پولیپ رحم چیست و چه تاثیری بر بارداری دارد؟

ر خانم‌ها گاهی سلول‌های دیواره رحم (اندومتر) به‌صورت موضعی رشد می‌کنند و موجب تشکیل زائده‌ای غیرطبیعی می‌شوند که به آن‌ها «پولیپ رحم» یا «پولیپ اندومتر» گفته می‌شود. پولیپ‌ها اکثراً غیرسرطانی و خوش‌خیم هستند؛ اما می‌توانند در صورت گسترش زیاد موجب سرطان رحم و دهانه رحم شوند و خونریزی‌های غیرطبیعی رحم و بارداری را تحت‌الشعاع قرار دهند.

عارضه پولیپ رحم (Uterine polyps) بیشتر در خانم‌های یائسه مشاهده می‌شود؛ اما خانم‌های جوان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند و در نتیجه با اختلالات قاعدگی و بارداری مواجه گردند. در ادامه به توضیح بیشتر درمورد پولیپ‌ها، علائم، علل تشکیل و نحوه تشخیص و درمان آن‌ها می‌پردازیم. 

پولیپ رحم چیست؟

پولیپ رحم درواقع، زائده‌ای پایه‌دار است که در اثر رشد بیش‌ازحد سلول‌های اندومتر رحم ایجاد می‌شود. هر فرد می‌تواند یک یا چند پولیپ در رحم داشته باشد که به شکل گرد یا بیضی و در اندازه‌ای از چند میلیمتر (دانه کنجد) تا چند سانتیمتر (توپ گلف) است.

این پولیپ‌ها توسط یک ریشه یا پایه نازک به دیواره رحم متصل می‌شود و در صورت گسترش، می‌تواند به داخل واژن نیز وارد شود و خطر سرطان دهانه رحم و اختلالات بارداری را افزایش دهد.

علائم پولیپ رحم در خانم‌های غیرباردار

ازجمله علائم ابتلا به پولیپ رحم می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• بی‌نظمی عادت ماهانه
• درد شدید قاعدگی
• خونریزی‌های شدید و غیرطبیعی در زمان قاعدگی
• مشاهده خونریزی بین سیکل‌های پریود
• لکه‌بینی بعد از یائسگی
• مشاهده خونریزی بعد از رابطه زناشویی
• ناباروری

لازم به ذکر است که در برخی خانم‌ها ممکن است علی‌رغم وجود پولیپ داخل رحم، خونریزی عادت ماهانه کم باشد و هیچ‌کدام از علائم ذکرشده در آن‌ها مشاهده نشود.

علائم پولیپ رحم در خانم‌های باردار

در خانم‌های باردار نشانه هایی نظیر عفونت‌های مکرر واژن، ترشحات واژینال و بوی بد ترشحات (به دلیل عفونت) ازجمله علائم وجود پولیپ رحم است. در این‌گونه مواقع مراجعه به پزشک و انجام معاینات لازم ضروری می‌باشد.

علت بروز پولیپ در رحم چیست؟

بروز پولیپ رحم در زنان بین بازه سنی 40 تا 50 سال و دوره یائسگی شایع‌تر می‌باشد و به ندرت در خانم‌های زیر 20 سال مشاهده می‌شود. همچنین موارد زیر نیز احتمال ایجاد پولیپ رحم در افراد مختلف را افزایش می‌دهد:

• اختلالات هورمونی، به‌ویژه اختلال در تعادل هورمون استروژن
• سال‌های نزدیک به یائسگی و بعد از آن
• چاقی یا اضافه‌وزن
• فشار خون بالا
• سندروم تخمدان پلی‌کیستیک به دلیل افزایش استروژن
• مصرف داروی تاموکسیفن جهت درمان سرطان سینه و افزایش ایجاد پولیپ‌های بدخیم

پولیپ دهانه رحم چیست؟

گاهی اوقات در قسمتی از بدن زنان که رحم را به واژن وصل می‌کند، توده‌ای کوچک به نام پولیپ دهانه رحم رشد می‌کند. این پولیپ‌ها اندازه‌ای بین ۱ تا ۲ سانتی‌متر دارند و ممکن است به‌صورت تک یا چندتایی دیده شوند.

بیشتر زنانی که دچار این مشکل می‌شوند، در سنین ۴۰ تا ۵۰ سالگی هستند و تجربه چند زایمان دارند. وقتی سطح هورمون استروژن در بدن این افراد بیشتر باشد، احتمال ایجاد پولیپ نیز بیشتر می‌شود. پولیپ‌ها بسته به محل رشد خود به دو نوع تقسیم می‌شوند:

پولیپ خارجی: روی سطح بیرونی دهانه رحم رشد می‌کند و بیشتر در زنان یائسه دیده می‌شود.

پولیپ داخلی: در کانال داخلی دهانه رحم تشکیل شده و بین زنان قبل از یائسگی شایع‌تر است.

این توده‌ها ممکن است به رنگ‌های خاکستری روشن، قرمز یا بنفش باشند و گاهی در انتهای آنها چیزی شبیه یک ساقه دیده می‌شود. دلایل مختلفی برای بروز این توده‌ها وجود دارد، از جمله:

·عفونت‌های باکتریایی یا قارچی

·عفونت‌های مقاربتی مثل HPV

·تغییرات هورمونی

·سابقه بارداری یا سقط جنین (طبیعی یا دارویی)

برخی افراد هیچ علامتی ندارند و فقط با معاینه پزشک متوجه وجود پولیپ می‌شوند. اما در بعضی موارد، علائم زیر دیده می‌شود:

·خونریزی شدید یا نامنظم در دوران پریود

·لکه‌بینی بین قاعدگی‌ها

·خونریزی بعد از رابطه جنسی یا پس از یائسگی

·ترشحات غیرعادی و بدبو

·خونریزی بعد از شست‌وشوی واژن

تنها راه مطمئن برای تشخیص پولیپ، مراجعه به پزشک و انجام معاینه دقیق است. اگر علائمی دارید یا نگران هستید، بهتر است حتما توسط متخصص بررسی شوید.

آیا بارداری با وجود پولیپ رحم خطرناک است؟

پولیپ‌های رحم خیلی کوچک‌اند و چند میلی‌متر بیشتر نیستند. در این حالت، مشکلی برای باردار شدن ایجاد نمی‌کنند. اما اگر تعداد آن‌ها زیاد یا اندازه‌ بزرگ­تری پیدا کنند، باعث اختلال در ساختار داخلی رحم، عفونت‌های مکرر، خونریزی شدید هنگام زایمان یا حتی زایمان زودرس می­شوند. در نتیجه، جنین نمی­تواند به‌خوبی در رحم لانه‌گزینی کند و خطر سقط جنین بیشتر می­شود. 

بیشتر بخوانید: نکاتی که باید درباره علائم و علل سقط جنین بدانید!

روش های تشخیص پولیپ رحم

در گذشته برای تشخیص مشکلات داخل رحم، از روشی به نام کورتاژ تشخیصی استفاده می‌شد. در این روش، گاهی پزشک‌ها بدون اینکه بدانند، پولیپ‌های رحمی را هم برمی‌داشتند. همین موضوع باعث می‌شد بعضی از زنانی که دلیل ناباروری‌ آنها مشخص نبود، به شکل ناخواسته درمان شوند.

در حال حاضر، روش دقیق‌تری به نام هیستروسکوپی وجود دارد. در این روش، پزشک با استفاده از دوربینی که وارد رحم می‌شود، می‌تواند پولیپ‌ها را به‌طور مستقیم ببیند و همزمان آن‌ها را بردارد. این روش یکی از بهترین و قطعی‌ترین راه‌ها برای تشخیص پولیپ رحم است.

روش دیگر، سونوگرافی واژینال است که بهتر است بین روزهای ۱۰ تا ۱۲ چرخه قاعدگی انجام شود. در این زمان، به دلیل بالا بودن سطح هورمون استروژن، دیواره داخلی رحم (اندومتر) ضخیم‌تر است و پولیپ‌ها راحت‌تر دیده می‌شوند. اگر این سونوگرافی در زمان نامناسبی انجام شود، ممکن است پولیپ‌ها دیده نشوند.

از روش‌های دیگر تشخیص پولیپ رحم می‌توان به سونوسالپنگوگرافی (SSG) و هیدروسونوگرافی اشاره کرد. در روش عکس‌برداری رنگی رحم (هیدروسالپنگوگرافی)، اگر در پر شدن کامل فضای رحم مشکلی دیده شود، ممکن است نشانه‌ای از وجود پولیپ باشد. البته این روش برای پولیپ‌های کوچک چندان دقیق نیست.

تماس با ما برای دریافت هرگونه مشاوره و راهنمایی درباره true با ما تماس بگیرید:

03537283090 داخلی 232 شماره WhatsApp تلگرام فیسبوک ایمیل

درمان پولیپ رحم

بر اساس تحقیقات انجام گرفته، پولیپ‌های کوچک و بدون علامت در اکثر مواقع به خودیِ خود برطرف می‌شوند که میزان این امر در افراد مختلف، متفاوت است. البته باید گفت که در برخی افراد احتمال بدخیم‌شدن این پولیپ‌های کوچک نیز وجود دارد.

در مقابل، پولیپ‌های بزرگ موجب خونریزی‌های غیرطبیعی می‌شوند و پس از تشخیص، پزشک به کمک روش‌های زیر اقدام به درمان پولیپ اندومتر می‌نماید:

دارودرمانی

به‌طورکلی، این بیماری با دارو درمان نمی‌شوند؛ اما تجویز برخی داروها نظیر پروژستین‌ها و آگونیست‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین می‌تواند علائم پولیپ رحم را کاهش دهد و یا به صورت موقت موجب از بین‌رفتن آن‌ها شود. بدیهی است در این‌گونه مواقع، در صورت قطع مصرف دارو، بیماری مجدداً عود می‌کند.

هیستروسکوپی

در این روش درمانی، ابزارهای جراحی از طریق هیستروسکوپ توسط پزشک وارد رحم می‌گردند و پولیپ‌های رحمی ضمن مشاهده، برداشته می‌شوند. در برخی موارد ممکن است پزشک به کمک یک کورت (ابزار مخصوص تراشیدن بافت‌ها)، اقدام به تراشیدن لایه مخاطی رحم کند و پولیپ‌ها را جهت بررسی‌های میکروسکوپی بیشتر به آزمایشگاه ارسال نماید.

بیشتر بخوانید: هیستروسکوپی چیست و در زنان چگونه انجام می شود؟

هیسترکتومی

در مواردی که پولیپ سرطانی باشد و پزشک با روش‌های دیگری نتواند پولیپ‌ها را خارج کند، رحم به صورت کامل برداشته می‌شود که به این روش، هیسترکتومی (Hysterectomy) گفته می‌شود.

مراقبت های بعد از جراحی پولیپ رحم

یک جراحی موفق شامل خارج کردن کامل پولیپ و بهبود علائم بیماری است؛ بنابراین، پس از عمل می‌بایست مراقبت‌های لازم را به عمل آورد ازجمله:

• خودداری از انجام ورزش‌های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین
• عدم استفاده از تامپون‌ها به مدت حداقل 2 هفته بعد از عمل
• عدم برقراری رابطه زناشویی تا بهبودی کامل 

روند بهبودی پس از عمل پولیپ رحم چگونه است؟

پس از عمل برداشتن پولیپ (پولیپکتومی)، در صورت احساس درد و ناراحتی، پزشک برای بیمار مسکن تجویز می‌کند. همچنین باید دانست که بعد از عمل پولیپ رحم، ممکن است فرد تا 14 روز خونریزی خفیف و یا ترشحاتی به رنگ صورتی روشن تا قهوای مشاهده کند.

در مورد بازگشت سیکل قاعدگی نیز باید گفت که بعد از عمل پولیپکتومی (polypectomy)، دوره عادت ماهانه به حالت عادی بازمی‌گردد؛ مگراینکه هیسترکتومی انجام شده و رحم به‌طور کامل برداشته شده باشد. در صورت انجام هیسترکتومی، دوره نقاهت بیمار بین 4 الی 6 هفته و یا بیشتر به طول می‌انجامد.

شایان ذکر می‌باشد که مدت‌زمان بهبودی هر فرد با فرد دیگر متفاوت است؛ بنابراین هر فرد باید 1 هفته پس از عمل به پزشک مراجعه کند تا از روند بهبودی‌اش مطلع شود و بفهمد که چه زمانی برای بازگشت به کار و فعالیت‌های روزمره‌اش مناسب است.

آیا برداشتن پولیپ رحم همیشه ضرورت دارد؟

همان‌طور که گفته شد، پولیپ‌های بزرگ و متعددی که دارای علائم بارز هستند می‌بایست در هر فرد با هر سنی برداشته شود تا منجر به بروز مشکلات بیشتری نگردد؛ اما توصیه می‌شود که پولیپ‌های بدون علائم صرفاً در افراد با شرایط زیر برداشته شود:

• خانم‌های نابارور
• خانم‌های یائسه
• خانم‌هایی با تجربه سقط مکرر
• پولیپ‌های بزرگ‌تر از 1.5 سانتیمتر و متعدد
• پولیپ‌های آویزان‌شده از دهانه رحم

راه های پیشگیری از بروز پولیپ اندومتر

از آنجایی که برخی عفونت‌ها در ایجاد پولیپ رحم یا پولیپ اندومتر اثر بسزایی دارند؛ لذا با رعایت برخی نکات ساده می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری به عمل آورد؛ راه‌هایی نظیر:

• مراجعه به پزشک در صورت احساس علائم ابتلا به پولیپ رحم و انجام معاینات واژینال
• استفاده از لباس‌های زیرِ نخی یا پنبه‌ایی جهت انتقال هوا و درنتیجه، فراهم نکردن محیطی گرم و مرطوب جهت گسترش عفونت
• استفاده از وسایل پیشگیری نظیر کاندوم جهت برقراری رابطه

سوالات متدوال

آیا پولیپ رحم باعث سقط جنین می شود؟

به عقیده متخصصان، پولیپ رحم به‌تنهایی موجب افزایش خطر سقط جنین نمی‌شود؛ اما در خانم‌هایی که تجربه سقط مکرر داشته‌اند، می‌بایست حتماً حفره رحمی آن‌ها به کمک روش‌هایی نظیر عکس رنگی رحم و یا سونوگرافی واژینال مورد بررسی قرار گیرد و در صورت مشاهده زائده یا پولیپ رحمی، ترجیحاً با روش هیستروسکوپی اقدام به برداشتن و خارج‌سازی آن‌ها شود.

آیا پولیپ رحم در دختران مجرد نیز رخ می دهد؟

هرچند در بسیاری از دختران مجرد نیز لکه‌بینی یا خونریزی‌های غیرطبیعی قاعدگی مشاهده می‌شود؛ اما نمی‌توان این موضوع را به صورت قطعی ناشی از پولیپ رحم دانست؛ چراکه بیماری‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند رحم و اندام‌های تناسلی خانم‌ها و دختران جوان را درگیر کند. نکته مهم اینکه اکثر این بیماری‌ها، تقریباً علائم مشابهی با یکدیگر دارند و به همین دلیل، جهت اطمینان از بیماری و تشخیص علت قطعی، مراجعه به پزشک و انجام معاینات دقیق الزامی می‌باشد.