راه های درمان اسپرم صفر برای بارداری

تعداد اسپرم و کیفیت اسپرم موجود در مایع منی از مهم‌ترین بخش‌های مؤثر در بارداری به شمار می‌رود؛ به طوری که طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، برای باردار کردن یک زن در حدود 39 میلیون اسپرم نیاز است؛ اما گاهی این تعداد اسپرم به پایین ترین حد ممکن می‌رسد و عارضه‌ای به نام آزواسپرمی (عدم وجود اسپرم در مایع منی) رخ می‌دهد.

اغلب افراد به محض اطلاع از صفر بودن نتیجه آزمایش اسپرم ناامید شده و درمان را ادامه نمی دهند؛ گاهی این امکان وجود دارد که صفر بودن اسپرم به علت وجود اختلالات انسدادی باشد. در این موارد بیوپسی بیضه به عنوان یکی از راه های درمان اسپرم صفر مطرح می شود که در نتیجه پزشک می تواند با استفاده از روش های مختلف نمونه برداری از بیضه، موفق به پیدا کردن اسپرم و انجام روش های کمک باروری نظیر روش آی وی اف و میکرواینجکشن شود.

در ادامه به بررسی روش های موثر در تشخیص و درمان صفر بودن اسپرم یا آزواسپرمی پرداخته می شود.

آزواسپرمی چیست؟

اسپرم صفر یا اصطلاحاً آزواسپرمی (azoospermia) به شرایطی اطلاق می شود که مقدار اسپرم در آزمایش اسپرم یا نطفه، صفر نشان داده شود. در مردان نابارور، علل بروز آزواسپرمی به سه دسته انسدادی و غیر انسدادی قبل از بیضه و بیضوی تقسیم می شود. به عبارتی دیگر، عارضه آزواسپرمی از نظر علت وقوع، به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شود که ازجمله آن‌ها می‌توان به اختلالات مربوط به هورمون‌ها و غدد (علل قبل از بیضه)، اختلالات مربوط به بیضه و فرایند تولید اسپرم (علل بیضوی) و انسداد در مسیر انتقال اسپرم (علل بعد از بیضه) اشاره نمود. در شرایطی که مرد دچار نوعی از آزواسپرمی باشد که سلول های نطفه ساز تولید نمی شوند، دچار ناباروری مطلق است.

اما در صورتی که فرد دچار آزواسپرمی از نوع انسدادی و یا دچار اختلالات هورمونی قبل از بیضوی باشد، امکان درمان با استفاده از روش های مختلف وجود دارد.

به این نکته نیز توجه داشته باشید که، افزایش سن تأثیری در میزان باروری و کیفیت اسپرم نخواهد داشت. البته برخی از بیماری ها نظیر واریکوسل با گذر زمان بروز پیدا می کند و با افزایش سن، اختلال در تولید اسپرم بیشتر می شود؛ ولی به طور کلی، افزایش سن تأثیر مستقیم در بروز آزواسپرمی ندارد. شایان ذکر است که اسپرم صفر بنا به دلایلی نظیر انسداد دستگاه تناسلی، مشکلات انزالی، مشکلات هورمونی و اختلالات ساختار یا عملکرد بیضه نیز ممکن است به وجود بیاید.

بیشتر بخوانید: علت اسپرم صفر چیست؟

آیا بارداری با اسپرم صفر امکان پذیر است؟

باید گفت براساس علل و نوع آزواسپرمی، در بسیاری از موارد می‌توان با وجود ابتلا به اسپرم صفر نیز درمان مناسبی را در پیش گرفت و شانس فرزندآوری را به‌دست آورد. در مواردی مانند رشد ناکافی و کوچک بودن بیضه‌ها، هورمون‌ درمانی تا ۹۵ درصد موفقیت‌آمیز خواهد بود. در افراد دارای واریس بیضه یا واریکوسل، عمل جراحی می‌تواند شانس باروری را بین ۵۰ تا ۶۰ درصد افزایش دهد.

لازم به ذکر است که جهت درمان واریکوسل می‌توان از آمبولیزاسیون زیرپوستی کمک گرفت. همچنین درصورت هرگونه نازایی انسدادی، عمل جراحی تا حد زیادی قدرت باروری را بازمی‌گرداند و می‌توان از تکنیک‌هایی مانند IUI و IVF جهت درمان ناباروری و بارداری همسر استفاده کرد.

بیشتر بخوانید: آشنایی با عمل واریکوسل بیضه؛ روش ها، فواید و عوارض

اقدامات پیش از درمان آزواسپرمی

پیش از آغاز درمان آزواسپرمی باید پزشک با در نظر گرفتن سریع‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه‌های تشخیصی، علت اسپرم صفر را مشخص کند و به اطلاع زوجین برساند؛ چراکه بسیاری از مبتلایان به آزواسپرمی نیازمند تمامی بررسی‌ها نیستند و با معاینات اولیه می‌توانند بهترین راه فرزندآوری را برای خود مشخص کنند. درصورتی که پزشک از همان ابتدا تشخیص دهد فرد دچار ناباروری مطلق می‌باشد، این موضوع را به وی اعلام می‌کند.

بسیاری از مردان می‌توانند با روش‌های لقاح مصنوعی با اسپرم اهدایی و یا اهدای جنین شانس پدر شدن را به‌دست آورند؛ هرچند درصورت استفاده از سلول‌های اهدایی، آن‌ها پدر بیولوژیکی فرزند خود نخواهند بود.

راه های درمان اسپرم صفر چیست؟

اگرچه یکی از راه های درمان صفر بودن اسپرم، استفاده از داروهای مختلف است؛ اما گاهی روش های دیگری مانند جراحی یا پیوند مغز استخوان نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع دارو درمانی، بیشتر برای مبتلایان به آزواسپرمی ناشی از «هیپر پرولاکتینمیا» و یا مبتلایان به توقف تولید اسپرم در اثر آندروژن خارجی به کار می رود. اما عمل جراحی هم به رفع انسداد ناشی از آسیب مجرای انزال کمک می کند.

بسیاری از افراد به دنبال درمان قطعی اسپرم صفر هستند؛ که در پاسخ این افراد باید گفت به‌طورکلی، روش‌های درمان آزواسپرمی به نوع آزواسپرمی و علت وقوع این عارضه بستگی دارد. همچنین انتخاب تکنیک درمانی بر اساس وضعیت باروری همسر انتخاب می‌گردد و شامل موارد زیر می‌شود:

• درمان عفونت
• عمل جراحی
• تغییر سبک زندگی
• PGD
• داروهای هورمونی
• قطع داروهای خاص
• روش های کمک باروری
• روش های استخراج اسپرم

درمان عفونت

عفونت معمولا با علائمی همچون ادرار دردناک و گاهی بدون علائم رخ می دهد و اغلب، همراه با التهاب است. به عبارت دیگر، از هر ۴ مرد مبتلا به عفونت ۱ نفر علائمی از خود نشان نمی‌دهد؛ اما در هر حال، هرنوع عفونت فعال دارای اثر منفی روی قدرت باروری مردان می‌باشد و به دلیل احتمال آسیب دائمی به مجرای تناسلی، باید در اسرع وقت درمان شود.

درمان آزواسپرمی انسدادی با عمل جراحی

در کل، عمل جراحی یا میکروجراحی برای حل مشکلات مربوط به تعداد و نحوه انتقال اسپرم مورد استفاده قرار می‌گیرد. به علاوه، این روش جهت بهبود آزواسپرمی ناشی از واریکوسل، انزال برگشتی (انزال رتروگرید)، رفع انسداد و اتصالات قطع‌شده لوله های منی و… به کار می‌رود و اثربخشی آن، معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه پس از عمل طول می‌کشد. درواقع، برطرف کردن مشکلاتی مانند رفع انسداد به کمک جراحی، بلافاصله منجر به بارداری طبیعی نمی‌شود و آنالیز مایع منی برای اطمینان از بازگشت قدرت باروری، طی ماه‌های آینده صورت می‌گیرد.

تغییر سبک زندگی

پرهیز از مکان های بسیار گرم یا حاوی مواد شیمیایی و سموم_، راه دیگری برای کاهش علائم ناباروری و درمان آن است.

مشاوره ژنتیکی و PGD

این روش زمانی توصیه می شود که آزواسپرمی، علل مادرزادی داشته باشد. این کار که قبل از لانه گزینی انجام می شود، به دلیل خطرات و عوارض بالای آن قابل استفاده برای تمام زوج‌های نابارور نیست؛ اما در صورتی که هم در پدر و هم مادر مشکلات ژنتیکی مشاهده شود، انجام آن ضروری به نظر می رسد.

بیشتر بخوانید: روش pgd؛ بهترین روش تعیین جنسیت جنین قبل از بارداری

درمان آزواسپرمی قبل از بیضوی با داروهای هورمونی

مواردی از اختلالات آزواسپرمی و دیگر مشکلات ناباروری مردان همچون انزال معکوس (انزال رتروگرید)، با درمان‌های دارویی یا هورمونی _مثل لتروزول، کلامید و تزریق HCG یا FSH_ قابل رفع است که از مزایای درمان هورمونی می‌توان به تحریک رشد اسپرم، انتقال و بازگرداندن اسپرم به مایع منی، رشد کافی اسپرم‌ها (جهت استخراج از طریق بیوپسی بیضه) و… اشاره کرد. همچنین در روش هورمون‌درمانی، پزشک می‌تواند بفهمد که چقدر هورمون تولید شده و چگونه در بدن مصرف شده است.

قطع داروهای خاص

قطع داروهایی مانند شیمی درمانی _پس از بهبود سرطان_ و اجتناب از مصرف مکمل های تستوسترون در صورت نقش داشتن در آزواسپرمی، به درمان ناباروری در مردان کمک می کند.

روش های کمک باروری

پزشک به کمک روش‌های کمک‌باروری (ART) نظیر لقاح آزمایشگاهی (IVF) به درمان ناباروری می‌پردازد؛ به این صورت که پس از دریافت اسپرم از مرد _یا در برخی موارد از اهداکننده اسپرم_ و دریافت تخمک از زن، لقاح را در محیط آزمایشگاه انجام می‌دهد و جنین حاصل را به رحم زن منتقل می‌کند.

در کل، حدود ۱ درصد از مردان و ۲۰ درصد از مردان نابارور دارای آزواسپرمی هستند؛ اما همچنان در گروهی از آنان ناباروری مطلق دیده نمی‌شود. بنابراین حتی در برخی موارد به کمک درمان‌های پزشکی می‌توان شانس فرزندآوری را تجربه کرد.

استخراج اسپرم

می توان پس از بیهوشی و ایجاد برشی کوچک در اسکروتوم و استخراج اسپرم از روش های IVF و یا ICSI کمک گرفت. این بافت برداری که در هر دو مشکل آزواسپرمی انسدادی و غیر انسدادی کاربرد دارد، برای حالتی به کار می رود که بتوان سلول اسپرم را مستقیماً وارد تخمک کرد؛ البته احتمال موفقیت این روش نیز، لزوماً ۱۰۰ درصد نیست. از روش های رایج برای استخراج اسپرم، بیوپسی بیضه است.

روش های استخراج اسپرم از بیضه

از روش‌های دیگری که گاهی اوقات برای گرفتن نمونه‌ی اسپرم لازم است می‌توان به استخراج اسپرم از طریق آسپیراسیون بیضه، استفاده از سوزن یا روش جراحی برای استخراج مستقیم اسپرم از بیضه اشاره کرد. در ادامه به توضیح هرکدام به صورت جداگانه می‌پردازیم:

بیوپسی بیضه (TESE)

در نمونه برداری از بیضه یا به عبارتی بیوپسی، یک تکه کوچک از یک بیضه یا هر دو بیضه برداشته می شود و تکه های نمونه برداری شده برای آزمایش به بخش جنین شناسی ارجاع داده می شود.

روش نمونه برداری از بیضه با میکروسکوپ یا میکروتسه (MicroTESE)

در شرایطی که در عمل بیوپسی اسپرمی یافت نشود یا بیضه فرد خیلی کوچک باشد، برای استخراج اسپرم از میکروتسه انجام می شود. در این روش، برش های بزرگتری ایجاد شده و برای انتخاب بافت از میکروسکوپ استفاده می شود.

بیشتر بخوانید: عمل میکروتسه چیست و چگونه انجام می‌شود؟

نمونه برداری سوزنی از بیضه (FNA) یا اپیدیدیم (PESA)

در صورتی که فرد عمل وازکتومی انجام داده و یا پزشک با انجام آزمایش تشخیص داده باشد که بافت بیضه غنی از اسپرم است، از روش نمونه برداری سوزنی بیضه یا اپیدیدیم برای کشیدن اسپرم استفاده می شود. در این روش با انجام بی حسی موضعی، سوزن به داخل بیضه یا اپیدیدیم (لوله های استخراج اسپرم از بیضه) وارد شده و با مکش مقداری از بافت را وارد سرنگ کرده و سپس زیر میکروسکوپ بررسی می شود.

بیشتر بخوانید: عمل بیوپسی بیضه؛ راهی برای گرفتن اسپرم از بیضه

درمان خانگی اسپرم صفر

در صورتی که از طریق آزمایشات پزشکی و یا بنا به تشخیص در منزل، فردی به کم‌تحرکی اسپرم خود پی ببرد، می‌بایست با حفظ روحیه خود و تغییر سبک زندگی سعی در تقویت اسپرم کند. برخی از راهکارهای خانگی جهت درمان اسپرم صفر به شرح زیر می‌باشد:

• مصرف مواد خوراکی مفید و مقوی نظیر مرکبات، موز، شکلات تلخ، محصولات لبنی حاوی ویتامین D، دانه‌های گندم و برنج قهوه‌ای، غذاهای دریایی، اسفناج، سیر و زردچوبه
• انجام ورزش‌هایی از قبیل یوگا و دویدن در فضای آزاد به طور متوسط ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در روز
• مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌های مؤثر در افزایش تعداد اسپرم ازقبیل آمینواسید دی_آسپارتیک (D-Aspartic) جهت افزایش سطح تستوسترون، ویتامین C جهت برطرف کردن موانع تولید اسپرم و افزایش تحرک اسپرم و روی موجود در غذاهایی همچون ماهی و تخم مرغ جهت افزایش سطح تستوسترون و تعداد اسپرم

آیا نمونه برداری از بیضه خطرناک است؟

هر عمل جراحی عوارضی خواهد داشت اما فرد می تواند با مراجعه به مراکز معتبر با تجربه بالا، میزان این عوارض را کاهش دهد. دقت بالا در انجام عمل بیوپسی می تواند از بروز عوارضی نظیر خونریزی داخل بیضه و یا کیسه بیضه، عفونت ها و آسیب به شریان جلوگیری بعمل آورد؛ البته اکثر این عوارض قابل درمان هستند و جای نگرانی وجود ندارد.

اگر در روش نمونه برداری اسپرم بدست نیاید، چه کنیم؟

در مورد بیماران آزواسپرمی غیر انسدادی، احتمال پیدا کردن اسپرم ۴۵ تا ۶۵ درصد می باشد اما در برخی از موارد این امکان وجود دارد که یا اصلاً اسپرمی وجود نداشته باشد و یا اسپرم مناسب برای انجام روش های کمک باروری یافت نشود. در این موارد استفاده از روش های جنین اهدایی و اسپرم اهدایی توصیه می شود. البته در حال حاضر تحقیقاتی در مورد تولید اسپرم از سلول های بنیادی در حال انجام است؛ اما این روش در فاز مطالعاتی به سر می برد و هنوز قطعیت این روش ثابت نشده است.

بیشتر بخوانید: اسپرم اهدایی؛ درمان قطعی ناباروری مردان با اهدای اسپرم

راه های تشخیص اسپرم صفر

از آنجایی که آزواسپرمی یا اسپرم صفر در ۱ درصد از کل مردان و ۱۵ درصد از مردان نابارور مشاهده می‌شود، تشخیص به‌موقع علت آن و یافتن راهکار درمانی مناسب، ضرورت دارد.

برای تشخیص اسپرم صفر از روش‌هایی مانند معاینه‌های اولیه و اخذ شرح حال بیمار، اندازه‌گیری هورمون‌های خون، سونوگرافی از سیستم انزالی، سونوگرافی از دستگاه ادراری، نمونه‌برداری از بیضه، اندازه‌گیری میزان قند مایع منی، تست‌های ژنتیکی مانند آزمایش تجزیه کروموزوم Y، آزمایش کاریوتایپ و… استفاده می‌شود.

در واقع پس از تلاشی چندماهه برای فرزندآوری و عدم وقوع بارداری همسر، معمولاً پزشک با دریافت نمونه‌ای از مایع منی به بررسی آن زیر میکروسکوپ می‌پردازد و درصورت عدم مشاهده اسپرم، درصدد یافتن علت آن برمی‌آید. به طور کلی، مراحل شناسایی و تشخیص آزواسپرمی به شرح زیر می‌باشد:

• معاینه فیزیکی
• آزمایش تحلیل اسپرم
• بررسی شکستگی در کروموزوم Y
• بررسی‌های هورمونی
• بیوپسی بیضه
• بررسی ادرار پس از انزال

در ادامه هریک از راه های تشخیص صفر بودن اسپرم را شرح می دهیم.

معاینه فیزیکی و شرح حال

ابتدا لازم است پزشک شرح حالی از فرد و سوابق بیماری‌های وی دریافت نماید و یک معاینه فیزیکی جامع انجام دهد. این کار به پزشک کمک می‌کند که در صورت وجود بیماری‌های خاص یا سابقه مشکلات ژنتیکی و خانوادگی، علت فقدان اسپرم در مایع منی مرد را زودتر دریابد. همچنین در بسیاری از موارد، تست‌های باروری تکمیلی نیز از فرد دریافت می‌شود که امکان تجویز بهترین روش درمانی را فراهم سازد.

آزمایش تحلیل اسپرم

تجزیه و تحلیل مایع منی که یکی از تست‌های بسیار رایج در یافتن علت ناباروری مردان است، اغلب جهت شمارش تعداد اسپرم موجود در منی مرد به کار می‌رود. پزشک با بررسی تصویر منی نمونه در زیر میکروسکوپ و با کمک کامپیوتر، اسپرم‌های موجود را شمارش می‌کند و میزان و نحوه حرکت اسپرم‌ها را هم مورد بررسی قرار می‌دهد.

غیرطبیعی یا صفر بودن اسپرم در یک آزمایش مایع منی، لزوماً به معنای ناباروری مرد نیست و اغلب باید تست دوم را به فاصله چند هفته یا چند ماه انجام داد تا از بروز آزواسپرمی _درصورت وجود_ مطمئن شد. در یک تست مایع منی لازم است نمونه منی فرد پس از انزال، به طور کامل جمع‌آوری شود و تحت بررسی قرار گیرد.

البته طی ۲ الی ۷ روز قبل از آزمایش نیز نباید نزدیکی داشت. معمولاً تعداد اسپرم کمتر از ۱۵ میلیون، شانس بارداری را بسیار کاهش می‌دهد؛ اما همچنان راهکارهایی برای باردار شدن همسر وجود دارد.

بیشتر بخوانید: شیوه انجام آزمایش اسپرم و نحوه تفسیر جواب آن

بررسی شکستگی در کروموزوم Y

ناحیه‌ای موسوم به ناحیه آزواسپرمی بر روی بازوی بلند کروموزوم Y وجود دارد که شکستگی در آن، شایع‌ترین اختلال ژنتیکی قابل تشخیص در نارسایی تولید اسپرم به شمار می‌رود. این ناحیه که با نام Azoospermia Factor یا AZF شناخته می‌شود، شامل سه نوع AZFa، AZFb و AZFc می‌باشد. با تشخیص هریک از این سه نوع، احتمال یافتن اسپرم و شانس باروری مشخص می‌گردد که به صورت زیر است:

• شکستگی در AZFc: شانس ۶۰ درصدی برای یافتن اسپرم از نمونه‌برداری بیضه‌ها و درنتیجه انجام لقاح مصنوعی
• شکستگی در AZFb: احتمال اندک برای یافتن اسپرم به دلیل توقف تکامل اسپرم‌ها پس از تولید (قابل درمان با مصرف دارو در برخی موارد)
• شکستگی در AZFa: احتمال بسیار اندک برای یافتن اسپرم به دلیل عدم وجود هیچ‌گونه سلول زایایی در نمونه‌برداری از بیضه‌ها

بررسی‌های هورمونی

بررسی عملکرد بیضه‌ها در کنار نحوه عملکرد غدد هیپوفیز و هیپوتالاموس، کمک زیادی به تشخیص علل آزواسپرمی می‌کند. پزشک برای یافتن سطوح هورمونی بدن مرد، یک آزمایش خون تجویز می‌نماید.

چرخه عملکرد غده‌ها به این صورت است که پس از بلوغ، هیپوتالاموس هورمون GnRH را ترشح و آن را ازطریق جریان خون به هیپوفیز می‌فرستد. غده هیپوفیز با دریافت این هورمون، هورمون‌های LH و FSH را ترشح می‌کند و جریان خون این دو هورمون را به بیضه‌ها می‌رساند. بدین ترتیب، هورمون LH باعث ترشح تستوسترون و هورمون FSH نیز موجب تولید اسپرم در بیضه‌ها می‌شود. درواقع، غده هیپپوفیز نقش اصلی را در رشد جنسی و تولید اسپرم دارد.

بررسی‌های هورمونی کمک می‌کند که عدم ترشح صحیح این هورمون‌ها در بدن مشخص گردد.

به عنوان مثال، عدم تولید هورمون تستوسترون در بدن مردان، مانع از بروز خصوصیات جنسی ثانویه در آن‌ها می‌شود. حال اگر علت آزواسپرمی، قبل بیضوی باشد، با تجویز هورمون‌های FSH و LH برای رسیدن به سطح مجاز می‌توان شانس باروری را افزایش داد. اما باید دانست که در علل بیضوی، سطح این دو هورمون و به‌ویژه FSH بالاتر از حد مجاز می‌باشد.

از دیگر هورمون‌های مهم برای اندازه‌گیری می‌توان به پرولاکتین، استروژن و استرادیول اشاره کرد که درصورت نیاز، آزمایش‌های تکمیلی دیگری نیز تجویز می‌گردد.

نمونه‌برداری بافتی (بیوپسی بیضه)

بیوپسی بیضه یک روش نمونه‌برداری از بافت بیضه است که پس از بی‌حسی، به کمک یک سوزن یا از طریق ایجاد برشی کوچک در اسکروتوم انجام می‌شود. این کار معمولاً از هر دو بیضه و از چهار ناحیه مختلف صورت می‌گیرد که دقت نتایج را بالا ببرد. با بررسی نمونه‌ها زیر میکروسکوپ، هر نوع وضعیت غیرنرمال مشخص می‌گردد و پزشک توانایی بیضه‌ها را برای تولید اسپرم طبیعی تعیین می‌کند.

بررسی ادرار پس از انزال

تحلیل ادرار پس از انزال نشان می‌دهد آیا اسپرم به‌جای انزال از آلت تناسلی، به سمت مثانه برمی‌گردد یا نه؛ که این مشکل با نام انزال عقب گرد شناخته می‌شود. در این آزمایش با جمع‌آوری و بررسی ادرار پس از انزال می‌توان بسیاری از مشکلات انسدادی یا اختلالات انزال را شناسایی و درمان کرد.

چرا بهتر است بیماران آزواسپرمی به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنند؟

حضور جنین شناس

زمانی که فرد در مراکز درمان ناباروری پروسه نمونه برداری از بیضه را برای درمان صفر بودن اسپرم انجام می دهد، هر نمونه ای که از بافت بیضه گرفته می شود، سریعاً به قسمت جنین شناسی ارجاع داده می شود و جنین شناس وجود یا عدم وجود اسپرم را مورد بررسی قرار می دهد.

در صورتی که جنین شناس عدم وجود اسپرم را در نمونه اعلام کند، پزشک مجدداً اقدام به نمونه برداری از قسمت های دیگر خواهد نمود. این عمل بنا به تشخیص پزشک آندرولوژی تا زمانی که اسپرم مناسب برای استفاده در روش های کمک باروری بدست آید ادامه پیدا خواهد کرد.

متأسفانه در بیمارستان ها و مطب ها، آزمایشگاه جنین شناسی و متخصص جنین شناس وجود ندارد؛ پس قطعاً انجام این عمل با دقت پایین تری انجام خواهد شد.

نمونه برداری از بافت مقابل

مسئله دوم، نمونه برداری از بافت مقابل است. در صورتی که پس از نمونه برداری از بافت یک بیضه، اسپرمی یافت نشود، پزشک از بافت مقابل نمونه برداری انجام می دهد. چرا که اغلب اوقات نتایج نمونه برداری از دو طرف بیضه به اندازه ۲۵ درصد با هم متفاوت خواهد بود. از آن جایی که در بیمارستان یا مطب متخصص، جنین شناس حضور ندارد پزشک ناچار به نمونه برداری دوطرفه از بافت بیضه می شود.

انتخاب بافت بهتر برای نمونه برداری

زمانی که نمونه برداری در مراکز درمان ناباروری انجام می شود، پزشک با استفاده از تجهیزات این مراکز می تواند از بافت و لوله های بهتری نمونه برداری کند. اما چون در سایر مراکز درمانی پزشک به چنین امکاناتی دسترسی ندارد، عمل نمونه برداری بصورت تصادفی انجام می شود.

فریز کردن اسپرم

در برخی از موارد استفاده از نمونه اسپرم فریز شده، آخرین راه درمان ناباروری مردان می باشد؛ چرا که ممکن است در نمونه برداری بعدی اسپرمی پیدا نشود. به همین علت پزشک به محض مثبت شدن نتیجه نمونه برداری از بیضه، اسپرم های استحصال شده را فریز می کند تا برای انجام روش های کمک باروری از آنها استفاده کند.

این در حالی است که امکانات فریز اسپرم در سایر مراکز درمانی وجود ندارد و زوجین ممکن است به علت عدم فریز نمونه مثبت شده، شانس فرزند دار شدن خود را از دست بدهند.

معرفی داروهای افزایش اسپرم

داروهای مختلفی برای افزایش تعداد یا کیفیت اسپرم ها و کمک به باروری مردان مورد استفاده قرار می گیرد که انتخاب هر یک از آنها، به وضعیت جسمانی فرد و تشخیص پزشک معالج وی بستگی دارد. برخی از داروهای رایج برای درمان کم تعداد بودن اسپرم ها عبارتند از:

• سروفن دهانی
• آنتی بیوتیک در صورت وجود عفونت
• آندروژن های بیرونی
• کلومیفن سیترات دهانی
• گنادوتروپین کوریونی انسان (پرگنیل یا کوراگون) با نام HCG
• تزریقات زیر جلدی، فولیتروپین آلفا یا گونال اف
• آناستروزول یا لتروزول

بیشتر بخوانید: برای تقویت اسپرم برای بارداری چه باید کرد؟

مدت زمان نتیجه گیری از درمان اسپرم صفر

در مواردی که بیضه بیمار کوچک بوده و یا رشد کافی نداشته، درمان اسپرم صفر با استفاده از روش هورمون‌درمانی به مدت 6 ماه الی 3 سال به طول می‌انجامد تا بیضه بزرگ‌تر شده و اسپرم ظاهر گردد. همچنین در عمل واریکوسل نیز بین 1 الی 3 سال طول می‌کشد تا نتیجه به‌دست آید.

توصیه آخر به زوج های نابارور

آزواسپرمی یا اسپرم صفر، عارضه‌ای است که پروسه درمان آن (به‌خصوص در صورت همراه بودن با یک بیماری ژنتیکی دیگر) نیازمند اقدامات درمانی پیشرفته در کنار حمایت‌های عاطفی است. به همین دلیل، انتخاب مرکز درمان ناباروری می‌تواند تأثیر مستقیمی بر نتیجه درمان اسپرم صفر داشته باشد؛ از این رو، وجود تجهیزات و امکانات مدرن و پزشکان حاذق و باتجربه تأثیر بسزایی در میزان موفقیت یا عدم موفقیت باروری زوج‌های نابارور خواهند داشت. بنابراین توصیه می‌شود درمان ناباروری در مراکز مجهز و با کمک تیم پزشکی متخصص متشکل از جنین شناس، آندرولوژیست، متخصص زنان و زایمان، مشاوره درمانگر و متخصص ژنتیک انجام شود.