کورتاژ تشخیصی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

مشکلات مربوط به رحم و دهانه رحم یکی از رایج‌ترین مشکلات در میان زنان است. برای شناسایی و درمان این بیماری‌ها روش‌های مختلفی وجود دارد که پزشکان با توجه به نوع بیماری آن را برای بیماران تجویز می‌کنند. کورتاژ تشخیصی یکی از روش‌های تشخیص و درمان است که به شکل نمونه‌برداری از رحم انجام می‌شود.

با استفاده از این روش تشخیص و درمان می‌توان موارد مختلف مربوط به بیماری‌های زنان مانند اختلال هورمونی یا علت خونریزی‌های غیرطبیعی را تشخیص داد. با ما همراه شوید تا به طور کامل با کورتاژ ضخامت دیواره رحم آشنا شویم.

کورتاژ تشخیصی چیست؟

سلامت رحم تأثیر مهم و قابل‌ توجهی بر روی باروری زنان خواهد داشت. رحم نیز مانند هر عضو دیگر بدن می‎تواند دچار مشکلات و بیماری‌هایی شود که در برخی از این موارد بنا به تجویز پزشک می‌توان از کورتاژ تشخیصی استفاده کرد. در کورتاژ تشخیصی از بافت دیواره رحم نمونه‌برداری می‌شود تا آزمایش‌های لازم روی آن انجام شود.

از این روش علاوه بر تشخیص می‌توان برای درمان برخی بیماری‌های زنان نیز استفاده کرد. عمل کورتاژ تشخیصی مانند کورتاژ رحم ممکن است همراه با دیگر عمل‌های جراحی زنان مثل عمل هیستروسکوپی انجام شود.

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع عمل کورتاژ و مراقبت های بعد از آن

کاربرد کورتاژ تشخیصی

یکی از اصلی‌ترین دلایل تجویز کورتاژ تشخیصی خونریزی غیرطبیعی پس از یائسگی است که معمولاً پس از 35 سالگی ممکن است در برخی از زنان ایجاد شود. خونریزی پس از قاعدگی معمولاً یک سال پس از قطع کامل خونریزی اتفاق می‌افتد و باید در اسرع وقت موردبررسی قرار گیرد. البته در صورت خونریزی‌های غیرطبیعی در برخی زنان زیر 35 سال نیز، می‌توان از این روش تشخیصی استفاده کرد. ازجمله کاربردهای کورتاژ تشخیصی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خونریزی‌های غیرطبیعی رحم مانند خونریزی شدید در دوران قاعدگی
• خونریزی غیرطبیعی در دوران یائسگی
• لکه بینی و خونریزی در اواسط سیکل ماهیانه، قاعدگی نامنظم
• بیرون آوردن بقایای بارداری پس از زایمان یا سقط‌جنین
• بررسی برخی اختلالات رحم مانند انواع فیبروم رحم، سرطان دهانه رحم یا پولیپ
• خارج کردن پولیپ‌های ریز از رحم
• تشخیص برخی بیماری‌های مقاربتی مانند زگیل تناسلی
• نمونه‌برداری از رحم
• بررسی بافت‌های آلوده ناشی از رابطه جنسی
• تشخیص تومورهای بدخیم

طبق گفته‌ Mayo Clinic، کورتاژ تشخیصی به عنوان یک روش پزشکی برای بررسی و درمان مشکلات مختلف رحمی استفاده می‌شود. این روش معمولاً زمانی انجام می‌شود که پزشک نیاز به بررسی علت خونریزی غیرعادی رحمی، تشخیص بیماری‌هایی مانند پولیپ یا فیبروم رحمی یا ارزیابی بافت‌های غیرطبیعی در رحم داشته باشد. همچنین کورتاژ تشخیصی می‌تواند در مواردی مانند بعد از سقط جنین یا در صورت مشکوک بودن به بارداری خارج از رحم برای برداشت بافت از رحم انجام شود. این روش به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دقیقی از وضعیت رحم بیمار بدست آورد و در صورت لزوم درمان‌های بعدی را برنامه‌ریزی کند.

بیشتر بخوانید: کدام بیماری های رحم و تخمدان باعث ناباروری می شود؟

عمل کورتاژ تشخیصی چگونه انجام می‌شود؟

عمل کورتاژ تشخیصی با توجه به وضعیت بیمار می‌تواند در کلینیک مجهز، مطب یا بیمارستان انجام شود. این عمل معمولاً در زمان کوتاهی انجام شده و بین 20 تا 30 دقیقه طول خواهد کشید. برای انجام این عمل از بیهوشی یا بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود و پس از بیهوشی بیمار با استفاده از لوله‌های مخصوص، دهانه رحم را باز کرده و پزشک با کمک ابزاری به نام کورت، لایه‌های رحم را تراشیده و از آن نمونه‌برداری می‌کند.

بافت‌های نمونه‌برداری شده برای بررسی به آزمایشگاه تخصصی فرستاده می‌شوند و بیمار چند ساعت پس از انجام عمل می‌تواند به منزل بازگردد. عمل کورتاژ تشخیصی در بیمارستان یا در مطب تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند و هرکدام باید به شکلی تخصصی انجام شوند.

آمادگی‌های قبل از انجام کورتاژ تشخیصی

برای انجام کورتاژ تشخیصی فرد باید مراقبت‌های لازم را از 48 ساعت قبل انجام دهد. ازجمله این مراقبت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انجام آزمایشات لازم مانند آزمایش خون
• درمان کامل عفونت واژینال در صورت وجود
• عدم مصرف خوراکی و نوشیدنی از شب قبل از عمل
• اطلاع رسانی به پزشک معالج در صورت مصرف دارو های خاص
• خالی بودن مثانه قبل از انجام عمل
• استفاده از دارو های مخصوص برای نرم شدن بافت واژن در صورت نیاز
• معاینه کامل لگنی توسط پزشک قبل از انجام عمل کورتاژ

جدول مراقبت‌های پس از انجام کورتاژ تشخیصی

مراقبت‌های پس از انجام کورتاژ تشخیصی

مانند هر عمل دیگر، عمل کورتاژ تشخیصی نیز به مراقبت‌های بعد از انجام عمل نیاز دارد تا عوارض ناشی از آن را به حداقل رساند. بعد از انجام عمل و ترخیص از بیمارستان ممکن است دردهای اسپاسمی مختصری در در قسمت رحم و زیر شکم خود احساس کنید.

این دردها علائمی شبیه به دردهای دوران قاعدگی دارد و میزان آن به قدری نیست که مانع انجام فعالیت‌های روزمره فرد شود. در واقع فرد از روز بعد از انجام عمل بهتر است که غسل بعد از کورتاژ تشخیصی انجام دهند و استحمام کند، سرکار برود و کارهای روزانه خود را انجام دهد.

دوره نقاهت پس از عمل کوتاه و در حدود دو تا سه روز است. به طور کلی مراقبت‌های بعد از انجام کورتاژ برای ضخامت رحم است و بهتر است تا چند روز بعد از عمل آن‌ها را انجام دهید. از جمله مهم‌ترین مراقبت بعد از کورتاژ تشخیصی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تا یک هفته نزدیکی انجام ندهید.
• استفاده از کاپ قاعدگی و تامپون تا یک هفته بعد از عمل مجاز نیست، زیرا می‌تواند منجر به عفونت در رحم شود.
• تا پایان دوران نقاهت رانندگی نکنید.
• داروهای تجویز شده را تا پایان دوران نقاهت مصرف کنید.
• به مدت یک هفته از انجام کارهای ورزشی و فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
• دوچرخه سواری نکنید زیرا باعث فشار به رحم می‌شود.
• در صورت داشتن حالت تهوع غذاهای کم چرب مصرف کنید.
• تا پایان دوران نقاهت استخر نروید و داخل وان حمام ننشینید.
• حتما چند ساعت پس از عمل جراحی در اتاق ریکاوری بمانید تا پزشک بروز احتمالی مشکلاتی مانند خونریزی شدید را بررسی کند.
• برای تسکین درد می‌توانید از داروهای مسکن استفاده کنید.
• خونریزی کم طبیعی است و می‌توانید از پد بهداشتی استفاده کنید. خونریزی شدید عوارض غیر طبیعی بعد از عمل است که حتما باید با پزشک مشورت کنید.
• توجه داشته باشید که با توجه به ایجاد یک لایه پوشش جدید در رحم، ممکن است خونریزی قاعدگی بعدی شما دیرتر یا زودتر اتفاق بیفتد.

کورتاژ تشخیصی در زنان یائسه

انجام عمل کورتاژ تشخیصی در زنان یائسه دلایل مختلفی دارد که به دنبال خونریزی یا لکه بینی پس از یائسگی (PMB) صورت می‌گیرد. درواقع با ورود به دوران یائسگی، وقوع هر نوع خونریزی خفیف تا شدید مشکوک است و باید حتماً معاینه و بررسی شود.

از اصلی‌ترین علل خونریزی بعد از یائسگی می‌توان به پولیپ و فیبروم رحمی و در برخی مواقع نیز خشکی یا عفونت واژن اشاره کرد. گاهی اوقات با مصرف کرم‌ها و داروهای استروژنی در زنان یائسه، ضخامت اندومتر افزایش یافته و دچار پیری و پرخونی می‌شود که می‌تواند حین رابطه جنسی یا به‌صورت خودبه‌خود خونریزی ایجاد کند. علاوه بر این، در موارد حاد و خطرناک احتمال خونریزی ناشی از سرطان رحم یا سرطان دهانه رحم نیز در زنان یائسه وجود دارد.

با توجه به موارد فوق، لازم است خانم‌ها با مشاهده هرگونه خون‌ریزی جهت تشخیص علت و درمان آن به پزشک متخصص مراجعه کنند. لازم به ذکر است که در برخی مواقع باوجود عدم لکه بینی، پزشک انجام کورتاژ را برای بهبود ضخامت رحم توصیه می‌کند.

خونریزی بعد از کورتاژ ضخامت دیواره رحم چقدر طول می‌کشد؟

لکه بینی یا خونریزی خفیف واژینال تا چند روز پس از عمل کورتاژ برای ضخامت رحم است. دوره نقاهت فرد بعد از عمل کورتاژ 2 الی 3 روز است و بعد از طی این مدت می توانید به راحتی کارهای عادی و روزمره خود را انجام دهید. اما اگر ابزار مورد استفاده در طول پروسه اتساع و کورتاژ به دیواره‌های رحم آسیب برسانند، ممکن است خونریزی اتفاق بیفتد. همچنین اگر فیبرومی که شناسایی نشده، در طول این پروسه بریده شود، ممکن است خونریزی رخ دهد.

اگر در طول دو ساعت، بیشتر از دو نوار بهداشتی استفاده کردین و خونریزی همچنان ادامه داشت، با پزشکتان تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.

چه کسانی کاندید مناسبی برای انجام عمل کورتاژ تشخیصی نیستند؟

انجام عمل کورتاژ تشخیصی برای برخی از بانوان مناسب و قابل اجرا نیست. انجام کورتاژ تشخیصی برای زنان در شرایط زیر ممنوع است:

• زنان باردار به هیچ وجه نباید کورتاژ تشخیصی انجام دهند، چرا که می‌تواند به جنین آسیب برساند.
• در صورتی که پزشک نتواند دهانه رحم را مشاهده کند، نباید کورتاژ ضخامت دیواره رحم را انجام دهد.
• در صورت وجود عفونت در لگن و واژینال ابتدا باید عفونت به طور کامل رفع شده و سپس عمل انجام شود.
• زنان مبتلا به تنگی بیش از اندازه دهانه رحم یا اندومتر
• زنانی که به دلیل وجود ضایعه دهانه رحم آن‌ها مسدود است.
• زنان مبتلا به بیماری‌های خاص یا آرتروز شدید مفصلی
• زنان مبتلا به ناهنجاری‌های رحمی
• زنان مبتلا به دیابت یا فشار خون کنترل نشده
• زنانی که بیهوشی می‌تواند برای آن‌ها مشکل ساز باشد.
• زنان مبتلا به اختلالات خونی که می‌تواند منجر به خونریزی شدید پس از عمل شود.

خطرات و عوارض کورتاژ برای ضخامت رحم چیست؟

اگر چه اغلب خطرات احتمالی و عوارض کورتاژ تشخیصی به ندرت رخ می‌دهد؛ اما احتمال وقوع آن‌ها در برخی بانوان وجود دارد. لذا باید از خطراتی نظیر موارد زیر آگاه شد:

• درد‌های عضلانی
• خونریزی و لکه بینی
• اختلالات قاعدگی
• بروز عفونت
• آسیب دیدگی دهانه رحم
• بی‌حالی
• چسبندگی رحم

دردهای عضلانی

پس از عمل، احساس درد شدید تا خفیف و کشیدگی در ناحیه شکم و رحم طبیعی است. در این حالت بیمار می‌تواند از داروهای مسکن استفاده کند.

خونریزی و لکه بینی

با توجه به آن که در کورتاژ تشخیصی بافت رحم خراشیده می‌شود، احتمال خونریزی و لکه بینی پس از انجام آن زیاد است.

اختلالات قاعدگی

با توجه به ایجاد زخم در رحم، ممکن است قاعدگی پس از انجام عمل زودتر یا دیرتر اتفاق بیفتد.

بروز عفونت

با توجه به باز بودن دهانه رحم تا چند روز، عدم رعایت موارد بهداشتی می‌تواند منجر به بروز عفونت در فرد شود.

آسیب‌دیدگی دهانه رحم

در صورتی که انجام کورتاژ تشخیصی توسط افراد غیرمتخصص انجام شود، وسایل مورد استفاده می‌تواند باعث آسیب به دهانه رحم شود.

بی‌حالی

یکی از عوارض داروهای بیهوشی احساس بی‌حالی و ضعف در افراد است که در این عمل جراحی نیز طبیعی است. البته اگر بی‌حالی و ضعف بیش از چند روز طول بکشد، حتماً آن را به پزشک خود اطلاع دهید.

چسبندگی رحم

ممکن است طولانی شدن فرآیند ترمیم زخم باعث چسبیدن زخم به دیواره روبه‌رویی رحم شود که این مسئله باعث ایجاد چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن شود.

کلام آخر

کورتاژ تشخیصی یکی از روش‌ های مؤثر برای شناسایی مشکلات رحم و دیگر بیماری‌های زنان است که به پزشکان کمک می‌کند تا دقیق‌ترین تشخیص‌ها را ارائه دهند. انجام این روش، اگرچه ممکن است کمی اضطراب‌آور به نظر برسد، اما با رعایت اصول آمادگی قبل از عمل و مراقبت‌های بعد از آن، عوارض حداقلی دارد و به بهبود سلامت زنان کمک می‌کند.

همچنین آگاهی از مواردی که باید قبل و بعد از کورتاژ رعایت شود، می‌تواند تجربه این فرایند را راحت‌تر و ایمن‌تر کند. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان نیاز به انجام این روش دارید، پیشنهاد می‌شود با پزشک متخصص مشورت کرده و با آمادگی کامل برای این فرایند اقدام کنید. توجه به نکات بهداشتی و دستورات پزشکی پس از عمل می‌تواند نقش مهمی در کاهش عوارض احتمالی و بهبود سریع‌تر داشته باشد.

سوالات متداول

آیا کورتاژ ضخامت دیواره رحم دردناک است؟

در حین عمل به دلیل بی‌حسی یا بیهوشی معمولاً دردی احساس نمی‌شود، اما پس از آن ممکن است درد خفیف یا گرفتگی در ناحیه شکم رخ دهد که با مسکن قابل کنترل است.

آیا کورتاژ تشخیصی می‌تواند به ناباروری منجر شود؟

اگر توسط پزشک متخصص و با دقت انجام شود، خطر ناباروری بسیار کم است. عوارض نادر مانند چسبندگی رحم ممکن است ایجاد شود که نیازمند درمان است.

چه مدت پس از کورتاژ تشخیصی می‌توان فعالیت‌های عادی را از سر گرفت؟

اغلب پس از ۲ تا ۳ روز استراحت سبک، می‌توانید فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرید، اما باید از فعالیت‌های سنگین تا چند هفته اجتناب کنید.