اسپرم صفر (آزواسپرمی) یکی از رایج ترین مشکلات ناباروری در مردان به شمار می‌رود که مقدار اسپرم در آزمایش اسپرم یا نطفه، صفر نشان داده شود. در مردان نابارور، آزواسپرمی به دو دلیل کاهش شدید تولید اسپرم در بیضه و انسداد لوله های منی اتفاق می‌افتد؛ که هر دوی آن می‌تواند ریشه های ارثی، بیماری های عفونی و یا حتی آسیب های پزشکی داشته باشد.
یکی از راه‌های جلوگیری دائمی از باروری در مردان، انجام عمل وازکتومی (Vasectomy) است که به عنوان یک روش برگشت ناپذیر شناخته می‌شود. بااین‌حال، برخی از مردان با وجود اقدام به جراحی وازکتومی تصمیم به رفع آن می‌گیرند و برایشان سؤال است که آیا امکان بازگشت وازکتومی وجود دارد یا خیر؟ باید گفت منظور از بازگشت ناپذیر بودن عمل وازکتومی، ریسک بالای آن و کاهش قدرت باروری پس از برگشت است.
اگرچه امروزه روش‌های درمانی متعددی برای بهبود بسیاری از بیماری‌ها ارائه شده؛ اما برخی درمان‌ها ممکن است همواره عوارض و پیامدهایی را در سلامتی افراد به دنبال داشته باشد. بروز ناباروری از عوارض احتمالی روش‌هایی همچون رادیوتراپی و شیمی‌درمانی (برای رفع سرطان یا بیماری‌های مشابه) است که که هم قدرت باروری مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
شکل سر اسپرم و اندازه آن بر حرکت اسپرم اثر می‌گذارد و در نفوذ آن به سطح خارجی تخمک و انجام لقاح بسیار تأثیرگذار است؛ به همین دلیل، مبحثی به نام مورفولوژی اسپرم وجود دارد که به اهمیت این دو مورد مهم می‌پردازد.
وازکتومی یکی از مؤثرترین عمل‌های جراحی برای جلوگیری از فرزندآوری در مردان است که مانع از خروج اسپرم از بدن می‌شود. اگرچه این جراحی، مسیر خروج اسپرم از بیضه‌ها را کاملاً مسدود می‌کند، اما همچنان این سؤال وجود دارد که آیا وازکتومی به‌طور صددرصد باعث ناباروری مردان می‌شود؟
گاهی به دلیل اتساع وریدهای بیضه و طناب بیضه، دریچه‌های لانه‌کبوتری وریدها دچار نقص شده و موجب برگشت خون به داخل بیضه می‌شود که به این عارضه، واریکوسل می‌گویند. باید دانست که بروز واریکوسل در آقایان موجب افزایش غلظت مواد دفعی در بیضه، افزایش دمای بیضه و سرانجام، اختلال تولید اسپرم می‌شود؛ چراکه خون واردشده به بیضه‌ها حاوی مواد زائد ناشی از سوخت‌وساز سلول‌های بیضه و دی‌اکسیدکربن است.
اگر شما هم با وجود تلاش چندین ماهه برای بارداری، هنوز موفق به فرزندآوری نشده‌اید، یکی از احتمالات جدی برای دلیل ناباروری شما می‌تواند اختلالات اسپرم باشد. ناهنجاری‌های اسپرم آقایان از اصلی‌ترین دلایل ناباروری مردان به شمار می‌رود که طیف گسترده‌ای از مشکلات را دربرمی‌گیرد و به صورت موقت یا دائمی، مانع از بارداری همسر می‌شود.
بیماری واریکوسل ازجمله بیماری‌های مهم مردان است که درصورت عدم درمان به‌موقع می‌تواند باعث ناباروری شود. در واریکوسل به علت تورم و بزرگ شدن بیش از حد رگ‌های بیضه، خون‌رسانی به درستی صورت نمی‌گیرد و فرایند تولید و ترشح اسپرم‌ها مختل می‌شود.
این روزها بالا رفتن سن ازدواج در زوج‌ها باعث شده که نگرانی در خصوص حفظ قدرت باروری در سنین بالا بیشتر شود. اگر در گذشته، زن و مرد تنها تا سن خاصی فرصت فرزندآوری داشتند و پس از آن شانس بچه‌دار شدن را از دست می‌دادند، هم‌اکنون تکنیک‌های زیادی همچون فریز اسپرم به کمک زوج‌های علاقه‌مند به فرزندآوری در سن بالا آمده‌اند.
یکی از شایع‌ترین بیماری‌های قابل‌اصلاح در آقایان، اتساع و پیچ‌خوردگی غیرطبیعی سیاهرگ‌های بالای بیضه می‌باشد که به نام واریکوسل بیضه (Varicocele) شناخته می‌شود. این عارضه ممکن است در باروری آقایان تداخلی ایجاد نکند؛ اما در برخی موارد نیز احتمال دارد موجب، افزایش دمای بیضه، بروز نقص در اسپرم و کاهش کمیت و کیفیت اسپرم و به تبع آن، وقوع ناباروری در آقایان شود به همین جهت درمان واریکوسل با استفاده از جراحی و سایر روش ها بسیار اهمیت دارد.