درمان ناباروری و بیماری های زنان

ناباروری چیست؟

ناباروری زمانی بروز می کند که زوج، یک سال تمام به صورت مداوم و بی وقفه بدون هیچ گونه پیشگیری، برای بچه دار شدن اقدام کنند و بارداری صورت نگیرد؛ در این صورت احتمال ناباروری آن ها می رود و باید نزد متخصص ناباروری رفته تا موقعیت و علل این امر بررسی شود.

دلایل ناباروری در زنان و مردان

متخصصان و کارشناسان ناباروری جهان، دلایل مختلفی را برای ناباروری زوجین معرفی کرده اند که برخی از آن ها عبارتند از:

• چاقی و افزایش ناباروری در زنان
• آلودگی های محیطی و صنعتی
• نقص عملکرد تخمدان در زنان
• سن زوج مهم‌ترین فاکتور
• مصرف دخانیات
• و …

جدیدترین روش های درمان ناباروی

خوشبختانه امروزه روش ‌های مختلفی برای درمان نازایی و ناباروری وجود دارد که متخصصین بنابر علت بیماری، روش درمانی خاصی را به بیماران خود توصیه می کنند. برخی از این روش ها موارد زیر را شامل می گردند:

• تحریک تخمک گذاری: روش درمانی تحریک تخمک گذاری در زنانی به کار می رود که به اختلال تخمک گذاری مبتلا هستند و برای بدست آوردن تعداد کافی تخمک، از روش‌هایی همچون IUI ،IVF و ICSI استفاده می شود. به این ترتیب، با استفاده از دارو درمانی و هورمون درمانی، اختلال تخمک گذاری را برطرف می کنند.
• میکرو اینجکشن: در شیوه تخصصی و مؤثر میکرواینجکشن مردانه، در ابتدا تخمدانها را با داروهای محرک تخمک گذاری تحریک کرده و سپس یک اسپرم، در شرایط آزمایشگاهی خاص به داخل تخمک تزریق می گردد و تقریبا بعد از ۴۸ ساعت، جنین ‌های تقسیم شده و مناسب به داخل رحم زن منتقل میشود.
• لقاح خارج از رحمی : عمل آی وی اف یالقاح خارج رحمی، یکی از شیوه های درمان نازایی است که در محیط آزمایشگاه انجام می پذیرد. این روش درمانی، زمانی به کار می رود که لوله های رحمی آسیب دیده یا عملکرد آنها دچار اختلال شده است؛ همچنین، در مورد ناباروری با علت مردانه نیز موثر می باشد.
• IUI: در روش IUI، اسپرم های فعال جداسازی و آماده شده و به شکل مصنوعی، همزمان با تحریک تخمک گذاری زن به رحم هدایت می گردند. با استفاده از این روش، احتمال بارداری و باروری زیاد می شود.

روش های جایگزین برای درمان ناباروی

زمانی که ناباروری قطعی اعلام می شود، می توان از شیوه های جایگزین برای درمان ناباروری و نازایی نظیر استفاده از تخمک، رحم جایگزین و جنین اهدایی استفاده کرد.

• اهداء تخمک: تخمک اهدایی روشی است که در آن، به تهیه و جمع آوری تخمک از زن اهدا کننده پرداخته و در آزمایشگاه، آن تخمک با اسپرم مرد، بارور شده و جنینها به رحم زن نابارور منتقل می شود. این شیوه برای زنانی که تخمدان‌های آنها از بدن خارج شده، بیماران نارسایی زودرس یا ذخیره پایین تخمدان، سابقه داران شیمی درمانی و پرتو درمانی، ناباروران بالای ۴۰ سال، زنان دارای سقط مکرر جنین، بیماران ژنتیکی و … به کار می رود.
• اهدا جنین: جنین اهدایی یا گامت اهدایی، روشی است که برای زوجین مبتلا به فقدان تخمک یا اسپرم سالم، عدم امکان باروری جنین یا دارای مشکلات دیگر تشکیل جنین بیولوژیکی، استفاده میشود. در این روش، جنین در رحم زن نابارور، شکل گرفته و بزرگ میشود و این گونه، هم زن و هم جنین به یکدیگر تعلق خاطر پیدا کرده و احساس مادر و فرزندی می کنند.
• رحم جایگزین: روش درمانی رحم جایگزین زمانی به کار می رود که مادر، توانایی حمل، نگهداری و پرورش جنین در رحم را ندارد و در واقع فاقد رحم سالم می باشد. در این روش، تکنولوژی لقاح خارج رحمی انجام شده و جنین حاصل از لقاح تخمک مادر و اسپرم پدر به رحم زن دارای رحم سالم منتقل میشود و در آنجا رشد و پرورش پیدا می کند.

عمل هیسترکتومی یا برداشتن رحم

در عمل هیسترکتومی یا برداشتن رحم ممکن است علاوه بر رحم، سایر قسمت ها نظیر لوله های فالوپ و یا تخمدان ها نیز برداشته شود. بیش از یک پنجم زنان در سراسر دنیا این عمل را تجربه می کنند. عمل برداشتن رحم یا هیسترکتومی یکی از رایج ترین روش های درمان سرطان رحم و تخمدان می باشد. همچنین لازم به ذکر است که این عمل، گاهی به علت درد و خونریزی شدید رحم نیز تجویز می شود.

انوع روش های جراحی هیسترکتومی یا برداشتن رحم

این جراحی به روش های مختلفی انجام می شود و انتخاب روش درمان نیز به تجربه و تخصص پزشک و سایز رحم بستگی دارد. انواع روش های جراحی هیسترکتومی عبارتند از:

• هیسترکتومی واژینال : در این عمل جراحی، رحم از طریق واژن برداشته می شود. در روش هیسترکتومی واژینال ، هیچ اثری از انجام جراحی بر روی بدن فرد باقی نمی ماند.
• هیسترکتومی واژینال به کمک لاپاروسکوپی : در این روش پزشک با استفاده از لاپاراسکوپی و ایجاد چند برش کوچک روی شکم و از طریق واژن، عمل برداشتن رحم را انجام می دهد.
• هیسترکتومی شکمی : این شیوه، رایج ترین تکنیک برداشتن رحم می باشد. در این روش، با ایجاد برش ۶ اینچی بر روی شکم، اقدام به براشتن رحم می کنند.

سرطان دهانه‌ رحم

سرطان دهانه رحم ناشی از رشد کنترل نشده سلول های دهانه رحم می باشد. دهانه یا گردن رحم، پایین ترین قسمت رحم و رابط بین رحم و واژن است.

علل بروز سرطان دهانه رحم

ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی ( HPV ) : این ویروس انواع مختلفی دارد؛ البته همه آن ها، باعث بروز سرطان نمی شوند. برخی از این ویروس ها باعث زگیل تناسلی می شوند و برخی نیز ممکن است که هیچ نشانه ای نداشته باشند. ویروس ( HPV )، از طریق تماس جنسی با فرد مبتلا ، روابط جنسی پر خطر، سیستم ایمنی ضعیف و استعمال دخانیات انتقال می یابد.

علائم سرطان دهانه‌ رحم

تغییرات سلول های بافت گردن رحم نشانه خاصی ندارد، مگر اینکه منجر به سرطان شود. در این صورت علایم زیر بروز می کند:

• خونریزی و ترشحات غیر طبیعی واژینال
• درد در ناحیه زیر شکم یا لگن
• مقاربت دردناک

روش های تشخیص سرطان دهانه‌ رحم

• نمونه‌برداری و بیوپسی از بافت دهانه رحم
• آزمایش پاپ اسمیر

روش های درمان سرطان دهانه رحم

• جراحی : در این روش پزشک هر بافتی که دچار حمله سلول های سرطانی شده باشد نظیر دهانه رحم، رحم و برخی از بافت های اطراف آن را به کمک جراحی برمی دارد. در برخی از موارد جراح ممکن است لوله های فالوپ، تخمدان ها و غدد لنفاوی که درگیر سرطان شده اند را نیز بردارد.
• رادیوتراپی (پرتودرمانی) : در این روش با استفاده از اشعه x سلول های سرطانی را از بین می برند. همچنین در صورتی که پس از جراحی، مجدداً سلول های سرطانی وجود داشته باشند، پزشک از طریق پرتو درمانی اقدام به از بین بردن این سلول ها می کند.
• شیمی درمانی : در این روش داروهای شیمی درمانی به فرد تزریق می شود. داروهای تزریق شده به سلول های سرطانی حمله می کنند. اغلب در مواردی که سرطان دهانه رحم به دیگر اندام ها سرایت کرده باشد، استفاده از این روش بسیار راهگشا خواهد بود.

سرطان رحم

رشد کنترل نشده و افزایش بی رویه سلول های تشکیل دهنده بافت رحم ، منجر به بروز سرطان رحم می شود. این نوع از سرطان در صورت شناسایی سریع، قابل درمان می باشد.

سرطان رحم در دو نوع خوش خیم و بدخیم اتفاق می افتد:

تومورهای خوش خیم: شایع ترین نوع سرطان رحم خوش خیم، فیبروم رحم می باشد. فیبروم ها، تومورهای غیر سرطانی در بافت رحم هستند که در اکثر مواقع این نوع از سرطان، بدون نشانه است و نیازی به درمان ندارد.

تومورهای بدخیم: توده های بدخیم، به صورت تومور در بافت رحم بروز می کنند و امکان انتقال این تومورها از طریق خون و سیستم لنفاوی به سایر نقاط بدن مانند استخوان ها، ریه ها و کبد وجود دارد.

علائم سرطان رحم

• نامنظمی یا خونریزی زیاد در زمان عادت ماهیانه
• ترشح غیر عادی به خصوص بعد از یائسگی
• خونریزی غیر عادی بعد از یائسگی
• مقاربت دردناک
• درد ناحیه لگن
• ادرار دردناک

علل بروز سرطان رحم

• مصرف تاموکسفین بیش از حد و بدون تجویز پزشک
• ناباروری، نامنظمی قاعدگی و یائسگی دیررس
• مصرف بیش از حد استروژن بعد از یائسگی
• ابتلا به سرطان‌های روده بزرگ و پستان
• دیابت و فشار خون بالا
• سن بالاتر از ۵۰ سال
• رنگ سفید پوست
• چاقی

روش های تشخیص سرطان رحم

• معاینه لگن: این معاینه به منظور بررسی واژن، رحم، مثانه و رکتوم انجام می شود. در معاینه لگن، برای مشاهده قسمت بالای دهانه رحم و واژن، از روش وارد کردن اسپکلوم از طریق واژن استفاده می گردد.
• هیستروسکوپی: در این روش، از یک دورین ویژه متصل به لوله باریک استفاده می شود که این لوله به منظور مشاهده داخل رحم، وارد بدن می گردد.
• نمونه برداری از بافت رحم و بررسی آن
• آزمایش پاپ اسمیر

روش های درمان سرطان رحم

• هورمون درمانی: در این تکنیک از هورمون پروژسترون به صورت خوراکی و تزریقی استفاده می شود.
• جراحی برداشتن رحم یا هیسترکتومی
• شیمی درمانی
• پرتو درمانی

سرطان تخمدان

سرطان تخمدان ناشی از رشد کنترل نشده و غیر طبیعی سلول های تخمدان می باشد که توانایی حمله به سایر قسمت های حفره شکم را دارند.

علائم سرطان تخمدان

از آنجایی که تخمدان در عمق لگن وجود دارد، علایم سرطان آن خیلی دیر بروز پیدا می کند. این علایم عبارتند از:

• درد یا احساس فشار در ناحیه لگن و پشت پاها
• درد در ناحیه شکم و تورم این ناحیه
• نیاز به دفع فوری ادرار
• احساس سیری سریع
• اختلالات گوارشی
• آروغ زدن
• نفخ شکم
• تکرر ادرار

علل بروز سرطان تخمدان

• استفاده مداوم و طولانی مدت از استروژن بدون پروژسترون
• ابتلا به سرطان پستان، سرطان رحم، سرطان روده بزرگ
• استفاده از روش هورمون درمانی
• زنان با میزان تخمک گذاری بالا
• تخمک گذاری در سنین پایین
• سابقه خانوادگی
• یائسگی دیررس
• داروهای باروری
• چاقی

روش های تشخیص سرطان تخمدان

• معاینه فیزیکی: لمس ناحیه مورد نظر و استخراج مایعی از داخل تخمدان و بررسی مایعات خارج شده از لحاظ سلول های سرطانی
• معاینه لگنی: معاینه تخمدان و تمامی اندام های مجاور آن و انجام آزمایش پاپ اسمیر
• سونوگرافی واژن: شناسایی تمامی تومورهای موجود در تخمدان و حتی تومورهای غیر سرطانی با انجام عمل جراحی
• غربالگری برای سرطان روده بزرگ از طریق روش کولونوسکوپی
• غربالگری برای سرطان دهانه از طریق پاپ اسمیر

روش‌ های درمان سرطان تخمدان

• شیمی‌درمانی داخل صفاقی: استفاده از داروهای ضد سرطان به صورت خوراکی یا تزریقی و یا تزریق مستقیم داروهای ضد سرطان به داخل حفره شکم
• جراحی: ایجاد برش در حفره شکمی و برداشتن تخمدان ، لوله های رحم و غدد لنفاوی نزدیک به محل سرطان
• پرتودرمانی

زایمان سزارین

سزارین یک نوع جراحی برای انجام زایمان غیرطبیعی می باشد. در این نوع جراحی برای خارج کردن نوزاد از رحم مادر، برشی در دیواره شکم و رحم ایجاد می کنند. در شرایطی که مادر امکان وضع حمل از طریق طبیعی را نداشته باشد، این جراحی توصیه می شود.

سزارین و علل انجام آن

معمولاً در صورت بروز شرایط زیر عمل سزارین تجویز می شود:

• در صورتی که نوزاد دارای نواقص بدو تولد باشد (نقص تجمع آب در مغز و بزرگ شدن سر) و یا مشکلاتی در مورد جفت (قرار داشتن جفت پایین تر از سطح معمول و پوشاندن گردنه رحم) وجود داشته باشد.
• در صورتی که نوزاد به پهلو چرخیده یا باسن نوزاد به سمت پایین باشد.
• جدا شدن زود هنگام جفت از دیواره رحم
• سابقه عمل سزارین یا عمل روی رحم
• بزرگ بودن سر یا بدن نوزاد
• بیماری های مادر مثل ایدز
• توقف روند وضع حمل
• تحت فشار بودن نوزاد
• فشرده شدن بند ناف
• چند قلو بودن نوزاد