۲۹ ماده غذایی ممنوع برای زنان باردار
دوران بارداریرژیم غذایی مادر می‌تواند بر سلامت فرزند در تمام طول زندگی تاثیرگذار باشد. انتخاب سبک زندگی صحیح و رژیم غذایی سالم، متنوع و متعادل می‌تواند سلامت جنین و مادر را در دوران بارداری تضمین کند. بنابرین تغذیه در بارداری باید به گونه‌ای باشد که در کنار غذاهای مفید در دوران بارداری، بهتر است از خوردن یکسری غذاها پرهیز شود.
مواد پروتئینی که زنان باردار نباید مصرف کنند
ماهی ها
برخی ماهی ها و غذاهای دریایی با وجود مقادیر زیادی از پروتئین و امگا ۳ و کمک به سلامت مغز و چشم نوزاد، نباید در دوران بارداری مصرف شوند. دسته‌ای از آن‌ها، ماهی‌های آلوده به انواع میکروب هستند که سلامت جنین را به خطر می‌اندازند و دسته‌ای دیگر، ماهی‌های دارای جیوه زیادند که هم برای مادر و هم جنین خطرناک می‌باشند.
غذاهای دریایی ممنوعه
در دوران بارداری باید از مصرف برخی غذاهای دریایی نظیر میگوی نپخته، صدف خام، سوشی، خرچنگ، کنسرو ماهی، گوش‌ماهی و غذاهای دریایی دودی خودداری کرد. ماهی خام و صدف، خطر بروز عفونت های ویروسی و باکتریایی و انگلی مانند ویبریو، نورو ویروس، لیستریا و سالمونلا را افزایش می‌دهد و ضمن ایجاد کم آبی و ضعف بدن، خطراتی را نیز متوجه جنین می‌کند.
به علاوه، از آن‌جایی که ماهی‌های رودخانه ها و دریاچه های محلی اغلب حاوی سموم بی فنیل های پلی کلر (PCB) هستند و باعث کم‌وزنی نوزاد حین تولد می‌شوند، بهتر است صرفاً از ماهی‌های آب های شیرین استفاده کرد.
ماهی های دارای جیوه بالا
برخی از انواع ماهی ها نظیر ماهی تن، مارلین و… دارای مقدار زیادی جیوه هستند. جیوه ماده ای خطرناک برای سیستم عصبی جنین است و باعث آسیب دیدن مغز، کاهش رشد و حتی سقط جنین خواهد شد. البته می‌توان در دوران بارداری از ماهی هایی با مقدار جیوه کم استفاده کرد. ماهی هایی نظیر سالمون، ساردین و قزل آلا جزو ماهی های دارای جیوه کم هستند.
گوشت یا غذاهای دریایی دودی شده
گوشت یا غذاهای دریایی دودی شده دارای باکتری لیستریا می‌باشند. این باکتری باعث سقط جنین، زایمان زود هنگام، مرده زایی و همچنین بروز عفونت های مرگ آور در نوزاد می‌شود.
شیر و پنیر پاستوریزه نشده
پاستوریزاسیون باعث از بین رفتن عوامل بیماری زا می‌شود. شیر و پنیرهای پاستوریزه نشده ممکن است دارای باکتری لیستریا باشند که در این صورت سلامتی مادر و جنین به خطر می‌افتد.
تخم مرغ خام
تخم مرغ خام دارای سالمونلا است که برای خانم های باردار بسیار خطرناک است و علائمی همچون حالت تهوع، تب، گرفتگی معده، شکم درد، سردرد، اسهال و استفراغ را به دنبال دارد؛ به‌طوری که ممکن است باعث گرفتگی رحم، تولد زودرس و یا مرده زایی گردد.
البته این موضوع تنها شامل تخم مرغ نمی‌شود، بلکه خوراکی هایی نظیر تخم مرغ املت یا آب پز و عسلی، مایه کیک خانگی، سس مایونز و سس سالاد خانگی، سس هلندی، سس سزار، برخی از نوشیدنی ها و بستنی های خانگی نیز دارای تخم مرغ خام هستند که بهتر است در مصرف آن ها دقت شود. اگرچه محصولات حاوی تخم مرغ خام معمولاً دارای تخم مرغ پاستوریزه هستند، اما قبل از مصرف آن‌ها نیز می‌بایست برچسب محصول را بررسی کرد.
غذاهای دریایی خام
غذاهای دریایی خام نیز آلوده به لیستریا هستند، پس در صورت استفاده از ماهی های دارای جیوه کم، صدف و میگو، باید خوب پخته شوند.
جگر حیوانات
اغلب جگر حیوانات دارای مقدار زیادی سم می‌باشند، بطوریکه مصرف آن برای تمامی افراد توصیه نمی‌شود. در مورد زنان باردار جگر حیوانات به علت وجود بسیاری از سموم و مقادیر زیاد ویتامین A ممنوع است. بهتر است زنان باردار از مصرف بیش از حد ویتامین A پرهیز کنند.
میوه ها و سبزیجات مضر برای زنان باردار
آناناس
آناناس دارای برملائین (بروملین) بوده که ضمن تجزیه پروتئین باعث نرم شدن انقباضات دهانه رحم و همچنین سقط جنین می‌شود. اکثر مادران باردار برای داشتن زایمان آسان آناناس مصرف می‌کنند؛ اما توجه به این نکته ضروری است که مصرف آناناس در ۳ ماهه اول بارداری بسیار خطرناک بوده و پس از آن نیز باید به میزان کم مصرف شود.
سیب جنگلی
سیب وحشی طعمی تلخ و شیرین دارد و برای افراد یک میان وعده کامل به حساب می‌آید؛ اما این میوه در زنان باردار باعث تحریک رحم، تسریع انقباض رحمی و در نتیجه سقط یا زایمان زودهنگام می‌شود.
هلو
هلو دارای طعم شیرین و مزاجی گرم است. مصرف بیش از حد این میوه باعث خونریزی در زنان باردار و سقط جنین می‌شود.
گیاه سنتلا
سنتلا در تابستان برای کاهش دمای بدن و دفع سموم مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما مصرف این گیاه برای زنان باردار منجر به سقط جنین و کاهش اثر داروهای انسولین و دیابت و همچنین داروهای کاهش کلسترول می‌شود.
مصرف زیاد ویتامین C
مصرف دوز بالای ویتامین C و میوه های دارای این ویتامین در ماه های ابتدای بارداری، احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد. همچنین تمر هندی دارای مقادیر زیادی از این ویتامین است که در صورت مصرف بیش از حد، با سرکوب پروژسترون موجب زایمان زودرس می‌شود.
خرما
از جمله گرمی‌جات پرطرفدار باید به خرما اشاره کرد که مصرف آن در بارداری ممکن است باعث انقباضات رحمی و زایمان زودهنگام شود.
پاپایا
میوه پاپایا با وجود داشتن ویتامین و مواد مغذی گوناگون، با افزایش دمای بدن خطر انقباضات رحمی، خونریزی و سقط جنین را افزایش می‌دهد.
سیب زمینی جوانه زده
سیب زمینی جوانه زده برای تمامی افراد بویژه زنان باردار خطرناک است. سیب زمینی جوانه زده دارای سولانیون است که باعث کاهش رشد و سقط جنین می‌شود.
سبزیجات نشسته
سبزیجات از جمله خوراکی های مفید در دوران بارداری هستند، اما خوردن سبزیجات نشسته باعث سقط جنین می‌شود. برخی از مواردی که مصرف آن‌ها مخصوصاً بدون شستن می‌تواند موجب بیماری‌های باکتریایی شود، عبارتند از: تربچه، محتویات سالادهای رستورانی، جوانه هام خام نظیر شبدر، ماش، نخود و آفتابگردان.
زرشک و غوره
با وجود اینکه زرشک و غوره در بین تعداد زنان باردار بسیار پرطرفدار است اما می‌تواند اثرات جبران ناپذیری بر روی جنین داشته باشد و منجر به سقط جنین شود.
کرفس و گشنیز
مصرف کرفس و گشنیز چه در زمان لقاح و چه در زمان بارداری ممنوع می‌باشد.
آلوئه ورا
با وجود خواص اعجاب آمیز آلوئه ورا در بحث زیبایی پوست، مصرف آن برای زنان باردار موجب خونریزی در لگن و سقط جنین می‌شود.
غذاهای فرآوری شده؛ مضر برای زنان باردار
ماهی کنسرو شده
ماهی های کنسروی به علت وجود مواد نگهدارنده، نمک و برخی مواد شیمیایی دیگر، باعث افزایش فشار خون در زنان باردار می‌شود.
گوشت های خام و فرآوری شده
انواع گوشت های خام مانند سوشی، استیک خون آلود و نیمه خام، دارای سالمونلا می‌باشند. علائمی نظیر اسهال، تب، دل پیچه و کرامپ عضلات شکم از نشانه های آلودگی به سالمونلا است. عفونت سالمونلایی روی جنین اثرات منفی گذاشته و باعث ایجاد انقباضات رحمی و زایمان زودهنگام می‌شود.
همچنین مصرف گوشت های فرآوری شده مانند هات داگ، گوشت ناهار و... نیز می‌تواند سبب آسیب رساندن به جنین شود. لذا با وجود خواص زیاد گوشت باید از مصرف انواع خام و نیم‌پز آن به‌ویژه گوشت مرغ، گوساله، غاز، کبک، بوقلمون و قرقاول در تمام طول بارداری اجتناب کرد.
از دیگر باکتری ها و انگل های مضر گوشت خام باید به لیستریا، توکسوپلاسما و E.coli اشاره کرد که عوارضی مانند تولد نوزاد مرده یا ابتلای نوزاد به نابینایی، صرع و ناتوانی ذهنی را محتمل می‌کند. لازم به ذکر است که برخی باکتری‌ها در سطح گوشت نیستند و داخل رشته‌های عضلانی قرار دارند؛ بنابراین قطعات گوشتی مانند راسته، فیله و ریبای گوشت گاو و گوساله و بره اگر برش خورده باشند، باید تمام طرف‌های گوشت پخته شود. به عبارت دیگر، در مصرف گوشت‌های خردشده مانند همبرگر، گوشت چرخ کرده، گوشت گوسفندی و مرغ نباید ذره‌ای گوشت خام و نپخته وجود داشته باشد.
مواد غذایی ترش و قابض
مصرف مواد غذایی ترش و غذاهای قابض مانند: گوشت گاو، ماکارونی، فست فود، خرمالو، بادمجان و حلیم در ماه های آخر بارداری ممنوع می‌باشد.
نوشیدنی های ممنوعه
بهتر است در ۳ ماهه اول بارداری از مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین خودداری شود. یک فنجان چای سبز دارای ۲۰۰ میلی گرم کافئین می‌باشد؛ به همین علت در طول روز مصرف بیش از یک فنجان چای سبز می‌تواند برای زنان باردار منجر به سقط جنین شود؛ از طرفی چای سیاه به علت وجود مقادیر زیاد فلوراید، باعث جلوگیری از جذب آهن و کم خونی می‌شود.
البته کافئین در خوراکی‌هایی مانند قهوه، شکلات، انواعی از نوشابه و نوشیدنی های انرژی‌زا، برخی داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا و... نیز وجود دارد که مصرف بیش‌ازحد آن‌ها مضر است. علاوه بر این، زنان باردار نباید شیر غیر پاستوریزه مصرف کنند.
نوشیدن شیر پاستوریزه به دلیل نداشتن باکتری‌های مسمومیت‌زا همچون لیستریوز، توکسوپلاسموز و کمپیلوباکتر، ممنوعیتی ندارد. لازم به ذکر است که مصرف هر نوع نوشیدنی الکلی در دوران بارداری به علت خطر آسیب‌های شدید به مادر و جنین ممنوع می‌باشد.
همچنین نوشیدن آبمیوه های صنعتی که دارای ماده E.coli هستند، باعث افزایش احتمال سقط جنین می‌گردد.
ادویه ها و داروهای گیاهی که زنان باید از خوردن آن ها پرهیز کنند
گلپر
مصرف بیش از ۲ گرم گلپر در طول روز به خصوص در سه ماهه اول بارداری مجاز نیست.
زعفران
مصرف زعفران در سه ماهه اول بارداری ممنوع می‌باشد.
آویشن
با وجود خواص بی نظیر گیاه آویشن در درمان بسیاری از بیماری ها، این گیاه برای زنان باردار توصیه نمی‌شود.
دانه اشک آبی
این دانه باعث تحریک عضلات رحم و بروز انقباضات رحمی می‌شود، به همین علت مصرف آن برای زنان باردار توصیه نمی‌گردد.
ترکیب دانه کنجد و عسل
مصرف زیاد کنجد به خصوص کنجد مخلوط با عسل می‌تواند از عوامل سقط جنین باشد.
جو
جو باعث تحریک عضلات رحم می‌شود، پس مصرف آن برای زنان باردار توصیه نمی‌گردد.
پونه و بابونه
مصرف پونه و بابونه باعث سقط جنین می‌شود به همین علت مصرف آن برای زنان باردار ممنوع می‌باشد.
عوارض مصرف غذاهای مضر برای مادر
به‌طور کلی، مصرف هر یک از غذاهای مضر ذکرشده در دوران بارداری می‌تواند عوارض و مشکلات خفیف یا شدید را برای مادر به وجود آورد که عبارتند از:
- بیماری توکسوپلاسما یا لیستریا به دلیل وجود انگل در گوشت خام
- زایمان زودرس و آسیب‌دیدگی کلیه‌ها، سیستم عصبی و سیستم ایمنی در اثر جیوه غذاهای دریایی
- گرفتگی رحم، زایمان زودرس و عفونت سالمونلا بر اثر مصرف تخم مرغ خام
- بروز انواع عفونت و آنفولانزا ناشی از خوردن سبزیجات ممنوعه
- خونریزی و سقط جنین ناشی از تغییرات هورمونی به علت مصرف ادویه ها
- دیابت به علت مصرف خوراکی‌های شیرین
- سقط جنین ناشی از مصرف شیر یا زردچوبه
عوارض مصرف غذاهای مضر برای جنین
همان‌طور که ذکر شد، مصرف بسیاری از غذاهای مضر و ممنوعه علاوه بر مادر بر روی سلامت جنین هم اثر می‌گذارد. از عوارض این مواد غذایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- صرع، نابینایی و ناتوانی ذهنی به علت مصرف گوشت خام یا نیم‌پز
- کاهش وزن، اختلال بینایی و سقط جنین در اثر خوردن غذاهای دریایی حاوی جیوه و ابتلا به باکتری لیستریا
- مرگ نوزاد (مرده زایی) ناشی از مصرف تخم مرغ نیم پز
- کاهش رشد و کم وزنی نوزاد به دلیل مصرف کافئین
- بروز آسیب چشمی یا مغزی در بدو تولد و یا ابتلای کودک به نابینایی و کند ذهنی در گذر زمان به علت عفونت توکسوپلاسما ناشی از سبزیجات آلوده
منابع جایگزین غذاهای مضر در دوران بارداری
خوراکی‌هایی که به عنوان غذاهای ممنوعه دوران بارداری معرفی شدند، هر یک خواص متعددی دارند که باید جایگزین مناسبی برای آن‌ها پیدا کرد. این منابع غذایی جایگزین عبارتند از:
- گوشت کاملاً پخته شده به جای گوشت خام یا نیم پز
- ماهی‌های کم‌جیوه همچون قزل آلا، سالمون، تیلاپیا، ماهی آزاد و...
- میوه های سیب، انار، پرتقال، گلابی، انبه، انگور و آووکادو به‌جای میوه‌های ممنوعه
- مقادیر اندک و مجاز از ادویه های فلفل سیاه، هل، زردچوبه و دارچین
- نوشیدنی های سالم همچون آب، شیر پاستوریزه، آبمیوه طبیعی و چای میوه‌ای به جای الکل و کافئین
- سالاد و سبزیجات کاملاً پاک و ضدعفونی شده
کاربر
-بسیار عالی، ممنون از مقاله کامل وزحمات شما
فاطمه وجهی
-ممنون از نگاه شما دوست عزیز