رحم

تشکیل توده‌های رحمی غالباً خوش‌خیم در سنین ۳۵ تا ۵۰ سال که به فیبروم رحم معروف است، علائمی مانند درد شکم، قاعدگی طولانی، خونریزی شدید واژینال، فشار در مثانه و تکرر ادرار، درد حین مقاربت و... را ایجاد می‌کند. این عارضه که ممکن است مشکلاتی را برای بارداری به وجود آورد، نیازمند تشخیص به‌موقع و درمان با دارو یا عمل جراحی است.

باتوجه به نقش رحم در حفظ و رشد جنین تا زمان تولد، پیش از اقدام به بارداری باید به کمک روش‌هایی همچون بهبود شرایط محیطی، حفظ تعادل هورمون‌ها، پیروی از رژیم غذایی استاندارد و همچنین حفظ سلامت روحی و جسمی بدن، رحم را تقویت و آماده کرد. البته انتخاب برنامه غذایی مناسب با هر فرد، نوع ورزش‌ها و... نیاز به مشورت با پزشک دارد.

تشکیل توده‌های کوچک در رحم زنان یائسه و برخی زنان بارور که به پولیپ معروف است، با علائمی همچون قاعدگی دردناک، بی‌نظمی پریود، خونریزی شدید و غیرعادی عادت ماهانه، لکه‌بینی و خونریزی‌های بعد از یائسگی یا مقاربت و... همراه می‌باشد. از آن‌جایی که این عارضه می‌تواند موجب مشکلات باروری شود، باید برای تشخیص علائم و درمان آن در اولین فرصت اقدام کرد.

هیسترسکوپی یک روش تشخیص و درمان بیماری‌های داخلی زنان است که به دلیل تهاجمی بودن ممکن است آثاری نظیر درد و نفخ دستگاه گوارش، خونریزی اندک و لکه‌بینی، درد کتف و بالای شکم، سرگیجه، گرفتگی عضلات و... را در پی داشته باشد. انجام اقدامات و مراقبت‌های بعد از عمل به کاهش عوارض درمان و کوتاه شدن مدت‌زمان دوره نقاهت کمک خواهد کرد.

لاپاراسکوپی در مقایسه با جراحی‌های باز، روشی کم‌تهاجمی است که عوارض اندکی دارد. این تکنیک که با برش‌های کوچک شکمی برای درمان‌هایی نظیر هیسترکتومی، اوفورکتومی، برداشتن کیست و فیبروم و... انجام می‌شود، برای اغلب افراد مناسب است. اما پس از جراحی باید مراقبت‌هایی همچون استراحت، مصرف داروها و... را در پیش گرفت تا عوارض به حداقل برسد.

یکی از روش‌های کم‌تهاجمی تشخیص و درمان بیماری‌های زنان هیستروسکوپی است که در زمان کوتاهی انجام می‌گیرد. این تکنیک برای شناسایی و رفع مشکلات آندومتر، تومورها، خونریزی‌های واژینال، ناهنجاری‌های رحمی و... به کار می‌رود و عوارض ناچیزی دارد. آشنایی با نحوه انجام هیستروسکوپی به کسب آمادگی‌های لازم پیش از این عمل کمک خواهد کرد.

یکی از اصلی ترین دلایل ناباروری زنان مشکلات لوله‌های رحمی، از جمله؛ انسداد لوله ‌های رحمی یا هیدروسالپنکس (Hydrosalpinx) می‌باشد که به معنی جمع شدن مایع در یکی از لوله ‌های رحم یا هر دوی آن‌هاست که مانع از حرکت اسپرم و تخمک به سمت یکدیگر می‌شود و احتمال بروز آن در صورت وجود برخی عوامل خطرزا افزایش می‌یابد. به بیانی دیگر، درصورت انسداد لوله‌ های رحمی در اثر عواملی همچون زخم، عفونت‌های لگنی و یا جراحی، مسیر به‌هم رسیدن اسپرم و تخمک مسدود شده و یا تخمک بارورشده در لوله رحمی توانایی بازگشت به رحم را ندارد و درنتیجه باعث ناباروری در زنان می‌شود.

رحم و تخمدان‌ها در باروری زنان نقش اساسی دارند و هرگونه بیماری یا نقص در آن‌ها ممکن است موجب نازایی شود. مشکلاتی همچون سرطان رحم و تخمدان، فیبروم، تنبلی تخمدان، عفونت واژن، نقص لوله‌های رحمی و... ناباروری موقت یا دائمی ایجاد می‌کنند. برای درمان زودهنگام و مؤثر هر یک از ناهنجاری‌ها باید ضمن شناسایی علائم آن‌ها، به پزشک متخصص مراجعه کرد.

عمل لاپارسکوپی که یک جراحی کم‌تهاجمی و ایمن با برش‌های کوچک است، در مواردی همچون تشخیص و درمان بیماری‌های رحم و تخمدان و دیگر مشکلات داخلی به کار می‌رود. این تکنیک برای نمونه‌برداری بافتی، برداشتن توده‌ها و یا تخلیه کامل تخمدان‌ها و رحم (در صورت لزوم) استفاده می‌شود. آشنایی با عوارض لاپارسکوپی و موارد منع استفاده از آن برای بانوان مفید خواهد بود.

بخشی از علل ناباروری در زنان، به ناهنجاری‌های رحم مربوط می‌شود که شامل شکل نامناسب یا ضعف و بیماری رحم است. از مشکلات رحم باید به افتادگی، سپتوم، رحم دوشاخ یا تک‌شاخ و... اشاره کرد. برخی از این ناهنجاری‌ها با روش‌های نظیر عمل جراحی قابل درمان‌اند، اما در موارد دیگر برای بارداری می‌توان از رحم جایگزین استفاده کرد.