آشنایی با روش انجماد بافت بیضه و مراحل آن

گرچه امروزه روش‌های درمانی متعددی برای بهبود بسیاری از بیماری‌ها ارائه شده؛ اما برخی درمان‌ها ممکن است همواره عوارض و پیامدهایی را در سلامتی افراد به دنبال داشته باشد. بروز ناباروری از عوارض احتمالی روش‌هایی همچون رادیوتراپی و شیمی‌درمانی (برای رفع سرطان یا بیماری‌های مشابه) است که هم قدرت باروری مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

درصورتی که پزشک تشخیص دهد درمان انتخاب‌شده ممکن است سلامت اسپرم‌ها و در نتیجه باروری مردان را مختل کند، پیش از آغاز درمان روش‌هایی را جهت حفظ باروری پیشنهاد می‌نماید که یکی از مهم‌ترین آن‌ها انجماد بافت بیضه است.

فریز کردن بافت بیضه مردان برای درمان ناباروری، تنها راهکار موجود نیست و گاهی پزشک از روش‌هایی همچون فریز اسپرم نیز بهره می‌برد. بااین‌حال باید دانست که در شرایط خاص، فریز اسپرم راهکار مناسبی برای مردان جوان نیست و انجماد بافت بیضه اثر بهتر و بیشتری در حفظ قدرت باروری و درمان ناباروری مردان دارد.

نقش مهم بافت بیضه در تولید اسپرم و حفظ باروری مردان

بیضه‌ها از اصلی‌ترین اجزای دستگاه تولید مثل مردان هستند که درون کیسه بیضه قرار می­گیرند. این غدد جنسی دو وظیفه مهم دارند: تولید اسپرم و ترشح هورمون تستوسترون. این دو عامل، نقش مهمی در توانایی باروری و سلامت جنسی مردان خواهد داشت.

اگرچه تا زمان بلوغ، در بیضه‌ها اسپرم تولید نمی‌شود، اما درون آنها سلول‌های بنیادی خاصی وجود دارد که در آینده تبدیل به سلول‌های تولیدکننده اسپرم می‌شوند. این سلول‌ها، پایه‌گذار فرآیند باروری پس از بلوغ هستند.

برای اینکه این سلول‌ها به خوبی کار کنند، به حمایت سلول‌های اطراف خود نیاز دارند. این سلول‌ها محیط لازم برای رشد و عملکرد سلول‌های اسپرم‌ساز را فراهم می‌کنند. به مجموع این سلول‌ها و ساختارهای پشتیبان، بافت بیضه گفته می‌شود. عملکرد سالم و طبیعی این بافت برای تولید اسپرم و در نتیجه حفظ قدرت باروری در مردان، ضروری است.

منظور از انجماد بافت بیضه چیست؟

انجماد بیضه یا فریز بافت بیضه یکی از مناسب‌ترین روش‌های حفظ قدرت باروری در مردان مبتلا به سرطان است که باعث پیشگیری از ناباروری ناشی از شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌شود. برای انجماد بافت بیضه باید پس از نمونه‌برداری از بافت آن، قطعات حاصل را درون نیتروژن مایع به دمای 180- درجه سلسیوس نگهداری کرد. این کار با حفظ سلامت و عملکرد سلول‌های بافت بیضه، قدرت آن را جهت باروری تا چندین سال بعد نیز حفظ می‌کند.

بیشتر بخوانید: کدام یک از بیماری های بیضه مردان باعث ناباروری می شود؟

کاربردهای بالینی فریز بافت بیضه در حفظ باروری مردان و نوجوانان

فریز کردن یا انجماد بافت بیضه در موقعیت‌های زیر کاربرد دارد:

• در برخی بیماری‌ها لازم است بیضه‌ها به‌طور کامل برداشته شوند. در چنین شرایطی، قبل از عمل می‌توان بافت بیضه را فریز کرد تا در آینده از آن برای بچه‌دار شدن استفاده شود.
• اگر فردی دچار ناهنجاری‌های ژنتیکی در ساختار بیضه باشد، ممکن است برای حفظ باروری نیاز به فریز بافت داشته باشد.
• در مردانی که اسپرم در مایع منی آن‌ها وجود ندارد برای انجام روش میکرواینجکشن (ICSI)، نیاز به استخراج اسپرم از بافت بیضه است. در این موارد فریز کردن بافت بیضه باعث می‌شود تا نیازی به تکرار بیوپسی در دفعات بعدی نباشد.
• در مردان مبتلا به آزواسپرمی، به‌دلیل کم بودن شدید تعداد اسپرم، شانس موفقیت در روش ICSI کاهش پیدا می­کند. از این رو، به‌جای جستجوی اسپرم در مایع منی، بافت‌برداری مستقیم از بیضه انجام می‌شود. برای افزایش احتمال موفقیت، پزشکان اغلب از چند نقطه مختلف بیضه نمونه‌برداری می‌کنند تا تعداد کافی اسپرم باکیفیت به‌دست بیاید. 

انجماد بافت بیضه در مردان چگونه انجام می‌شود؟

برای انجام روش انجماد بافت بیضه به یک جراحی کوچک تحت بیهوشی عمومی نیاز است. طی عمل جراحی، پزشک کیسه بیضه را باز می‌کند و یکی از روش‌های TESE یا Micro TESE را (که به ترتیب به معنای نمونه‌برداری بدون میکروسکوپ یا با میکروسکوپ است) برای نمونه‌برداری بیوپسی به کار می‌برد.

نمونه بافت به‌دست‌آمده با قرارگیری در یک ماده نگهدارنده یا محیط پایه غنی‌شده با سرم، فوراً به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا پس از تقسیم شدن به قطعات کوچک‌تر توسط ابزار استریل، وجود اسپرم در آن مورد بررسی قرار گیرد. در صورت یافتن اسپرم و تأیید کیفیت و سلامت آن‌ها، اسپرم‌ها ضمن انجماد و انتقال به نیتروژن مایع، برای مدت زیادی قابل نگهداری خواهند بود.

در واقع با یافتن اسپرم‌های زنده و سالم و انجام فرایند فریز در فاز بخار نیتروژن مایع، می‌توان قدرت باروری را برای مردان در معرض ناباروری حفظ کرد. لازم به ذکر است که درصورت لزوم انجام فرایند فوق در کودکان یا پسران نابالغ، نیازی به بررسی وجود اسپرم نیست و بخشی از بافت بیضه مستقیماً جهت بررسی سیتوپاتولوژی ارسال می‌شود.

مراحل انجماد بافت بیضه

با توجه به نکات ذکرشده، فرایند انجماد بافت بیضه طی چند مرحله و با گذراندن اقدامات مختلفی به انجام می‌رسد که شامل موارد زیر است:

• مراجعه به یک مرکز ارائه‌دهنده خدمات انجماد بیضه
• انجام آزمایش خون تجویزشده توسط پزشک برای ارزیابی سلامت عمومی و اطمینان از عدم ابتلا به بیماری‌های عفونی ویروسی
• دریافت مشاوره از پزشک برای اطلاع از کلیه مراحل انجماد بافت بیضه و فرایند کامل آن
• تکمیل رضایت‌نامه توسط خود بیمار (بالای 18 سال) یا ولی او (زیر 18 سال)
• تجویز و مصرف آنتی بیوتیک قبل از عمل برای پیشگیری از عفونت محل جراحی
• آغاز فرایند درمان طبق روش مشخص‌شده (انجام بیوپسی بیضه بلافاصله پس از جراحی مربوط به درمان سرطان بیضه)
• امکان ترک بیمارستان و بازگشت به منزل در همان روز عمل
• مصرف مسکن با نظر پزشک در صورت احساس درد پس از عمل جراحی
• دریافت خلاصه پرونده خود از کلینیک یا بیمارستان محل عمل و در پیش گرفتن مراقبت‌های پس از جراحی

تماس با ما برای دریافت هرگونه مشاوره و راهنمایی درباره true با ما تماس بگیرید:

03537283090 داخلی 232 شماره WhatsApp تلگرام فیسبوک ایمیل

نحوه استفاده از بافت فریزشده بیضه برای باروری

در صورت تمایل به فرزندآوری با استفاده از اسپرم‌های بافت منجمد بیضه، می‌بایست همراه با پرونده پزشکی مربوط به فریز بیضه به پزشک متخصص مراجعه کرد. سپس پزشک دستور رفع انجماد بافت‌ها یا اسپرم‌ها جهت استفاده از آن‌ها را برای کلینیک مربوطه صادر می‌کند.

با ذوب بافت فریزشده بیضه و استخراج اسپرم زنده می‌توان فرایند لقاح یا بارور کردن تخمک را به روش‌هایی همچون میکرواینجکشن (ICSI) انجام داد. باید دانست که استفاده مجدد از بافت فریزشده بیضه، تنها در فرد صاحب آن امکان‌پذیر است و نمی‌توان از بافت‌های منجمد برای باروری سایر مردان استفاده کرد. لذا درصورت انصراف از نگهداری بافت‌های فریزشده می‌توان آن‌ها را با حرارت از بین برد یا برای تحقیقات علمی مورد استفاده قرار داد.

این کار با این هدف صورت می‌گیرد که درصورت یافتن روش‌های نوین پزشکی در آینده نزدیک بتوان ضمن جداسازی سلول‌های اسپرم‌ساز از بافت منجمدشده و انتقال مجدد آن به فرد، امکان تولید اسپرم و باروری را برای او فراهم کرد.

خطرات و عوارض فریز بافت بیضه

برخلاف تصورات اولیه، انجماد یا فریز بیضه با وجود برداشتن یک تکه از بافت آن، آسیبی به بیضه‌ها وارد نمی‌کند و خطرات و عوارض خاصی ندارد. در واقع انجام عمل بیوپسی به هر یک از روش‌های Micro TESE یا TESE یک عمل جراحی معمولی می‌باشد و پس از آن نیز به ویژه در مردان جوان، رشد بیضه‌ها به صورت طبیعی ادامه می‌یابد.

درصد موفقیت انجماد بافت بیضه چقدر است؟

باید گفت به دلیل جدید بودن تکنیک انجماد بافت بیضه جهت حفظ قدرت باروری مردان و تعداد نه چندان زیاد بارداری‌های حاصل از آن، هنوز نمی‌توان شانس موفقیت این فرایند را به‌طور دقیق مشخص کرد. البته این روش موفقیت قابل قبولی در حیوانات داشته اما برای اطلاع از آمار موفقیت آن در انسان‌ها نیاز به انجام آزمایش‌های بیشتر و گذر زمان است.

هزینه فریز بافت بیضه چقدر است؟

هزینه فریز بافت بیضه به عوامل مختلفی همچون کلینیک یا مرکز ناباروری مربوطه، امکانات و خدمات محل انجام عمل، میزان تخصص و تجربه پزشکان و متخصصان مرکز، روش استفاده‌شده برای نمونه‌برداری و فریز و... بستگی دارد. با توجه به این‌که برای هر یک از خدمات فوق ممکن است مبالغ گوناگونی در نظر گرفته شود، می‌توان پیش از آغاز روند درمان درخصوص قیمت تمام‌شده و هزینه‌های احتمالی انجماد بیضه از پزشک خود مشورت گرفت.