برای تقویت اسپرم برای بارداری چه باید کرد؟

به طور کلی در ۵۰ درصد موارد، علل ناباروری جزو علل مردانه است. از جمله شایع ترین مشکلات ناباروری در مردان، اسپرم ضعیف و کم بودن تعداد آن می‌باشد. از هر ۲۵ مرد، یک نفر دچار اختلال کم بودن تعداد اسپرم است. عواملی نظیر اضطراب، اضافه وزن و رژیم غذایی نامناسب، بر تعداد و سرعت حرکت اسپرم ها اثرگذار است. ضعیف بودن اسپرم مردان می‌تواند ناشی از اختلالاتی نظیر الیگواسپرمی (کم بودن اسپرم)، حرکت ضعیف و شکل غیر طبیعی اسپرم باشد که طی آزمایش اسپرموگرام شناسایی می‌شود.

مطالعات نشان داده که مصرف برخی از مواد غذایی و رعایت نکات مراقبتی، می‌تواند به تقویت اسپرم ضعیف و درمان اختلالات آن کمک کند تا بارداری موفقی رقم بخورد. در این مطلب چند روش مفید و کاربردی را برای تقویت اسپرم معرفی و مواد غذایی که می‌توانند در درمان اسپرم ضعیف موثر باشند، را عنوان می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: آشنایی با اختلالات اسپرم و تاثیر آن بر ناباروری مردان

بررسی سه شاخص کلیدی در کیفیت اسپرم برای باروری مردان

منظور از اسپرم ضعیف، وضعیتی است که پارامترهای اصلی اسپرم از استانداردهای طبیعی فاصله داشته باشند. این موضوع منجر به کاهش شانس لقاح و بروز ناباروری می­شود. بررسی دقیق کیفیت اسپرم از طریق آزمایش آنالیز مایع منی انجام می‌گیرد که در آن سه شاخص مهم ارزیابی قرار می­شود:

تعداد اسپرم

تعداد طبیعی اسپرم در هر میلی‌لیتر از مایع منی باید حداقل ۱۵ میلیون عدد باشد(یک نمونه طبیعی شامل بیش از ۳۹ میلیون اسپرم است). اگر این میزان به زیر ۱۵ میلیون در میلی‌لیتر کاهش پیدا کند، شرایطی به نام الیگواسپرمی مطرح می‌شود. در موارد شدیدتر که هیچ اسپرمی در نمونه وجود نداشته باشد، با وضعیت آزواسپرمی روبرو هستیم. کاهش تعداد اسپرم احتمال لقاح موفق را به شکل قابل توجهی کاهش می­دهد.

تحرک اسپرم (sperm motility)

برای اینکه اسپرم بتواند خود را به تخمک رسانده و آن را بارور کند، باید حرکت فعال و پیش‌رونده داشته باشد. طبق معیارهای سازمان بهداشت جهانی (WHO)، وجود حداقل ۴۰ درصد اسپرم متحرک در نمونه مایع منی یک وضعیت نرمال محسوب می‌شود. تحرک پایین اسپرم که گاهی با تعداد کم آن همراه است، شایع‌ترین دلایل ناباروری مردان در نظر گرفته می­شود. در بررسی تحرک، نوع حرکت اسپرم نیز اهمیت دارد و به دو دسته‌ حرکت پیش‌رونده و غیر پیش‌رونده تقسیم می­گردد.

مورفولوژی یا شکل اسپرم (morphology)

مورفولوژی یا شکل ظاهری اسپرم نقش مهمی در توانایی آن برای بارور کردن تخمک دارد. اسپرم سالم دارای سری بیضی‌شکل و دُمی بلند و باریک است که به آن امکان حرکت می‌دهد. درصد بالایی از اسپرم‌های دارای شکل غیرطبیعی، مانع لقاح می­گردد. عواملی مانند استعمال مواد مخدر، تب‌ شدید، عفونت‌ها، واریکوسل (واریس بیضه) و اختلالات مادرزادی سبب ناهنجاری در شکل اسپرم‌ها می­شوند.

بیشتر بخوانید: میزان نرمال مورفولوژی اسپرم و تاثیر آن در باروری

آسیب دیدگی DNA اسپرم

به‌طور کلی، اسپرم‌ها سلول‌های بسیار ضعیفی هستند که برخلاف سایر سلول‌های بدن (نظیر سلول‌های پوست، گوارش و...) فاقد آنزیم‌های ترمیم‌کننده برای DNA خود می‌باشند.

لذا در صورت آسیب‌دیدگی DNA اسپرم بر اثر عفونت، گرما، مواد سمی، واریکوسل، سیگار، مواد مخدر، قلیان و... امکان برطرف کردن آسیب وجود ندارد و باروری با مشکل مواجه می‌شود. باید افزود که آسیب‌دیدگی‌های خفیف اسپرم، در زمان لقاح توسط تخمک برطرف می‌گردد؛ اما صدمه‌های شدید آن موجب عدم تشکیل جنین و یا حتی سقط جنین در هفته‌های اول بارداری می‌شود. 

علل ناباروری در مردان

شایع ترین دلایل ناباروری مردان، وجود اختلالات مربوط به کیفیت و کمیت اسپرم می‌باشد. برخی از این اختلالات عبارتند از:

• کم بودن تعداد اسپرم یا الیگواسپرمی (oligospermia)
• مشکلات مربوط به تحرک و سرعت اسپرم (آستنوسپرمی)
• بدشکلی اسپرم ها (teratospermia)
• غلظت بیش از حد مایع منی
• آزواسپرمی (azoospermia) یا صفر بودن اسپرم

شناسایی علائم کیفیت پایین اسپرم در مردان

به نظر می­رسد که بسیاری از مردان مبتلا به این مشکل در ظاهر علائم مشخصی ندارند، اما گاهی اوقات می‌توان نشانه‌هایی را مشاهده کرد که هشداردهنده ضعف در عملکرد تولیدمثل هستند. از جمله:

کاهش میل جنسی یا تغییر در سطح تمایلات جنسی به دلیل عدم تعادل در هورمون‌های جنسی مانند تستوسترون.

اختلال نعوظ در اثر مشکلات عروقی یا هورمونی مرتبط با سلامت تولیدمثل.

درد، تورم یا توده در ناحیه بیضه‌ها که نشانه‌ای از مشکلاتی مثل واریکوسل، التهاب یا تومورهای بیضه هستند.

کاهش موهای صورت یا بدن که گاهی به کاهش سطح آندروژن‌ها یا اختلالات هورمونی مرتبط است.

ناتوانی در باروری پس از ۱۲ ماه رابطه جنسی محافظت‌ نشده که شایع‌ترین علامت عملکرد ضعیف اسپرم است.

برخی مردان دچار سابقه بیماری‌های بیضه، عمل‌های جراحی در ناحیه تناسلی یا مشکلات مرتبط با پروستات، بیشتر در معرض ناباروری قرار دارند. در چنین مواردی، مراجعه به پزشک اورولوژیست یا فوق تخصص ناباروری مردان الزامی خواهد بود.

روش‌های تشخیصی ناباروری مردان عبارتند از:

آزمایش آنالیز مایع منی برای بررسی تعداد، تحرک و شکل اسپرم‌ها.

بررسی سطح هورمون‌های جنسی خصوصا تستوسترون، FSH، LH و پرولاکتین.

سونوگرافی بیضه یا داپلر رنگی جهت بررسی جریان خون و احتمال وجود واریکوسل یا توده.

آزمایش ژنتیکی در مواردی که اختلالات کروموزومی مشکوک باشند.

نمونه‌برداری از بافت بیضه (بیوپسی) در مردانی که اسپرم در مایع منی آن‌ها یافت نمی‌شود.

بیشتر بخوانید: بررسی کاربرد ها و روش های فریز کردن اسپرم

علت ضعیف شدن اسپرم

براساس جدیدترین آمار سازمان‌های جهانی میزان استاندارد و عادی اسپرم در هر نمونه حداقل 35 میلیون است. تعداد کمتر از 10 میلیون اسپرم در هر نمونه غیر عادی بوده و می‌تواند منجر به نازایی مردان شود. تحقیقات نشان می‌دهد عواملی که بر روی سطح تستسترون تاثیرگذار هستند، بر روی تعداد و کیفیت اسپرم‌ها نیز موثر خواهند بود. در برخی از موارد هم، کم بودن تعداد اسپرم دلیل مشخصی ندارد؛ اما گاهی دلایل ضعیف شدن اسپرم می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:

• عدم تعادل هورمونی
• مشکلات ژنتیکی
• وجود مشکل ساختاری در دستگاه تناسلی
• عفونت دستگاه تناسلی و پروستات
• واریکوسل
• انجام عمل های جراحی بر روی بیضه ها
• گرم شدن بیش از حد بیضه ها
• مصرف دخانیات و مشروبات الکلی
• مصرف برخی از داروها از جمله تستوسترون یا داروی درمان پسوریازیس
• وارد آمدن ضربه به بیضه ها و یا چرخش آن ها
• بیماری هایی نظیر دیابت، ایدز، حملات قلبی، نقص کلیه و کبد، سندرم کوشین، سیستیک فیبروزیس و آنمی در باروری
• قرار گرفتن در معرض مواد سمی همچون مس، اکسید اتیلن، کادمیوم و جیوه، کلرید وینیل، رادیواکتیو
• بیضه نزول نکرده
• تنش جسمی، ذهنی و استرس های عاطفی
• اضافه وزن
• بلوغ زودرس یا دیررس
• عمل ترمیم فتق
• آلودگی هوا و وجود مواد سمی نظیر سرب در آن

تغییر سبک زندگی، تغذیه و رفتارهای اصلاحی برای افزایش کیفیت اسپرم

تقویت اسپرم و بهبود کیفیت آن از مهم‌ترین اقدامات برای افزایش قدرت باروری در مردان است. اسپرم‌های ضعیف یا با تعداد کم، مانعی جدی برای بچه­دار شدن به شمار می­آید. خبر خوب این است که راهکارهای علمی و اثبات‌شده‌ای برای افزایش کیفیت اسپرم وجود دارد که اغلب با اصلاح سبک زندگی و تغذیه شروع می‌شوند. 

اجتناب از حمام داغ برای حفظ دمای ایده‌آل بیضه‌ها

دمای مناسب برای تولید اسپرم حدود ۳۴.۵ درجه سانتی‌گراد است؛ یعنی کمی پایین‌تر از دمای معمول بدن. جالب است بدانید که حمام با آب ولرم و نه داغ، تعداد اسپرم را تا ۵۰ درصد افزایش می­دهد. گرمای زیاد تولید اسپرم را مختل می‌کند.

کنترل استرس و تقویت باروری

استرس مداوم عملکرد بدن را به حالت اضطراری سوق می‌دهد و در نتیجه، اولویت تولید مثل به پایین‌ترین سطح می‌رسد. با انجام مدیتیشن، تنفس عمیق، خواب کافی و دوری از مشغله‌های فرساینده، می‌توان به تعادل عصبی رسید و کیفیت اسپرم را بهبود بخشید.

ترک سیگار؛ نجات اسپرم‌ها از سموم نیکوتینی

نیکوتین و ترکیبات سمی موجود در سیگار باعث کاهش شدید تعداد اسپرم و آسیب به DNA آن‌ها می‌شوند. ترک سیگار یکی از بهترین کارها برای بازیابی قدرت باروری در مردان است.

لباس زیر گشاد برای راحتی بیضه‌ها

پوشیدن لباس‌های زیر تنگ باعث افزایش دمای بیضه‌ها و کاهش تولید اسپرم می‌شود. استفاده از لباس‌های نخی و گشاد، شرایط طبیعی و مناسب‌تری را برای عملکرد بهینه بیضه‌ها ممکن می­سازد. 

تمرینات کِگل برای تقویت عضلات پرتاب اسپرم

با تمرین‌های کگل، عضلات کف لگن تقویت می‌شوند و اگرچه تأثیری بر تعداد اسپرم ندارند اما به جهت بهبود قدرت انزال و جهش اسپرم بسیار مهم است.

اهمیت تغذیه سالم برای افزایش کیفیت اسپرم

رژیم غذایی سرشار از پروتئین، کربوهیدرات پیچیده، سبزیجات، غلات کامل و چربی‌های سالم موجب افزایش قدرت اسپرم می‌شود. مصرف غذاهای فراوری ‌نشده، کم‌چرب و سرشار از مواد مغذی، تقویت تولید اسپرم را در پی دارد.

پرهیز از مصرف الکل با هدف حفاظت از تعادل هورمونی

الکل عملکرد کبد را مختل کرده و سبب افزایش غیرعادی هورمون استروژن می‌شود که این اتفاق مستقیما میل جنسی و تعداد اسپرم را کاهش می‌دهد. کنار گذاشتن مصرف الکل، در جهت حفظ سلامت باروری اهمیت بسیار زیادی دارد.

مکمل‌های تقویتی برای تغذیه اسپرم از درون

مصرف مکمل‌هایی مانند آرژینین، کارنیتین، فولیک اسید، کوآنزیم Q10، ویتامین C، E، سلنیوم، لیکوپن و گلوتاتیون نقش مؤثری در افزایش تحرک و تعداد اسپرم­ دارد.

دوری از مواد شیمیایی و محصولات خاص

برخی از مواد شیمیایی در محل کار، هوا یا حتی محصولات مراقبت شخصی فرد می‌تواند یک عامل خطرساز برای باروری باشد. این مواد شیمیایی که باید از قرار گیری در معرض آنها اجتناب شود، عبارتند از:

1. سرب (لوله ها، رنگ، گرد و خاک و خانه های قدیمی)
2. استیرن و استون (پلاستیک، غذاهای بسته بندی، عایق و مصالح ساختمان)
3. بخار جیوه (ذرات صنعتی و فلزات)
4. دی بروموکلروپروپان (آفت کش ها)

اجتناب از دوچرخه سواری زیاد

دوچرخه‌سواری استقامت در مدت طولانی، باعث کاهش تعداد اسپرم‌های دارای شکل طبیعی (اسپرماتوزون) و درنتیجه کاهش قدرت باروری مردان می‌شود. علت این اتفاق، افزایش دمای بیضه‌ها و فشار ناشی از لباس تنگ دوچرخه‌سواران است که موجب کمتر شدن توانایی بیضه در تولید اسپرم می‌گردد.

جلوگیری از بیماری های مقاربتی

بیماری‌های مقاربتی شامل ایدز، سوزاک، کلامیدیا، عفونت بیضه، عفونت غده پروستات و… می‌باشد که باعث کاهش کمیت و کیفیت اسپرم‌ها می‌شود. جهت جلوگیری از این بیماری‌ها باید از وسایل بهداشتی استاندارد حین رابطه جنسی استفاده نمود و از عدم ابتلای شریک جنسی خود به بیماری‌های مقاربتی اطمینان حاصل کرد.

لازم به ذکر است که آزمایش‌های دقیقی برای تشخیص ابتلا به این بیماری‌ها وجود دارد و درصورت مبتلا شدن، باید فرد در اسرع وقت تحت درمان قرار گیرد.

حفظ آبرسانی به بدن

نوشیدن آب کافی در طول روز و حفظ آب‌رسانی مناسب به بدن، به دلیل حفظ متابولیسم (سوخت و ساز) طبیعی سلول‌ها موجب تقویت اسپرم مردان می‌شود. مصرف روزانه ۲ تا ۴ لیتر مایعات با جلوگیری از کم‌آبی بدن، از کاهش تعداد و سرعت اسپرم‌ها پیشگیری می‌کند.

در واقع از آن‌جایی که منی، مایعی بر پایه آب است، تأمین آب مورد نیاز بدن منجر به تقویت مایع منی و افزایش کیفیت آن، تغذیه و حفظ سلول‌های اسپرم، خروج تعداد مناسبی از آن‌ها حین انزال و در نتیجه افزایش شانس باردار شدن همسر می‌گردد. برای تأمین و حفظ آبرسانی بدن می‌بایست از نوشیدنی‌ها و مایعات مختلف استفاده کرد و از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار، الکلی یا حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی پرهیز نمود.

ورزش هوازی (ایروبیک)

انجام ایروبیک یا ورزش‌های هوازی به دلیل بهبود سوخت و ساز بدن و کاهش استرس و اضطراب، علاوه بر کمک به سلامت عمومی بدن باعث افزایش تولید اسپرم در مردان می‌شود. تمرینات هوازی به راحتی در منزل قابل انجام است و با افزایش دریافت اکسیژن توسط بافت‌های بدن، انرژی و نشاط فرد را نیز افزایش می‌دهد.

برای تقویت اسپرم چه بخوریم؟

تأثیر تغذیه بر سلامت باروری مردان

سلامت باروری در مردان ارتباط تنگاتنگی با تغذیه روزانه دارد. در نظر گرفتن رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی باعث بهبود کیفیت اسپرم و افزایش قدرت باروری می‌شود. به علاوه، در کنترل اختلالاتی مانند انزال زودرس، ضعف جنسی و نازایی نیز تاثیر قابل توجهی دارد.

دقت داشته باشید که مصرف بی‌رویه مواد غذایی ناسالم، فست‌فودها و خوراکی‌های فرآوری ‌شده موجب افت عملکرد دستگاه تولیدمثل مردان می­گردد.

با وجود اینکه مکمل‌ها و ویتامین‌ها در بهبود وضعیت باروری تاثیر دارند اما به‌تنهایی کافی نیستند. بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود که تغذیه طبیعی و سالم به همراه سبک زندگی مناسب مورد توجه قرار بگیرد. داشتن فعالیت بدنی منظم، پرهیز از مصرف دخانیات، کنترل استرس و خواب کافی اهمیت زیادی دارند.

• افزایش تحرک اسپرم با سیر

سیر حاوی سلنیوم و آلیسین است. سلنیوم برای افزایش تحرک اسپرم، آلیسین برای محافظت از اسپرم و تقویت چرخه هورمون های جنسی در اندام های جنسی مردان مفید می‌باشد.

• گردو، عامل افزایش طول عمر اسپرم

گردو سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ و آنتی اکسیدان می‌باشد. گردو سبب افزایش سرعت حرکت اسپرم، زیست پذیری و زنده ماندن اسپرم و افزایش جریان خون به اندام های جنسی می‌شود.

• تاثیر موز بر تقویت اسپرم ضعیف

موز حاوی آنزیم بروملین و سرشار از ویتامین های C , BI و منیزیم است. این آنزیم در تنظیم هورمون مردانه و افزایش زنده ماندن اسپرم بسیار اثرگذار می‌باشد.

• خرنوب, عامل افزایش تحرک اسپرم

خرنوب سبب افزایش تحرک اسپرم و در نتیجه سبب افزایش شانس باروری می‌شود.

بیشتر بخوانید: میزان تحرک اسپرم و تاثیر آن بر ناباروری

• تقویت اسپرم با تخم مرغ

تخم مرغ حاوی مقدار قابل توجهی پروتئین و ویتامین E می‌باشد؛ از این رو برای تولید و تقویت اسپرم بسیار مؤثر است. از طرفی تخم مرغ سبب حذف رادیکال های آزاد در خون می‌شود. رادیکال های آزاد از جمله موادی هستند که سبب تخریب اسپرم می‌شود.

• افزایش اسپرم با دانه کدو تنبل

دانه کدو تنبل دارای فیتواسترول است که سبب بهبود تولید تستسترون و در نتیجه افزایش تعداد اسپرم می‌شود. از طرفی وجود اسیدهای چرب در دانه های کدو تنبل، در بهبود جریان خون در اندام تناسلی مردان نقش مؤثری خواهند داشت.

• افزایش شانس باروری با مصرف اسفناج

برگ های سبز، سرشار از اسید فولیک هستند و از این رو سبب بهبود ساختار و شکل اسپرم می‌شود. بدشکلی اسپرم، به طور مثال دو سر و دو دم بودن اسپرم سبب بارداری جنین ناقص می شود.

• مارچوبه، محافظ اسپرم

مارچوبه از جمله مواد غذایی سرشار از ویتامین C می‌باشد که سبب محافظت اسپرم در برابر رادیکال های آزاد و نابودکننده های اسپرم می شود.

• افزایش تعداد اسپرم با هویج

هویج دارای مقدار زیادی ویتامین A می‌باشد که این ماده سبب افزایش تعداد و تحرک اسپرم می شود.

• ریشه ماکا

ریشه ماکا به‌عنوان یک غذایی گیاهی بومی پرو، نقش مؤثری در افزایش میل جنسی و قدرت باروری مردان دارد. مکمل‌های ریشه ماکا باعث تقویت اسپرم می‌شود و مصرف ۱.۵ الی ۳ گرم از آن می‌تواند طی دوره‌های ۳ ماهه، میل جنسی را افزایش دهد. پودر ریشه ماکا علاوه‌بر افزایش تعداد و تحرک اسپرم‌ها، نعوظ و عملکرد جنسی را نیز تقویت می‌کند.

• چای سبز

چای سبز، مقادیر فراوانی از آنتی اکسیدان در خود دارد که به وسیله آن، رادیکال های آزاد را خنثی می‌کند؛ این در حالی است که رادیکال های آزاد به اسپرم ها صدمه می‌زند. به علاوه ترکیب اپیگالاکاکتایکین گالات در چای سبز، تحریک اسپرم را بهبود می‌بخشد و از این نظر بسیار مفید است.

• جینسینگ

جینسینگ یکی از گیاهان شناخته شده برای بهبود باروری مردان، افزایش اسپرم ها و قوای جنسی می‌باشد.

• شکلات تیره

شکلات تیره یا شکلات تلخ، دارای آمینواسیدی به نام L-Arginine HCL است که سبب افزایش تعداد اسپرم و حجم منی می‌گردد. همچنین به بهبود وضعیت ارگاسم افراد نیز کمک می‌کند و سرشار از آنتی اکسیدان‌هاست. 

• روی

غذاهایی نظیر گوشت گاو و لوبیا چیتی سرشار از روی هستند و باید گفت که روی، سبب افزایش کمیت و تقویت اسپرم می‌شود.

• اجتناب از مصرف سویا

مصرف محصولات به‌دست ‌آمده از سویا به‌علت دارا بودن فیتواستروژن‌ها (استروژن‌های گیاهی)، باعث کاهش پیوند تستوسترون و تولید اسپرم می‌گردد. همچنین اغلب محصولات پلاستیکی و کنسرو شده مملو از اشکال سنتز شده استروژن است که بر تولید اسپرم اثر می‌گذارد.

• جلوگیری از تخریب اسپرم با زالزالک

زالزلک با بهره مندی از ترکیبات قوی، سبب نگه داشتن دمای کیسه بیضه در حالت طبیعی می‌شود و در نتیجه از تخریب اسپرم ها بر اثر درجه حرارت بالا جلوگیری می‌کند.

• افزایش قدرت تولید مثل با انار

انار سرشار از آنتی اکسیدان های مختلف می‌باشد. انار و آب انار سبب کاهش سطح ماده شیمیایی مالون دی آلدهید در خون می شود. مالون دی آلدهید سبب تخریب اسپرم در بدن مردان می شود؛ از این رو انار می تواند در قدرت تولید مثل مردان اثرگذار باشد.

• گوجه فرنگی

گوجه فرنگی نیز با داشتن گلوتاتیون و کریپتوکسانتین، در تقویت اسپرم نقش به سزایی دارد.

• عسل

عسل به علت دارا بودن ویتامین E و مواد معدنی، در درمان ضغیف بودن اسپرم و ناتوانی جنسی اثرگذار می‌باشد.

تقویت اسپرم برای بارداری دختر

اگر دوست دارید که فرزند شما دختر باشد، استفاده از مواد غذایی زیر در رژیم روزانه می‌تواند بر تقویت اسپرم برای دختردار شدن تاثیرگذار باشد:

• مصرف مواد غذایی قلیایی مانند شیر، چای، میوه و سبزیجات
• مصرف مکمل‌های ویتامین D و کلسیم
• مصرف مواد اسیدی قبل از نزدیکی مانند لبنیات، انواع ماهی و پروتئین‌های دریایی،
• مغزها و حبوبات

تقویت اسپرم برای بارداری پسر

مواد مغذی موجود در بسیاری از مواد غذایی از نقص اسپرم جلوگیری کرده و باعث تقویت آن می‌شود. رژیم غذایی مردان برای پسردار شدن باید مغذی و سرشار از آنتی اکسیدان و ویتامین C باشد. راهکارهای زیر می‌تواند به تقویت اسپرم برای بارداری پسر کمک کند.

• پرهیز از مصرف مواد لبنی
• مصرف مواد غذایی سرشار از پتاسیم مانند موز، آووکادو
• مواد غذایی نشاسته دار مانند سیب زمینی، لوبیا، جو دوسر، پاستا و برنج

راه های افزایش سرعت اسپرم

موارد مختلفی از جمله گرمای بیش از حد، بالا بودن استرس، داروهای خاص، مصرف الکل و رژیم‌های غذایی نامناسب می‌تواند باعث کاهش سرعت و تحرک اسپرم‌ها شود. برای افزایش سرعت اسپرم می‌توان از راهکارهای مختلفی استفاده کرد.

در گام اول باید علت کم بودن سرعت اسپرم مورد بررسی قرار گیرد. برای مثال اگر علت کم بودن سرعت اسپرم مشکلات پزشکی مانند واریکوسل یا کاهش سطح هورمون‎ها باشد، پزشک معالج می‌تواند داروهایی مانند هورمون گونادوتروپین کوریونی یا هورمون‌های تحریک کننده فولیکولی را برای شما تجویز کند.

مصرف برخی از مکمل‌ها نیز می‌تواند تا حد بسیار زیادی بر روی تحرک اسپرم‌ها تاثیر مثبت بگذارد. برای مثال تحقیقات نشان می‌دهد سرعت حرکت اسپرم در مردانی که در یک دوره 100 روزه، 400 واحد ویتامین E و 200 میکرو گرم مکمل سلنیوم به صورت روزانه دریافت کردند، حدود 52 درصد افزایش پیدا کرده است.

همچنین تغییر سبک زندگی و ترک عادت‌های اشتباه می‌تواند در یک دوره درمان، سرعت اسپرم‌ها را افزایش دهد. اگر شما نیز از این مشکل رنج می‌برید، موارد زیر را در سبک زندگی خود رعایت کنید.

• گوشی تلفن همراه را در جیب نگذارید.
• هنگام استفاده از لپ تاب آن را روی پاهای خود قرار ندهید.
• ورزش منظم را در برنامه زندگی خود قرار دهید.
• وزن مناسب و ایده آل خود را به دست آورید.
• مصرف الکل و مواد مخدر را کنار بگذارید.
• سیگار را ترک کنید. 

قرص های تقویت اسپرم

• هورمون های LH و FSH: این هورمون ها سبب تحریک بیضه ها برای تولید اسپرم می‌شود.
• گنادوتروپین ها(HCG): این دارو، بیضه را برای تولید تستوسترون و اسپرم تحریک می‌کند.
• لتروزول: داروی لتروزول با افزایش تستوسترون، میزان اسپرم تولیدی در بدن را افزایش می‌دهد.
• تستوسترون مصنوعی: این دارو برای تنظیم سطح تستوسترون بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• بروموکریپتین (bromocriptine): داروی بروموکریپتین با کنترل ترشح هورمون پرولاکتین در بدن، سطح تستوسترون را کنترل می‌نماید.
• آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد قارچی: این داروها برای درمان انواع عفونت های دستگاه تناسلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• ایمی پرامین (imipramine): ایمی پرامین نیز دارویی است که برای درمان انزال معکوس تجویز می‌شود.
• کلومیفن: مصرف قرص کلومیفن موجب افزایش تعداد اسپرم و بهبود میزان هورمون تستوسترون می‌گردد. همچنین مصرف همزمان آن با برخی مکمل‌ها به افزایش تحرک اسپرم هم کمک می‌کند.
• سمنکس: قرص سمنکس با داشتن انواع ویتامین‌ها _به‌ویژه ویتامین E_ و انواع اسیدهای آمینه _ازقبیل آرژنین و ال کارنیتین_، یکی از کم‌عارضه‌ترین محصولات بهبود قوای جنسی است که باعث تقویت اسپرم و افزایش قدرت باروری مردان می‌شود.

اگر تمایل دارید درباره داروهای درمان ناباروری بیشتر بدانید، اینجا کلیک کنید.

روش های درمان اسپرم ضعیف

همان‌طور که اشاره شد، درمان اسپرم ضعیف براساس علت عارضه، متفاوت می‌باشد. به‌عنوان مثال، آنتی‌بیوتیک‌ها جهت رفع اختلال اسپرم ناشی از عفونت به کار می‌رود و عمل جراحی نیز روش مناسبی برای درمان واریکوسل به حساب می‌آید. استفاده از داروها و هورمون‌ها یا بهره بردن از روش‌های کمک‌باروری (ART) از دیگر راهکارهای مقابله با ناباروری ناشی از اسپرم ضعیف می‌باشد.

رایج‌ترین روش درمانی در این زمینه، تزریق اسپرم به داخل سیتوپلاسم تخمک (ICSI) نام دارد که طی آن، اسپرم مشخصی مستقیماً به درون تخمک تزریق می‌شود. بدین ترتیب پس از وقوع باروری، جنین حاصل به رحم مادر انتقال می‌یابد.

باید گفت که استفاده از روش میکرواینجکشن (ICSI) در مواردی همچون ناباروری ناشی از اسپرم بی‌کیفیت و یا تعداد کم و فقدان اسپرم در مایع منی کاربرد دارد. به عبارتی دیگر، پیش از آغاز این درمان باید اختلالات و مشکلات اسپرم به همراه احتمال وجود اختلالات ژنتیکی قابل انتقال به جنین، توسط تیم پزشکی مورد بررسی قرار گیرد. درواقع، برخی از مشکلات باروری مردان به وجود یک اختلال ژنی بر روی کروموزوم Y آن‌ها (کروموزوم جنسی مردانه) مربوط می‌شود که فرد نیازمند انجام تست‌هایی قبل از آغاز روش کمک‌باروری است.

با شناسایی عامل ناباروری، روش‌های متناسبی ازجمله داروهای گنادوتروپین مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش مربوط به وضعیتی است که فرد دارای سطوح پایینی از هورمون گنادوتروپین (هورمون تحریک‌کننده تولید اسپرم) باشد؛ ولی در صورت عدم تشخیص علت کم بودن اسپرم‌ها و یا متعادل بودن سطح هورمون، استفاده از این روش کاربرد نخواهد داشت.

تماس با ما برای دریافت هرگونه مشاوره و راهنمایی درباره true با ما تماس بگیرید:

03537283090 داخلی 232 شماره WhatsApp تلگرام فیسبوک ایمیل

یکی از آخرین راهکارهایی که برای درمانی ناباروری ناشی از اسپرم بی‌کیفیت یا تعداد اندک اسپرم مورد استفاده قرار می‌گیرد، اسپرم اهدایی می‌باشد. بدین صورت که اسپرم‌های باکیفیت و قوی و سالم از یک اهداکننده _معمولاً ناشناس_ دریافت می‌شود و پس از تطابق حداکثری از لحاظ ویژگی‌های ظاهری و ژنتیکی، این اسپرم با تخمک زن لقاح می‌یابد. درواقع، این کار می‌تواند بخشی از فرآیند IVF باشد که طی آن اسپرم موردنیاز به جای پدر واقعی، از یک اهداکننده دریافت می‌گردد. لازم به ذکر است که زوج دریافت‌ کننده باید پیش از اقدام به این روش، با تمام جنبه‌های حقوقی و شرعی آن آشنا شوند.

بیشتر بخوانید: اسپرم اهدایی؛ درصد موفقیت، روش انتقال و شرایط

کلام آخر

تقویت اسپرم نقش مهمی در افزایش شانس بارداری دارد و این موضوع تنها به تعداد اسپرم‌ها محدود نمی‌شود، بلکه تحرک، سلامت و کیفیت آن‌ها نیز اهمیت دارد. مصرف مواد غذایی مغذی مانند ماهی، آجیل، سبزیجات برگ سبز و میوه‌های تازه می‌تواند به بهبود کیفیت اسپرم کمک کند. علاوه بر تغذیه، پرهیز از مصرف الکل، سیگار و کاهش استرس نیز تأثیر مثبتی بر سلامت اسپرم دارد. ورزش منظم، حفظ وزن متعادل و خواب کافی از دیگر عوامل مؤثر در بهبود باروری مردان هستند.

اگرچه برخی از مردان با تغییر سبک زندگی بهبود قابل توجهی در کیفیت اسپرم خود مشاهده می‌کنند، اما در برخی موارد نیاز به بررسی‌های پزشکی و مصرف مکمل‌های مخصوص وجود دارد. آزمایش‌های تخصصی می‌توانند علت کاهش کیفیت اسپرم را مشخص کرده و پزشک می‌تواند راهکارهای مناسبی را پیشنهاد دهد. بنابراین، اگر قصد بارداری دارید، بهتر است زودتر به فکر بهبود سلامت اسپرم باشید تا شانس موفقیت افزایش یابد.

سوالات متداول

چه ویتامین‌هایی برای تقویت اسپرم مفید هستند؟

ویتامین C، ویتامین E، زینک و فولیک اسید از جمله مواد مغذی هستند که به بهبود کیفیت اسپرم کمک می‌کنند.

آیا استرس روی کیفیت اسپرم تأثیر دارد؟

بله، استرس زیاد می‌تواند باعث کاهش تولید اسپرم و ضعیف شدن تحرک آن‌ها شود، بنابراین کنترل استرس اهمیت زیادی دارد.

چقدر زمان لازم است تا تغییرات سبک زندگی بر کیفیت اسپرم تأثیر بگذارد؟

معمولاً بین 2 تا 3 ماه زمان نیاز است تا تغییرات مثبت در سبک زندگی اثر خود را روی کیفیت اسپرم نشان دهند.