ذخیره تخمدان کم، اصلی ترین دلیل ناباروری

این روزها یکی از دغدغه های زوج ها با توجه به شرایط اقتصادی، در مورد بهترین زمان برای اقدام به بارداری است. به جرأت می توان گفت مهمترین مسأله در مورد بهترین زمان برای بارداری، سن می باشد و این موضوع به خصوص برای خانم ها بسیار حائز اهمیت است؛ چراکه هر خانم با یک ذخیره ای از فولیکول ها در تخمدان متولد می شود. زمانی که خانم به دوره بلوغ می رسد، تعدادی از این فولیکول ها در هر ماه بالغ شده و تحت عنوان تخمک رها می شوند. به همین علت ذخیره تخمدان هر خانمی با گذر زمان رو به اتمام خواهد بود.

زمانی که یک زوج قصد به تعویق انداختن زمان بارداری را دارند و برای مشاوره به پزشک مراجعه می کنند، اولین اقدام پزشک انجام آزمایش رزرو تخمدان است؛ چراکه پزشکان دریافته اند یکی از عمده ترین دلایل نازایی در زنان کمبود ذخیره تخمدان می باشد و به همین علت پزشک در وهله اول به بررسی رزرو تخمدان می پردازد. هدف از انجام آزمایش ذخیره تخمدان ، بررسی میزان فولیکول های موجود در تخمدان فرد است.

آزمایش رزرو تخمدان به دو شیوه انجام می شود:

• آزمایش هورمونی
• سونوگرافی

• هورمون AMH

هورمون AMH در بافت بیضه مردان و تخمدان زنان تولید می شود. میزان این هورمون تحت تأثیر عواملی نظیر سن و جنسیت می باشد. این هورمون توسط سلول های گرانولوزا در فولیکول های تخمدان آزاد می شود. بررسی این هورمون می تواند اطلاعات خوبی در زمینه مقدار رزرو تخمدان در اختیار پزشک قرار دهد. این هورمون در طول سیکل ماهیانه دارای نوسان اندکی است و به همین علت می توان این تست را در هر روز از سیکل انجام داد. برای اطلاعات بیشتر درباره این هورمون و آزمایش مربوط به آن به مطلب همه چیز درباره آزمایش AMH مراجعه کنید.

• هورمون FSH

هورمون FSH نقش مهمی در سیستم تولید مثل ایفا می کند. این هورمون در زنان سبب رشد فولیکول ها و در آقایان سبب رشد غده جنسی برای تولید اسپرم می گردد. معمولاً آزمایش FSH در روز سوم قاعدگی انجام می شود، به همین علت توصیه می شود خانم هایی که قصد بارداری دارند در روز سوم قاعدگی به صورت ناشتا به آزمایشگاه مراجعه کنند.

• هورمون LH

هورمون LH توسط غده هیپوفیز تولید می شود. میزان این هورمون در زمان تخمک گذاری افزایش می یابد و به دنبال آن فولیکول رها می شود. لازم به ذکر است که برای انجام این آزمایش فرد باید ناشتا باشد.

• هورمون پرولاکتین

هورمون پرولاکتین برای سلامت باروری زنان و مردان بسیار حائز اهمیت می باشد. این هورمون باعث می شود که زنان پس از زایمان برای تغذیه نوزاد خود شیر کافی داشته باشند؛ البته سطح بالا و غیر نرمال پرولاکتین باعث ناباروری می شود.

انجام این تست شرایط خاصی دارد که عبارتند از:

* عدم مصرف پروتئین (شب قبل از آزمایش)
* کنترل استرس و اضطراب
* ناشتا بودن
* انجام تست دو ساعت پس از بیدار شدن

• تست تیروئید

میزان تیروئید بر روی میزان پرولاکتین و سایر هورمون ها تاثیرگذار است؛ به همین علت انجام این تست برای خانم هایی که قصد بارداری دارند توصیه می شود. لازم به یادآوری است که برای انجام این آزمایش فرد باید ناشتا باشد.

سونوگرافی تخمدان ها به دو صورت واژینال و از روی شکم انجام می شود. در مورد خانم هایی که چربی شکمی زیادی دارند قطعاً سونوگرافی واژینال مناسب تر است؛ چراکه این روش هم دید بهتری برای پزشک ایجاد می کند و هم می تواند اطلاعات بهتری را در اختیار پزشک قرار دهد. به طور کلی سونوگرافی واژینال به نسبت سونوگرافی شکمی، سونوگرافی دقیق تری برای بررسی وضعیت فولیکول ها در تخمدان می باشد.
با کمک سونوگرافی می توان وضعیت فولیکول های در حال رشد، سایز تخمدان و سایر عوامل دخیل در میزان رزرو تخمدان را مورد ارزیابی قرار داد.

ذخیره تخمدان کم به تنهایی نمی تواند سبب ناباروری شود؛ به عبارت دیگر ذخیره تخمدان کم زمانی نگران کننده است که فرد در کنار آن دارای مشکلات انسداد لوله های رحمی، اختلالات رحم یا وجود مشکلات اسپرم در همسر باشد، در غیر این صورت فرد با ذخیره تخمدان حدود ۱ نیز می تواند به روش طبیعی باردار شود.

به همین علت علیرغم وجود یک ذخیره تخمدان خوب و وضعیت هورمونی عادی نمی توان گفت که فرد می تواند زمان بارداری را به تعویق بیندازد؛ چرا که عوامل دیگری نظیر چسبندگی لوله و مشکلات رحمی در خانم ها و همچنین اختلالات اسپرمی در آقایان نیز در ناباروری مؤثر است.

از این رو پزشک در مورد زوج هایی که قصد به تعویق انداختن بارداری دارند و دارای ذخیره تخمدان اندکی هستند، فریز کردن تخمک را پیشنهاد می دهد. در این روش با تحریک تخمدان، عمل تخمک کشی انجام شده و سپس این سلول جنسی در محیط فریز، نگهداری می شود. انجام این پروسه سبب می شود در صورتی که گذر زمان سبب اتمام ذخیره تخمدان فرد شد، پزشک بتواند با استفاده از تخمک فریز شده و اسپرم همسر برای لقاح خارج رحمی اقدام کند.

زمانی که ذخیره تخمدان کم در کنار سایر اختلالات در دستگاه تولید مثل خانم یا آقا سبب ناباروری شود، انتخاب مرکز درمانی یکی از مؤثرترین عوامل در پروسه درمانی زوج محسوب می شود. به طور کلی میزان موفقیت عمل های کمک باروری حدود ۴۲ درصد می باشد و انتخاب مرکز درمانی اشتباه می تواند شانس موفقیت این روش ها را به شدت کاهش دهد.

این روزها مراکز درمان ناباروری در شهرهای مختلف نظیر تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و یزد وجود دارد. در این میان پژوهشکده علوم تولید مثل یزد به عنوان اولین مرکز درمان ناباروری در ایران، در حال حاضر با جذب زوج های نابارور از سراسر کشور و حتی کشورهای همسایه، به قطب درمان ناباروری در خاورمیانه تبدیل شده است. این مرکز توانسته با وجود تجهیزات پیشرفته و استفاده از تکنیک های روز دنیا توسط پزشکان کارآزموده ای نظیر پروفسور عباس افلاطونیان، دکتر راضیه دهقانی فیروزآبادی، دکتر لاله دهقان مروست و دکتر مریم افتخار با برترین مراکز درمان ناباروری در سراسر دنیا رقابت کند.

جهت رزرو نوبت بهترین مراکز و پزشکان درمان ناباروری در یزد کلیک کنید.