آیا بعد از عمل وازکتومی احتمال بارداری وجود دارد؟
ناباروری مردانوازکتومی یکی از مؤثرترین عمل‌های جراحی برای جلوگیری از فرزندآوری در مردان است که مانع از خروج اسپرم از بدن میشود. اگرچه این جراحی، مسیر خروج اسپرم از بیضهها را کاملاً مسدود می‌کند، اما همچنان این سؤال وجود دارد که آیا وازکتومی به‌طور صددرصد باعث ناباروری مردان میشود؟
باید گفت که با بستن لولههای وازدفران و جلوگیری از رسیدن اسپرمها به مجرای تناسلی، قدرت باروری مرد به‌طور کامل از بین می‌رود؛ اما این فرایند کمی زمان‌بر است و اغلب چند هفته پس از جراحی طول می‌کشد تا تعداد اسپرمها در مایع منی به صفر برسد. بنابراین وازکتومی فرایند تولید اسپرم را متوقف نمیکند و با روش‌هایی همچون نمونه برداری بافتی از بیضهها یا بازگشایی مجدد وازدفرانها، شانس دریافت اسپرم برای باروری وجود خواهد داشت.
عمل وازکتومی (Vasectomy) چیست؟
عمل وازکتومی (Vasectomy) یکی از روشهای پیشگیری از بارداری در مردان است که با بریدن و بستن لولههای حاوی اسپرم، باعث نازایی دائمی مردان میشود. در جراحی وازکتومی، لولههای وازدفران (Vas deferens) یا وابَران که اسپرم را از بیضهها به مجرای ادراری یا میزراه می‌رسانند، کاملاً مسدود میشوند.
در این شرایط، اسپرم همچنان توسط بیضه تولید میشود اما برای باروری مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. جراحی وازکتومی یک عمل سبک و کم‌خطر است که اغلب به صورت سرپایی انجام میشود و احتمال بارداری همسر پس از آن، تقریباً به صفر می‌رسد. باید اشاره کرد که پس از عمل وازکتومی، همچنان تولید و انزال مایع منی حین رابطه جنسی و ارگاسم ادامه می‌یابد؛ اما این مایع فاقد اسپرم می‌باشد.
از آن‌جایی که ممکن است تا چند هفته پس از عمل، هنوز احتمال باروری وجود داشته باشد، می‌بایست از روشهای پیشگیری از بارداری حین مقاربت استفاده کرد. لازم به ذکر است که این عمل در اغلب کشورها بسیار معمول است و بین روشهای پیشگیری از باروری در مردان، شانس موفقیت بسیار بالایی دارد.
چالش های پیش روی عمل وازکتومی
همانطور که اشاره شد، عمل وازکتومی قدرت باروری مردان را به‌طور دائمی سلب می‌کند که این امر، یک چالش بزرگ را پیش روی آنها می‌گذارد. فرد متقاضی وازکتومی باید مطمئن باشد که در آینده قصد بچه‌دار شدن ندارد. اگر فرد احتمال می‌دهد که در آینده تمایل به فرزندآوری داشته باشد، بهتر است از عمل وازکتومی صرف نظر کند.
باید گفت که این عمل تاحدودی برگشت‌پذیر است و تقریباً در ۳۰ درصد موارد میتوان با جراحی معکوس، مسیر وازدفرانها را باز کرد و قدرت باروری را به دست آورد. اما این امکان معمولاً تا ۲ سال بعد از عمل وجود دارد و به دلیل تحلیل رفتن لولههای مسدودشده در گذر زمان و به ویژه پس از ۱۰ سال، تقریباً امکان بازیابی شرایط اولیه وجود نخواهد داشت.
البته یکی از راه‌های حفظ قدرت باروری با وجود انجام وازکتومی، نمونهبرداری از اسپرمها و فریز کردن اسپرم و ذخیره آنها در بانک اسپرم است. بدین ترتیب حتی بعد از عمل وازکتومی میتوان با روشهای کمکباروری نظیر آی وی اف و میکرواینجکشن، نسبت به بارداری همسر با اسپرمهای خود اقدام کرد.
روش انجام وازکتومی در مردان
برای انجام عمل وازکتومی نیازی به بیهوشی نیست و پزشک داروی بی‌حسی را با یک سوزن کوچک، به صورت موضعی به پوست کیسه بیضه تزریق می‌کند. سپس برش کوچکی بر روی پوست و در مسیر مجرای وازدفران (بالای بیضهها) ایجاد میشود. این برش اغلب بر روی ساک بیضه (اسکلروتوم) و گاهی روی قسمت تحتانی بدن صورت می‌گیرد.
در ادامه، پزشک بافت زیر پوست را باز می‌کند تا با پیدا کردن مجرای وازدفران و بیرون کشیدن آن، بخشی از مجرا را برش دهد. پس از ایجاد برش یا سوراخ در مسیر وابران، دو سر آزاد آن به وسیله نخ جراحی، روش حرارت‌دهی یا سایر روش‌ها بخیه می‌خورد و مسدود میشود. نهایتاً پزشک مجرای مسدودشده را به محل اصلی خود بازمی‌گرداند و بریدگی محل جراحی را با بخیه و چسب می‌بندد.
شانس بارداری بعد از وازکتومی چقدر است؟
عمل جراحی وازکتومی باوجود مهار کامل تخلیه اسپرم از بیضهها، همچنان احتمال باروری را در مردان حفظ می‌کند. همان‌گونه که بیان شد، تا مدتی پس از انجام عمل ممکن است فرد قدرت باروری داشته باشد. درواقع، اسپرمها پس از عمل وازکتومی به مدت چند هفته یا چند ماه در مجراها باقی می‌مانند و حتی ورود یک اسپرم زنده و سالم به رحم زن در حین رابطه جنسی می‌تواند موجب بارداری شود.
به‌طور کلی نمی‌توان درصد مشخصی برای شانس بارداری بعد از جراحی وازکتومی تعیین کرد؛ اما طبق یک مطالعه بر روی ۱۰۰۰ مرد پس از انجام وازکتومی، تنها یک مورد فرزندآوری مشاهده شد که احتمال موفقیت عمل را ۹۹.۹ درصد نشان می‌دهد.
به گفته پزشکان، اجتناب از نزدیکی جنسی به مدت ۱ الی ۳ ماه و یا استفاده از کاندوم و سایر روشهای پیشگیری نظیر قرص‌های هورمونی برای جلوگیری از بارداری ضرورت دارد. همچنین گفته میشود که تخلیه کامل اسپرمها، پس از ۲۰ مرتبه انزال، صورت می‌گیرد. با گذشت ۳ ماه از عمل، فرد باید برای آزمایش اسپرم یا اسپرموگرام به پزشک مراجعه کند.
این تست که با دریافت یک نمونه مایع منی از مرد انجام میشود، تعداد اسپرمهای زنده در منی (درصورت وجود) را نشان خواهد داد. درصورت نیاز به نتیجه دقیق‌تر، بهتر است بعد از عمل هر ۴ هفته یک‌بار آزمایش اسپرم انجام شود.
برای دریافت هرگونه مشاوره و راهنمایی درباره ناباروری مردان با ما تماس بگیرید:
03537283090 داخلی 232شماره WhatsAppتلگرامفیسبوکایمیلدلایل شکست عمل وازکتومی
جراحی وازکتومی نیز مانند هر عمل دیگری ممکن است با شکست مواجه شود. البته این عمل درصد موفقیت بالایی دارد؛ اما در برخی موارد با گذشت چند ماه یا چند سال و دریافت ۲ یا ۳ نمونه مایع منی فاقد اسپرم، مجدداً بارداری در همسر فرد به وقوع می‌پیوندد. از جمله علل و دلایل شکست عمل وازکتومی باید به موارد زیر اشاره کرد:
- حذف اشتباه یک ساختار دیگر به جای وازدفران در اثر بی‌دقتی یا کم‌تجربگی پزشک
- عدم برش و جداسازی کامل لوله‌ها و باقی ماندن اتصال اندکی بین آنها
- وجود وازدفران اضافی در برخی مردان و عدم شناسایی و حذف آن توسط پزشک
- مجراسازی یا رشد و ترمیم خودبه‌خود مجرای وابران در اثر تکثیر سلول‌های لوله‌ای شکل انتهای مجرا
آیا عمل وازکتومی روی میل جنسی تأثیر می گذارد؟
در پاسخ به این سؤال که آیا پس از وازکتومی میتوان رابطه جنسی داشت، باید گفت وازکتومی باعث ناتوانی جنسی نمی‌شود. اغلب مردان پس از عمل وازکتومی و با بهبودی محل جراحی می‌توانند نزدیکی جنسی داشته باشند؛ اما در برخی موارد، عدم تمایل به مقاربت که اغلب در اثر پیامدهای روحی عمل وازکتومی رخ می‌دهد، در بعضی مردان دیده میشود. بنابراین از نظر علمی و فیزیکی، جراحی وازکتومی هیچ منعی برای فعالیت جنسی ایجاد نمیکند.
از طرفی، گفته شد که انجام وازکتومی اختلالی در ترشح و انزال مایع منی حین ارگاسم ایجاد نمیکند و حجم و میزان این مایع پس از عمل کم نمی‌شود. درواقع، پروستات و کیسه‌های منوی محل تولید منی هستند که این بخشها در طول وازکتومی مسدود نمی‌گردند.
معمولاً تنها یک درصد از حجم منی را نطفه‌ها یا اسپرمهای تولیدشده توسط بیضهها تشکیل می‌دهند که با انسداد لولههای منیبر، این اسپرمها به بیرون راه نمی‌یابند. بنابراین به طور کلی عمل جراحی وازکتومی مشکلاتی نظیر کاهش میل جنسی، اختلال در ارگاسم یا اختلال نعوظ ایجاد نمیکند.
آیا عمل وازکتومی قابل برگشت است؟
همانطور که اشاره شد، عمل وازکتومی برگشت‌پذیر است و معمولاً میتوان در صورت تمایل فرد، انسداد مجاری وازدفران را برطرف و اتصال آنها را برای خروج اسپرم برقرار کرد. اما باید گفت که میزان موفقیت این عمل به شدت به فاصله زمانی آن از عمل وازکتومی، نوع انسداد انجام‌شده، وضعیت سلامت وازدفرانها و... بستگی دارد.
درواقع جراحی معکوس وازکتومی که به وازو وازواستومی (Vasovasostomy) معروف است، راهکاری برای اتصال مجدد مجاری وابران می‌باشد که امکان ورود دوباره اسپرم به مایع منی را فراهم می‌کند. عمل برگشت وازکتومی، فرایندی پیچیده‌تر از عمل وازکتومی دارد که طی چند ساعت، توسط متخصصان اورولوژی با جراحی‌های میکروسکوپی انجام میشود.
روش های مختلف بارداری پس از وازکتومی
همانطور که ذکر شد، یکی از روشهای بارداری مجدد پس از انجام عمل وازکتومی، استفاده از روش وازووازواستومی یا برگشت وازکتومی است. بااین‌حال، روشهای دیگری نیز برای فرزندآوری پس از وازکتومی وجود دارد که از جمله آنها میتوان به لقاح خارج رحمی یا آی وی اف (IVF) و همچنین تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) اشاره کرد.
مزیت وازکتومی معکوس این است که میتوان در صورت سالم بودن ارگان‌های تولید اسپرم، به‌طور طبیعی و از طریق رابطه جنسی باردار شد. اما این روش، یک جراحی نسبتاً سنگین با احتمال موفقیت نه‌چندان زیاد است و روش ساده و در دسترسی به حساب نمی‌آید. تکنیک‌های کمکباروری نظیر IVF و ICSI بدون نیاز به جراحی سنگین (به‌ویژه در مرد)، امکان لقاح آزمایشگاهی و کنترل تمام مراحل بارداری را فراهم می‌کنند.
بااین‌حال، در این روش‌ها هم مرد و هم زن تحت برخی مراحل درمانی قرار می‌گیرند و با نزدیکی طبیعی نیز بادار نمی‌شوند. بنابراین انتخاب بهترین روش بارداری پس از وازکتومی، به عوامل مختلفی همچون شرایط جسمی زن و شوهر، میزان هزینه مورد انتظار برای درمان و تشخیص پزشک متخصص بستگی دارد.
وازکتومی بدون برش چگونه است؟
یکی دیگر از روشهای انسداد لولههای وازدفران، وازکتومی بدون برش یا NSIV است. طی این روش، پزشک بدون ایجاد برش با تیغ جراحی بر روی کیسه بیضه، صرفاً یک سوزن کوچک را از مسیر پوست به سمت وابران‌ها هدایت می‌کند. سپس فرایند انسداد لوله‌ها توسط همان سوزن انجام میشود.
آی وی اف و میکرواینجکشن بعد از وازکتومی
لقاح خارج رحمی (IVF) و میکرواینجکشن (ICSI) با استفاده از آسپیراسیون اسپرم، از روشهای رایج کمکباروری هستند که می‌توانند بعد از وازکتومی برای فرزندآوری مورد استفاده قرار گیرند. برای تأمین اسپرم مورد نیاز در این روش‌ها، پزشک با وارد کردن سوزنی از مسیر کیسه بیضه به بیضهها یا اپیدیدیم، یک نمونه اسپرم خارج می‌کند. در برخی موارد نیز دریافت اسپرم به تکنیک بیوپسی (روش PESA) یا نمونهبرداری از بافت بیضه صورت می‌گیرد.
باید گفت اپیدیدیم شبکه‌ای از توبول‌های اطراف بیضه است که محل رشد و بلوغ اسپرمها و ذخیره‌سازی آنها تا زمان انزال می‌باشد. در این روش تنها چندهزار اسپرم به دست می‌آید که در مقایسه با نیاز به ده‌ها میلیون اسپرم برای بارداری طبیعی، مقدار کمی است. با وجود این، روشهای ICSI و IVF می‌توانند حتی با یک اسپرم قوی و سالم، جنینی را برای بارداری به وجود آورند. البته از آن‌جایی که طی هر چرخه تحریک تخمدان، حداکثر ۱۰ تا ۱۵ تخمک بالغ به دست می‌آید، دریافت ۱۰ تا ۱۵ اسپرم برای لقاح کافی است. از طرفی چون تمام رویان‌های ایجادشده در آزمایشگاه طی یک نوبت به رحم انتقال نمی‌یابند، امکان فریز جنین‌های اضافی برای بارداری‌های آینده نیز وجود خواهد داشت.
یکی از مشکلات اصلی در بارداری به روش IVF یا ICSI بالا بودن سن همسر است. در اغلب مراکز درمان ناباروری، میزان موفقیت این دو روش در زنان کمتر از ۳۷ سال حدود ۴۰ درصد و در زنان بالای ۳۷ سال بسیار کمتر است. بااین‌حال، ازجمله مزایای روش آی وی اف و میکرواینجکشن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم اثرگذاری میزان آسیب وازکتومی بر موفقیت این درمان‌ها
- بی‌اهمیت بودن حضور یا عدم حضور پادتن ضد اسپرم در بدن
- امکان غلبه بر برخی مشکلات زنانه نظیر آندومتریوز، اختلالات لوله فالوپ، مشکلات تخمک‌گذاری و...
- بالا بودن شانس زایمان موفق و تولد نوزاد زنده
- کارایی، اثربخشی و سرعت بیشتر در مقایسه با بارداری پس از برگشت وازکتومی
سؤالات متداول
اسپرم ها بعد از وازکتومی کجا می روند؟
در حالت عادی، اسپرمها بعد از تولید توسط بیضهها از مسیر لولههای وازدفران به میزراه و سپس به خارج بدن راه مییابند. اما در شرایطی که وازدفرانها در اثر وازکتومی مسدود شده باشند، اسپرمها مجدداً جذب بدن میشوند.
آیا وازکتومی باعث قطع شدن مایع منی می شود؟
خیر، همانطور که ذکر شد انجام عمل وازکتومی اثری روی تولید و انزال مایع منی ندارد و حتی حجم آن را نیز کم نمیکند.
آیا امکان بارداری با اسپرم صفر وجود دارد؟
فقدان هرگونه اسپرم در مایع منی یا بافتهای تناسلی مرد نظیر میزراه، لولههای منیبر و بیضهها، تحت عنوان آزواسپرمی یا اسپرم صفر شناخته میشود. در بسیاری از افراد که نمونه منی آنها فاقد اسپرم شناخته شده، همچنان اسپرمهای اندکی در بافت بیضه وجود دارد که با استخراج آنها میتوان از طریق روشهای کمکباروری صاحب فرزند شد. اما اگر با نمونهبرداری از بافت بیضه و بررسی سایر بخشها نیز هیچ اسپرمی یافت نشود، امکان باروری وجود ندارد و صرفاً میتوان از اسپرم اهدایی یا جنین اهدایی کمک گرفت.
کاربر
-سلام وقتتون بخیر کسی که ۱۳ سال پیش وازکتومی کرده میشه کاری کرد واسه بچه دار شدن
فاطمه وجهی
-دوست عزیز سلام
باید به پزشک مراجعه کنید و بعد از معاینات لازم در صورت امکان عمل برگشت وازکتومی انجام میشه