عمل آی وی اف، همه ی چیز هایی که باید بدانید

ivf رایج ترین روش در میان روش های درمان ناباروری است. این روش شامل استخراج تخمک ها از تخمدان و بارورسازی آن ها با اسپرم می باشد و در زوج هایی که مشکلاتی در بارداری دارند، آی وی اف از بهترین روش ها برای بالا بردن درصد احتمال لقاح بین اسپرم و تخمک در محیط آزمایشگاه است و این عمل نقش بسیار مهمی در شکل گیری درست لقاح بین سلول های جنسی ایفا میکند.جنین های ایجاد شده برای ذخیره سازی فریز می شوند و یا در صورت مساعد بودن شرایط رحم، به رحم خانم منتقل می گردند.

با توجه به شرایط زوج نابارور، IVF به طرق زیر انجام پذیر است:

• استفاده از تخمک خانم و اسپرم همسر
• استفاده از تخمک اهدا شده و اسپرم همسر
• استفاده از جنین اهدا شده

البته پزشک می تواند در صورت وجود مشکلات رحمی خانم، جنین را به رحم حامل جایگزین انتقال دهد.

اغلب روش ivf در صورت بروز شرایط زیر تجویز می شود:

• زنان بالای ۴۰ سال
• انسداد یا آسیب دیدن لوله های فالوپ
• عملکرد ضعیف تخمدان
• آندومتریوز
• فیبروئید رحم
• تعداد کم اسپرم یا بدشکلی اسپرم
• وجود اختلالات ژنتیکی
• ناباروری بدون علت

در این روش، پزشک برای تقویت تخمک گذاری خانم، داروهای تقویت تخمدان تجویز کرده و سپس در زمان تخمک گذاری، تخمک های بالغ را از تخمدان خارج می کند که اصطلاحاً به این عمل، تخمک کشی یا پانکچر می گویند.

همزمان با عمل تخمک کشی نمونه اسپرم از آقا گرفته می شود. سپس سلول های جنسی خانم و آقا در محیط آزمایشگاه لقاح پیدا می کنند. در نهایت جنین های حاصل در صورت آمادگی رحم خانم، به رحم انتقال داده می شوند و در صورت نامناسب بودن شرایط رحم، جنین ها فریز شده و پس از دو ماه به رحم خانم منتقل می شوند.

به طور کلی پروسه درمان IVF حدود ۴ تا ۶ هفته به طول می انجامد. چند هفته برای بلوغ تخمک ها زمان نیاز است و حدود نصف روز عمل تخمک کشی، نمونه گرفتن از اسپرم آقا و لقاح آن ها در محیط آزمایشگاه زمان خواهد برد. در صورت مساعد بودن شرایط، حدود ۲ تا ۵ روز بعد جنین های حاصل به داخل رحم خانم انتقال پیدا می کنند.

اکثر بیماران در طول پروسه درمان نیاز به بستری در بیمارستان نخواهند داشت؛ اما در موارد اندکی در صورتی که تعداد تخمک های استخراج شده از تخمدان زیاد باشد، پس از عمل تخمک کشی، پزشک یک شب بستری در بیمارستان را تجویز می کند. لازم به ذکر است که میزان موفقیت این روش و زایمان سالم خانم به عوامل مختلفی نظیر سن زوج و سلامت دستگاه تولید مثل آنها بستگی دارد.

• Ivf قدیمی ترین روش درمان ناباروری است؛ از این رو مطالعات و تحقیقات بسیاری برای بهبود این روش انجام شده است.
• پژوهش های اخیر نشان می دهد داروهای باروری میزان ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش نمی دهند.
• در برخی از موارد افراد نگران آسیب دیدن تخمدان در حین انجام عمل پانکچر هستند که این موضوع صحت نداشته و تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر بروز آسیب به تخمدان ها در هنگام انجام عمل تخمک کشی وجود ندارد؛ البته این امکان وجود دارد که پس از عمل تخمک کشی خانم خونریزی اندکی داشته باشد که این موضوع طبیعی است.

• Ivf یک روش تهاجمی و گران قیمت است.
• در هربار انتقال بین دو تا سه جنین به رحم انتقال داده می شود که این موضوع شانس بارداری چند قلویی را افزایش می دهد.
• از طرفی احتمال حاملگی خارج از رحم نیز در این روش همانند دیگر روش های کمک باروری وجود دارد.
• داروهای کمک باروری در برخی موارد سبب تحریک بیش از حد تخمدان و تورم آن ها و بروز احساس درد خواهد شد.
• احتمال بروز خونریزی و عفونت در روش ivf همانند سایر روش های تهاجمی وجود دارد.

• پرهیز از استعمال دخانیات، قهوه، الکل و داروها
• اجتناب از فعالیت های سنگین
• اجتناب از فعالیت های ورزشی نظیر شنا، اسب سواری و ایروبیک
• عدم استفاده از حمام آفتاب، سونای گرم، وان آب داغ و جکوزی
• اجتناب از مقاربت جنسی و ارگاسم به مدت دو ماه پس از انتقال جنین

توصیه می شود افراد به منظور بازگشت سیکل طبیعی عادت ماهیانه، به مدت ۲ تا ۳ ماه تکرار ivf را به تأخیر اندازند. البته نیاز نیست دقیقاً بعد از دو ماه برای شروع پروسه آی وی اف به پزشک مراجعه کنند؛ بلکه می توانند در هر زمانی که آمادگی تکرار ivf را دارند به پزشک مراجعه کنند و در صورتی که افراد جنین فریز شده داشته باشند، نیاز به تکرار کل پروسه ivf نبوده و تنها مرحله انتقال جنین برای آن ها تکرار خواهد شد.

تکرار پروسه ivf هیچ محدودیتی ندارد و این مسئله به تصمیم زوج و پزشک مربوطه وابسته است.

توصیه می شود آقا تا ۸۴ ساعت قبل از نمونه گیری از مایع منی و استخراج اسپرم، از انزال خودداری کند. البته توصیه می شود که ۵ تا ۶ روز قبل از نمونه گیری از مایع منی، انزال صورت گیرد؛ چراکه این موضوع سبب بدست آمدن بیشترین تعداد اسپرم سالم و متحرک در روز نمونه گیری خواهد شد.

در صورت موفق بودن ivf، فرد علائمی نظیر حاملگی طبیعی خواهد داشت. دقیق ترین روش برای مشخص شدن بارداری یا عدم بارداری، انجام آزمایش بارداری است که دو هفته پس از انتقال انجام می شود.