تغییرات مهم دوران بارداری از قبیل خستگی ناشی از نوسانات هورمونی، بروز ویار بارداری و همچنین افزایش وزن جنین، نیاز مادران به خواب شبانه و نیمروزی را نسبت به گذشته افزایش میدهد. لذا آشنایی با بهترین روش خوابیدن در سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری به رفع اختلالات خواب مادران و افزایش سلامت مادر و جنین کمک خواهد کرد.
رشد جنین و تغذیه از بدن مادر در کنار صرف انرژی بیشتر توسط بدن در طول بارداری، خانمها را ملزم به مصرف خوارکیهای مفید و پرخاصیت میکند. این غذاها باید شامل انواع ویتامین، پروتئین، چربیهای سالم، فیبر، کلسیم، آهن و... باشند. با توجه به تفاوتهای جسمی بانوان، جهت آشنایی با مواد غذایی مفید و مضر باید به کارشناس تغذیه مراجعه کرد.
سقط جنین که به معنای مرگ جنین در طول تقریباً ۲۰ هفتهی اول بارداری است، به دلایلی همچون نقص کروموزومی تخمک و اسپرم، مشکلات رحم و... رخ میدهد. بااینحال به کمک روشهایی همچون معاینه منظم و کامل توسط پزشک، واکسیناسیون جامع، مصرف ویتامینهای ضروری، درمان بیماریهای مؤثر بر جنین و... میتوان خطر سقط را به حداقل رساند.
افزایش شانس موفقیت بارداری و تولد یک نوزاد سالم، نیازمند مراقبتهایی هم از سوی زن و هم از سوی مرد است. مهمترین اقدامات قبل از بارداری را باید در رعایت تغذیه سالم و مقوی، ترک سیگار و الکل و مواد مخدر، معاینه توسط پزشک متخصص، انجام کامل آزمایشهای تشخیصی، رسیدن به وزن ایدهآل و بهطور کلی در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم دانست.
اگرچه در سالهای اخیر مشکلات باروری افزایش یافته، اما اقدام به بارداری زنان در سنین کمتر از ۳۵ سال و حفظ سلامت اسپرم مردان با سبک زندگی سالم، دو عامل کلیدی در افزایش شانس فرزندآوری هستند. همچنین انجام معاینات کامل پیش از بارداری، انتخاب برنامه غذایی سالم و مقوی، مقاربت در زمان مناسب و... به بارداری سریع کمک میکند.
اگرچه امکان بارداری بعد از سقط جنین وجود دارد، اما اغلب توصیه میشود بارداری مجدد در فاصله ۳ تا ۶ ماه پس از سقط انجام گیرد؛ زیرا اقدام زودهنگام ممکن است باعث فشار جسمانی به مادر و اقدام دیرتر نیز موجب افزایش خطر سقط مجدد شود. لازم به ذکر است که برای تعیین بهترین زمان بارداری، باید ابتدا علت سقط توسط معاینات پزشکی مشخص گردد.
احساس خستگی و بیحالی در سه ماهه اول بارداری، معمولاً ناشی از تغییرات هورمونی نظیر افزایش استروژن و پروژسترون و گاهی نیز کاهش هموگلوبین و فشار خون است. در سه ماهه سوم نیز رشد جنین و افزایش وزن باعث خستگی میشود. بنابراین رژیم غذایی مقوی و داشتن استراحت کافی به مدیریت خستگی ناشی از حاملگی کمک میکند و انرژی را افزایش میدهد.
اگر جنین زودتر از هفته ۳۷ و پیش از رشد کامل به دنیا بیاید، زایمان زودرس رخ داده است. این وضعیت که با علائمی همچون پارگی زودهنگام پرده آمینوتیک، افزایش فشار در لگن، نشت مایعات از مهبل، لکهبینی یا خونریزی واژینال، گرفتگی خفیف شکم و دردهای مختلف همراه است، با مداخلات پزشکی قابل مدیریت و حفظ سلامت نوزاد میباشد.
برخلاف برخی تصورات، ورزش در بارداری نهتنها مضر نیست بلکه به سلامت مادر و جنین کمک میکند؛ اما باید از ورزشهای سنگین اجتناب کرد. بسته به این که فرد در کدام ماه بارداری قرار دارد، میتواند ورزشهایی مانند پیادهروی، حرکات کششی، یوگا، پیلاتس، شنا و... را انجام دهد. البته در انتخاب مناسبترین تمرینات ورزشی باید با پزشک متخصص مشورت نمود.
امروزه بسیاری از مشکلات کروموزومی و نقصهای ژنتیکی جنین از ماههای اول بارداری قابل تشخیص است. آزمایشهای غربالگری بیشتر در سه ماهه اول و درصورت لزوم در ماههای بعد برای همه زنان باردار انجام میشود؛ اما انجام آن برای زنان بالای ۳۵ سال مادر، افراد دارای فرزندی با اختلال مادرزادی و نیز سابقه بیماریهای ارثی در فامیل ضروریتر است.