علل اصلی قاعدگی نامنظم در زنان را بشناسید

نویسنده: سمیه حیدری
25 دی 1397
آخرین ویرایش: 04 تیر 1401

1742
0

چرخه قاعدگی اغلب زنان منظم است. منظور از منظم بودن این است که قاعدگی هر ۲۸ روز یکبار اتفاق می‌افتد. در این میان ۳۰ درصد از زنان دارای چرخه قاعدگی نامنظم هستند که یعنی پروسه‌ای از فرایندهای طبیعی بدن به درستی انجام نمی‌شود. معمولاً قاعدگی نامنظم علت یا منشأ خاصی ندارد؛ اما از آنجایی که گاهی این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از بروز مشکل در سلامتی فرد باشد و یا عوارضی نظیر ناباروری را در پی داشته باشد، لازم است بررسی شود.

قاعدگی نامنظم چیست؟

به طور کلی و اصولی، طول هر دوره قاعدگی در زنان 28 روز است؛ بدین معنی که فاصله بین روز اول شروع خونریزی تا اولین روز شروع خونریزی بعدی 28 روز به طول می‌انجامد. البته باید دانست که این دوره در افراد مختلف ممکن است کوتاه‌تر و یا طولانی‌تر باشد و بین 21 تا 35 روز طول بکشد که این فاصله بین دو چرخه قاعدگی نیز طبیعی قلمداد می‌گردد؛ اما اگر فاصله دو دوره کمتر از 21 و بیشتر از 35 روز شود، قاعدگی نامنظم به حساب می‌آید.

برای تشخیص منظم یا نامنظم بودن چرخه پریود، باید به مدت ۳ ماه تاریخ پریود را یادداشت نمایید

انواع اختلالات قاعدگی و علائم پریود نامنظم

ازجمله انواع اختلالات قاعدگی که می‌تواند نشانه‌ای از بی‌نظمی قاعدگی باشد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

خونریزی غیرطبیعی رحم؛ به معنی خونریزی خیلی کم و یا خونریزی خیلی شدید بیش از 7 روز، لکه‌بینی بین دو دوره قاعدگی، خونریزی پس از یائسگی و یا خونریزی پس از رابطه جنسی
آمنوره؛ به معنی توقف کامل عادت ماهانه و فقدان کامل پریود پس از 90 روز یا بیشتر
آمنوره شیردهی؛ به معنی عدم وقوع قاعدگی در دوران شیردهی
الیگومنوره؛ به معنی به ندرت پریود شدن فرد
دیسمنوره؛ به معنی قاعدگی‌های دردناک
چرخه قاعدگی بیش از ۳۵ روز و تکرار چرخه به همین منوال
خروج زیاد لخته‌های خونی بزرگ و غیرعادی از واژن
سایر موارد نظیر استرس، اضطراب، سابقه برخی بیماری‌ها و یا مسافرت و به‌هم ریختن الگوی خواب

نحوه تشخیص قاعدگی نامنظم

برای تشخیص منظم یا نامنظم بودن چرخه پریود، باید به مدت ۳ ماه تاریخ شروع و پایان دوره پریود را یادداشت نمایید. اگر مدت زمان پایان و آغاز قاعدگی در ۳ ماه متوالی متفاوت باشد، قاعدگی نامنظم است. در صورت شک به این موضوع، اولین قدم جهت تشخیص دقیق قاعدگی نامنظم، معاینه لگنی و بررسی سوابق پزشکی می‌باشد. به طور کلی، برخی از روش‌های تشخیص عادت ماهانه نامنظم به شرح زیر است:

سونوگرافی لگن جهت بررسی رحم، تخمدان‌ها و لگن
آزمایش خون جهت بررسی کم‌خونی، عملکرد تیروئید و مشکلات انعقادی
تست پاپ اسمیر جهت ارزیابی انواع عفونت‌ها و یا سلول‌های سرطانی دهانه رحم
هیستروسکوپی جهت مشاهده قسمت داخلی رحم
سونوهیستروگرافی جهت مشاهده و تشخیص هر نوع فیبروم یا پولیپ درون رحم
بیوپسی اندومتر برای بررسی و نمونه‌برداری از رحم جهت ارسال به آزمایشگاه و ارزیابی بافت رحم

البته ناگفته نماند که با طولانی شدن عدم وقوع قاعدگی بیشتر از 35 روز، انجام تست بارداری ضرورت دارد؛ چراکه ممکن است توقف پریود به دلیل بارداری رخ داده باشد.

علل بروز پریود نامنظم

عوامل زیادی در بروز قاعدگی نامنظم دخیل هستند. در اغلب موارد، به علت عدم تعادل هورمونی، تخمک‌گذاری در چرخه قاعدگی رخ نمی‌دهد و یا هر ماه در زمان‌های مختلفی انجام می‌شود. همچنین عوامل دیگری مانند سن، به‌هم ریختگی هورمون‌ها، سبک زندگی و شرایط محیطی نیز بر دوره پریود اثرگذار هستند. در ادامه این عوامل بررسی خواهد شد:

سن

منظم شدن دوره پریود زمان‌بر است؛ یعنی منظم شدن دوره پریود، بعد از چند سال از شروع دوره‌های قاعدگی اتفاق می‌افتد. معمولاً در ابتدای شروع دوره‌های قاعدگی و یا نزدیک شدن به زمان یائسگی، مشکل نامنظم شدن پریود رخ می‌دهد.

ورزش سنگین

عواملی مانند ورزش سنگین، کاهش وزن بیش از اندازه و همچنین ورزش‌های شدید استقامتی در توقف یا بروز تأخیر در چرخه قاعدگی مؤثر است.

تغذیه نامناسب یا رژیم غذایی سخت

بی‌نظمی در وعده‌های غذایی و مصرف بیش‌ازحد فست فودها به دلیل تولید هورمون استروژن در بافت چربی می‌تواند بی‌نظمی‌های قاعدگی را به دنبال داشته باشد.

وزن زیاد

اضافه وزن می‌تواند با ایجاد اختلالات هورمونی و ترشح بالای انسولین، موجب بروز بی‌نظمی در قاعدگی شود.

اضطراب و استرس های شدید

وجود اضطراب شدید یا حتی استرس کوتاه‌مدت نیز ممکن است سبب بر هم خوردن تعادل هورمونی و درنتیجه، نامنظم شدن پریود شود. لازم به ذکر است که در صورت برطرف شدن عامل استرس و اضطراب، دوره قاعدگی بعدی منظم خواهد بود؛ اما در غیرصورت، فرد به نامنظمی مزمن پریود دچار می‌شود.

مصرف داروها

استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری، بر روی دوره های قاعدگی اثرگذار است و ممکن است باعث تأخیر و یا توقف قاعدگی شود.

بیماری های مختلفی می تواند باعث بروز اختلال در چرخه قاعدگی شود

تنبلی تخمدان

بیماری سندورم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان، باعث بروز کیست های کوچک در تخمدان و اختلال در روند تخمک گذاری می شود. این سندروم خطر ابتلا به ناباروری، دیابت و بیماری های قلبی را افزایش می دهد.

سایر بیماری ها

بیماری هایی نظیر مشکلات غده تیروئید، بیماری های مقاربتی، دیابت، فیبروئید، اختلالات تغذیه ای و اندومتریوز نیز می تواند باعث بروز اختلال در چرخه قاعدگی شود.

چه زمانی پریود نامنظم نگران کننده است؟

وقوع چند مورد بی‌نظمی قاعدگی در سال طبیعی است؛ اما تکرار مرتب آن می‌تواند نگران‌کننده باشد. عدم قاعدگی یا بروز قاعدگی نامنظم ازجمله نشانه‌هایی است که فرد در صورت مشاهده باید به پزشک زنان مراجعه کند. معمولاً اختلالاتی نظیر سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، کم‌کاری و یا پرکاری تیروئید منجر به پریود نامنظم می‌شود. لازم به ذکر است که اغلب زنانی که مشکل نامنظمی قاعدگی دارند، مستعد مشکل ناباروری هستند.

پیشگیری از قاعدگی نامنظم و درمان آن

قاعدگی نامنظم، از عوامل مختلفی نشأت می‌گیرد. ابتدا باید منشأ این اختلال شناسایی شود و مطابق با علت قاعدگی نامنظم، درمان مناسب انتخاب گردد. اگر استرس عامل ایجاد این مشکل باشد، بهتر است از روش‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن و تاچی برای کنترل استرس استفاده شود. همچنین می‌بایست حتی‌الامکان از انجام ورزش‌های سنگین و رژیم‌های غذایی سخت اجتناب شود.

اغلب پزشک برای تنظیم دوره پریود قرص ضدبارداری تجویز می‌کند. برای اطلاع از روش مصرف این قرص اینجا کلیک نمایید. اگر به روش‌های درمان گیاهی علاقه‌مند هستید، در صورت عدم ابتلا به بیماری‌های کبدی از گیاه کوهوش یا توت ‌مار استفاده کنید. به علاوه، تمشک، زردچوبه و ریشه شیرین‌بیان نیز ازجمله درمان‌های خانگی برای رفع نامنظمی قاعدگی به شمار می‌رود.