درمان ناباروری با انتقال رویان به درون رحم (ZIFT)

مشکل ناباروری که در تقریباً 10 درصد زوج‌ها دیده می‌شود را می‌توان توسط روش‌های کمک باروری (Assisted Reproductive Techniques) که با اصطلاح ART نیز شناخته می‌گردد، درمان نمود. روش‌های درمانی کمک باروری که شامل سطوح ساده تا پیچیده می‌شود، با میزان موفقیت 25 الی 30 درصدی همراه می‌باشد.

این روش‌ها در هر زوجی (بسته به شرایط آن‌ها) متفاوت است و حتی احتمال نیاز به‌ استفاده از چند نوبت لقاح مصنوعی برای یک زوج وجود دارد. به‌طور مثال، برای مردی با تعداد اسپرم‌های 10 میلیون در میلی‌لیتر و مردی با تعداد اسپرم‌های 1 میلیون در میلی‌لیتر، روش‌های متفاوتی توسط پزشک پیشنهاد می‌شود که شانس موفقیت بیشتر و هزینه کمتر را به دنبال داشته باشد.

یکی از انواع روش‌های کمک باروری، ZIFT (Zygote intrafallopian transfer) یا انتقال رویان به درون رحم می‌باشد که به دلیل نیاز به عمل لاپاراسکوپی رحم، درمانی تهاجمی بوده و فقط در صورت انسداد لوله‌های رحمی و شرایط منع لقاح اسپرم و تخمک، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: آشنایی با بهترین و جدیدترین روش های درمان ناباروری

موارد کاربرد روش ZIFT در درمان ناباروری

ZIFT زمانی توصیه می‌شود که روش‌های دیگر درمان ناباروری موفقیت‌آمیز نباشند. این روش در شرایط زیر بهترین گزینه است:

• تعداد اسپرم مرد بسیار کم باشد
• زن مشکل در تخمک‌گذاری داشته باشد
• علت ناباروری مشخص نباشد
• حداقل یکی از لوله‌های فالوپ زن باز و سالم باشد
• در این روش، تخمک‌ها در آزمایشگاه با اسپرم از طریق میکرواینجکشن یا تزریق مستقیم اسپرم به داخل تخمک، لقاح داده می‌شوند. . سپس زیگوت‌های تشکیل‌شده به لوله فالوپ زن منتقل شده تا به‌صورت طبیعی وارد رحم گردد و در آنجا لانه‌گزینی کنند. به این ترتیب، شرایط طبیعی‌تری برای رشد جنین ایجاد می­گردد.
• با توجه به اینکه روش ZIFT نیاز به جراحی لاپاراسکوپی دارد و نسبت به سایر روش‌ها تهاجمی‌تر است، در حال حاضر کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و فقط در شرایط خاص تجویز می‌شود.

در چه مواردی روش ZIFT برای درمان ناباروری تجویز می‌شود؟

در صورت ناموفق بودن سایر روش‌های درمانی و در صورت وجود مشکلاتی از قبیل تعداد اسپرم بسیار کم مرد، مشکلات تخمک‌گذاری و ناباروری با علل نامشخص، به شرط باز بودن حداقل یک لوله رحمی در زن، روش ZIFT به همراه میکرواینجکشن (تزریق مستقیم اسپرم به درون تخمک) می‌تواند شانس باروری را افزایش دهد.

از آنجایی که در این روش درمانی، تخمک‌ها قبل از انتقال، بارور شده‌اند؛ لذا سلول تخم درحال‌رشد از لوله فالوپ به رحم می‌رسد و این مزیت روش ZIFT به شمار می‌رود. لازم به یادآوری می‌نماید که روش زیفت به دلیل تهاجمی بودن، امروزه بسیار کمتر مورد استفاده واقع می‌شود.

مراحل انجام روش ZIFT (انتقال زیگوت به لوله فالوپ)

فرآیند ZIFT روش کمک‌باروری است که حدود ۵ تا ۶ هفته زمان می‌برد. مراحل انجام این روش بدین صورت است که:

• تحریک تخمدان‌ها برای تولید تخمک بیشتر

در ابتدا، زن داروهایی مصرف می‌کند که باعث تحریک تخمدان‌ها و تولید چندین تخمک می‌شود.

• بررسی رشد فولیکول‌ها

پزشک با سونوگرافی و آزمایش‌های هورمونی، روند رشد فولیکول‌ها (کیسه‌های حاوی تخمک) را بررسی می‌کند. زمانی که فولیکول‌ها به اندازه کافی رشد کردند، آمپول hCG برای آزادسازی تخمک تزریق می‌شود.

• برداشت تخمک‌ها (پانکچر)

حدود ۳۶ ساعت بعد از تزریق hCG، با استفاده از سوزن مخصوص و از طریق واژن، تخمک‌ها از تخمدان‌ها خارج می‌شوند.

•  لقاح تخمک و اسپرم در آزمایشگاه

تخمک‌های برداشت‌شده در آزمایشگاه با اسپرم مرد ترکیب می‌شوند و یک روز بعد، سلول تخم (زیگوت) تشکیل می‌شود.

• انتقال زیگوت به لوله فالوپ

در این مرحله که ZIFT را از روش IVF متمایز می‌کند، ۱ تا ۵ زیگوت با استفاده از روش لاپاراسکوپی و از طریق برش کوچک روی شکم به درون لوله فالوپ زن منتقل می‌شود. اگر زیگوت‌های اضافی وجود داشته باشد، می‌توان آن‌ها را فریز و برای آینده نگه‌داری کرد.

• لانه‌گزینی و شروع بارداری

زیگوت‌ها در مسیر حرکت به رحم، به رشد خود ادامه می‌دهند و پس از رسیدن به رحم، در دیواره رحم لانه‌گزینی می‌کنند و جنین شکل می‌گیرد. در صورت انتقال چند زیگوت، احتمال بارداری چندقلو افزایش پیدا می­کند.

• بررسی بارداری

حدود دو هفته بعد از انتقال زیگوت‌ها، آزمایش خون به منظور بررسی قطعی بارداری انجام می‌گیرد. 

میزان موفقیت روش ZIFT و عوامل مؤثر بر آن

میزان موفقیت درمان ناباروری به روش ZIFT، به عواملی نظیر علل ناباروی و سن خانم بستگی دارد. باید دانست که خانم‌های جوان‌تر، به دلیل دارا بودن تخمک‌های سالم‌تر، نتایج بهتری از روش ZIFT به‌دست می‌آورند و شانس موفقیت این روش در آنان بیشتر است.

در ادامه، به آماری که در گزارشات منتشرشده برای درصد موفقیت روش ZIFT در شرایط مختلف ارائه شده، اشاره می‎شود:

• بارداری موفق در 30% موارد
• بارداری خارج رحمی در کمتر از 1% موارد
• تولد نوزاد زنده در حدود 82% موارد
• سقط یا مرگ جنین در حدود 18% موارد
• بارداری تک قلو در حدود 70% موارد
• بادراری چندقلو در 23% موارد

تفاوت عمل IVF و ZIFT

 عمل IVF و ZIFT هر دو از جمله عمل‌هایی هستند که برای درمان مشکلات ناباروری شدید در زنان مورد استفاده قرار می‌گیرند. روش انجام هر دو عمل تا حد بسیار زیادی مشابه با یکدیگر انجام می‌شود.

• در مرحله اول تخمدان‌های مادر تحریک می‌شود.
• در مرحله دوم تخمک از بدن مادر جدا می‌شود.
• در مرحله سوم در محیط آزمایشگاه و به صورت مصنوعی تخمک با اسپرم پدر لقاح انجام می‌دهد.
• در مرحله چهارم انتقال جنین انجام می‌شود.

تفاوت IVF و ZIFT در روش انتقال جنین است. در روش IVF تخم لقاح یافته شده در رحم زن قرار داده می‌شود، در حالی که در روش ZIFT تخم لقاح یافته شده در لوله فالوپ زن قرار داده می‌شود. همچنین در روش ZIFT پزشک معالج نیازمند انجام عمل دیگری به نام لاپاراسکوپی است.

نکته قابل ذکر آن که در هر دو روش پزشک معالج می‌تواند بهترین جنین از لحاظ کیفیت را انتقال دهد. میزان موفقیت هر دو روش و احتمال بارداری نیز تا حد زیادی مشابه یکدیگر بوده و به فاکتورهای مختلفی مانند سن مادر و کیفیت تخمک بستگی دارد.

احتمال باروری در زنان با سن پایین تر بیشتر خواهد بود. از دیگر مزایای این دو روش می‌توان به این نکته اشاره کرد که می‌توان سلول‌ها را قبل از انتقال از لحاظ بیماری‌های ژنتیکی مورد بررسی قرار داد. 

تماس با ما برای دریافت هرگونه مشاوره و راهنمایی درباره true با ما تماس بگیرید:

03537283090 داخلی 232 شماره WhatsApp تلگرام فیسبوک ایمیل

معایب روش کمک باروری ZIFT

روش کمک باروی ZIFT علی‌رغم مزایا و برتری‌هایش نسبت به سایر روش‌ها، از مشکلات و معایبی نیز برخوردار است که به شرح زیر می‌باشد:

• رایج نبودن: مراکز درمانی کمی روش ZIFT را انجام می‌دهند و اکثر کلینیک‌ها این روش درمانی را به کار نمی‌گیرند.
• تهاجمی بودن: همان‌طور که ذکر شد، روش ZIFT به دلیل نیاز به عمل لاپاراسکوپی، روشی تهاجمی به شمار می‌رود که از معایب آن می‌باشد.
• زمان‌بر بودن: نظارت بر نحوه پاسخ بدن به داروها در روش ZIFT مدت‌زمان نسبتاً زیادی می‌طلبد و همچنین دفعات زیادی می‌بایست جهت سونوگرافی و آزمایش خون به پزشک مراجعه نمود.
• هزینه زیاد: این روش به دلیل نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی، هزینه زیادی دربر دارد و جزو روش‌های گران‌قیمت به شمار می‌رود.
• احتمال چندقلوزایی: از آنجایی که ممکن است بیش از چند زیگوت برای افزایش شانس بارداری به لوله رحم منتقل شود؛ لذا احتمال حاملگی دوقلو یا چندقلویی بیشتر می‌شود. البته که برخی زوجین این امر را موهبت می‌دانند؛ اما باید دانست که ممکن است این وضعیت عوارضی نیز در پی داشته باشد.
• بیماری ها و عوارض جانبی: روش ZIFT عوارضی نظیر تولد نوزاد با وزن کم، سندرم تحریک بیش‌ازحد تخمدان یا ohss (به دلیل استفاده از داروها) و حاملگی خارج رحمی را نیز ممکن است به دنبال داشته باشد.
• احتمال توقف درمان: در شرایطی که فولیکول به اندازه کافی تولید نشود و یا عوارضی نظیر ohss مشاهده شود، احتمال توقف درمان وجود دارد.