اختلالات هورمونی

عدم توازن در تعداد کروموزوم‌های X و Y انسان‌ها می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلفی شود که یکی از آن‌ها سندرم کلاین فلتر نام دارد. این عارضه به عنوان یک اختلال ژنتیکی، در اثر وجود یک کروموزوم X اضافی در مردان رخ می‌دهد و اغلب تا زمان اقدام به فرزند آوری، علائم قابل تشخیصی ندارد.

آزمایش پرولاکتین یکی از آزمایش‌های رایج برای زنان و مردان است که سطح هورمونی به همین نام را در بدن اندازه می‌گیرد. با توجه به این‌که هورمون پرولاکتین پس از ترشح از غده هیپوفیز به تولید شیر در خانم‌ها، حفظ سلامت جنسی افراد، کمک به ترشح هورمون‌های جنسی استروژن و پروژسترون، تقویت سیستم ایمنی بدن و... کمک می‌کند، هرگونه عدم تعادل در آن می‌تواند مشکلاتی جدی را به وجود آورد.

هورمون LH که از هیپوفیز ترشح می‌شود، نقش مهمی در شکل‌گیری و عملکرد اندام‌های جنسی زنان و مردان دارد و باید در سطح نرمال باشد. میزان طبیعی و استاندارد این هورمون در مردان معمولاً به سن آن‌ها وابسته است و در زنان به قرارگیری در دوره بارداری، یائسگی، مراحل مختلف چرخه قاعدگی، دوران مصرف داروهای ضد بارداری و... بستگی دارد.

سطح هورمون پرولاکتین به‌طور معمول در دوران شیردهی افزایش می‌یابد و سپس به مرور زمان کم می‌شود. بالا بودن پرولاکتین در ایام دیگر که به دلیل بیماری‌هایی همچون آدنومای هیپوفیز رخ می‌دهد، مانع تخمک‌گذاری و در نتیجه موجب کاهش احتمال قاعدگی و بارداری می‌گردد. لذا انجام درمان‌هایی همچون مصرف دارو، پرتودرمانی، جراحی و... برای رفع آن ضرورت دارد.

به دلیل نقش هورمون هیپوفیزی FSH در توانایی باروری زنان و مردان، آزمایش اندازه‌گیری آن کمک زیادی به تعیین علل ناباروری، دلایل بلوغ زودرس، علت کمبود اسپرم در مردان یا عدم تخمک‌گذاری در زنان و... می‌کند. بااین‌حال برای کسب نتیجه دقیق و تفسیر صحیح تست، باید اقداماتی را در پیش گرفت و آزمایش را در زمان پیشنهادشده توسط پزشک انجام داد.

اگرچه ترشح هورمون hCG در زنان، به‌طور طبیعی در دوران بارداری افزایش می‌یابد؛ اما بسته به نوع و علت ناباروری زوجین می‌توان از آن برای درمان مشکلاتی همچون کیست تخمدان، احتمال سقط جنین، نیاز به تحریک تخمک‌گذاری در IUI و IVF و حتی بهبود مشکلات مردانه نظیر کم‌کاری هیپوفیز یا درمان نهان‌بیضگی استفاده کرد.

هورمون‌های متعددی در باروری زنان و مردان نقش دارند که از جمله آن‌ها باید به تستروسترون، استروژن، پرولاکتین و آنتی مولرین اشاره کرد. گاهی به دلیل عواملی همچون کمبود مواد مغذی، مصرف برخی داروها، سرطان و... تعادل هورمون‌ها به هم می‌خورد که برای رفع این مشکل و بازگشت قدرت باروری باید درمان‌های پزشکی را در پیش گرفت.

تعادل هورمون مردانه تستوسترون که عامل اصلی تولید و تقویت اسپرم است، اهمیت زیادی دارد. کمبود این هورمون موجب بروز آپنه خواب و دیابت می‌شود. افزایش آن هم خطر کوچک شدن بیضه‌ها، ورم ساق پا، بزرگی سینه‌ها و پروستات و مشکلات پوستی را بالا می‌برد. آشنایی با علل و علائم این بیماری به تشخیص و درمان آن کمک خواهد کرد.

پرولاکتین که ترشح بالایی در دوران شیردهی زنان دارد، از هورمون‌های مؤثر بر قدرت باروری زوجین است که تغییر سطوح آن موجب کاهش میل جنسی در مردان و بی‌نظمی قاعدگی در زنان می‌شود. تا وقتی سطح پرولاکتین طبیعی نشود فرد دچار نازایی خواهد بود و علائمی مانند سردرد، تهوع، آکنه و... را تجربه می‌کند. لذا تشخیص و درمان به‌موقع برای جلوگیری از ناباروری ضرورت دارد.