می‌شود. از دیگر اثرات داروی سمناکس می‌توان به تشدید و طولانی شدن ارگاسم، افزایش میل جنسی، بهبود نعوظ و افزایش حجم منی اشاره کرد.
درمان کم تحرکی اسپرم با عمل جراحی
برای درمان کم تحرکی اسپرم روش‌های کم تهاجمی زیادی وجود دارد؛ اما در صورت عدم اثرگذاری آن‌ها یا وجود یک بیماری خاص ممکن است پزشک اقدام به عمل جراحی کند. به عنوان مثال، واریکوسل یا انسداد مجاری اسپرم را در بسیاری از موارد باید با جراحی درمان کرد تا بتوان مشکل ناباروری را برطرف نمود.
روش‌های کمک باروری برای اسپرم ضعیف
در صورتی که امکان درمان اسپرم ضعیف و بی حرکت با روش‌های ذکرشده وجود نداشته باشد، برای فرزند آوری می‌توان از تکنیک‌های کمک باروری بهره‌مند شد. در روش‌های آی وی اف (IVF) یا آی یو آی (IUI) به دلیل تزریق مستقیم اسپرم به داخل تخمک یا رحم، شانس باروری باوجود اسپرم‌های کم تحرک افزایش می‌یابد. درنهایت اگر به دلیل شدت ضعف و نقص اسپرم‌ها امکان بارداری همسر با آن‌ها وجود نداشته باشد، می‌توان از گزینه اسپرم اهدایی کمک گرفت.
نقش کم تحرکی اسپرم در سقط‌جنین
برخی زوج‌ها معتقدند که بارداری با اسپرم ضعیف و کم تحرک ممکن است به سقط‌جنین و حتی سقط‌های مکرر منجر شود. باید گفت کم تحرکی اسپرم‌ها اثر چندانی بر وقوع سقط ندارد و اگر زوجی با وجود اسپرم‌های کم‌حرکت دچار سقط‌جنین می‌شوند، احتمالاً علت آن نقص‌های دیگر اسپرم نظیر مورفولوژی اسپرم و کیفیت ژنتیکی آن است.
باید افزود سقط مکرر به وضعیتی اشاره دارد که یک زن، سه مرتبه متوالی جنین خود را قبل از هفته ۲۰ بارداری از دست بدهد. رایج‌ترین دلیل این عارضه وجود آنتی بادی‌های ضد اسپرم در بدن زن و برخی ناهنجاری‌های ژنتیکی است و حتما نیاز به معاینه پزشکی و علت‌یابی دارد. از دیگر عوامل مؤثر در سقط‌جنین که عمدتاً مربوط به مادر است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلالات کروموزومی
- برخی عفونت‌ها
- بیماری‌های مادر از قبیل دیابت یا تیروئید
- بیماری سلی‌ام
- سوءتغذیه شدید
- ناراحتی قلبی شدید
- مصرف بعضی داروها
- پرتودرمانی برای درمان سرطان
- اضافه وزن و چاقی
- ناهنجاری‌های رحمی
- بیماری خود ایمنی آنتی فسفولیپید
- مصرف سیگار و الکل
سخن پایانی
ابتلا به کم تحرکی اسپرم اگرچه می‌تواند اختلالاتی را در باروری ایجاد کند، اما یک عامل جدی و خطرناک در بروز ناباروری نیست و با بسیاری از روش‌های طب سنتی یا داروهای مختلف قابل‌درمان می‌باشد. همچنین در موارد حادتر می‌توان از تکنیک‌های به‌روز برای فرزند آوری با وجود اسپرم کم‌حرکت استفاده کرد. مراجعه به یک پزشک خوب و مجرب در کنار داشتن صبر و حوصله کافی، شانس درمان شما را به شدت افزایش خواهد داد.
نظری ثبت نشده
نظر شما