آیا علائم نازایی در دختران و پسران قبل از ازدواج قابل تشخیص است؟

امروزه بر خلاف گذشته، ناباروری به معنای نازایی مطلق و عدم امکان فرزندآوری نیست؛ بلکه ناباروری به شرایطی اطلاق می‌شود که تلاش برای بچه‌دار شدن طی ۶ تا ۱۲ ماه رابطه جنسی محافظت‌نشده، با شکست مواجه گردد. بسته به علت ناباروری، معمولاً علائم ناباروری در زنان و مردان متفاوت است که تشخیص زودهنگام این علائم (حتی قبل از ازدواج) می‌تواند شانس درمان مشکلات باروری را افزایش دهد.

در شرایطی که علت ناباروری مربوط به مشکلات مرد باشد، علائم ناباروری مردان به صورت اختلال در نعوظ و انزال، تغییر میل جنسی، ناهنجاری‌های بیضه و... مشاهده می‌شود. همچنین در صورت نازایی به علت مشکلات زنانه، می‌توان شاهده علائمی همچون درد حین رابطه جنسی، عدم تعادل هورمونی، قاعدگی‌ها نامنظم و دردناک، عدم بروز قاعدگی و... در خانم‌ها بود.

به طور کلی، علل ناباروری در زوج‌ها به چهار دسته عوامل مردانه، عوامل زنانه، علل مربوط به هر دو زوج و عوامل ناشناخته تقسیم می‌شود و سهم مشکلات زنان و مردان در بروز ناباروری زوجین تقریباً یکسان است. لذا با مشاهده نخستین علائم ناباروری می‌بایست هم زن و هم مرد جهت انجام معاینات پزشکی، یافتن علت ناباروری خود و اقدام به درمان آن، به پزشک متخصص مراجعه کنند.

منظور از ناباروری چیست؟

در تعریف ناباروری باید به نوع رابطه جنسی و مدت عدم بارداری توجه کرد. منظور از ناباروری، عدم موفقیت در بارداری پس از حداقل ۱۲ ماه رابطه جنسی منظم و بدون محافظت می‌باشد. اگرچه ناباروری اغلب به علت بالا رفتن سن زوج‌ها رخ می‌دهد؛ اما عوامل متعددی اعم از مشکلات ارثی و ژنتیکی، اختلالات مادرزادی، بیماری‌ها و آسیب‌های محیطی و... می‌تواند وقوع حاملگی را با مشکل مواجه کند.

علائم ناباروری زنان

باروری در زنان که با ورود سلول‌های جنسی به بخش بالایی لوله‌های فالوپین محل آزادسازی تخمک‌ها انجام می‌شود، صرفاً از ۵ روز پیش از تخمک‌گذاری تا ۱ روز پس از آن، معروف به «دوره باروری ماهانه» امکان‌پذیر است. با توجه به این دوره زمانی و زنده ماندن سلول‌های جنسی در بدن زن تا ۱۰۰ ساعت، بهترین زمان برای مقاربت و اقدام به فرزندآوری، همین دوره باروری به ویژه روزهای پیش از تخمک‌گذاری می‌باشد.

در صورتی که یک خانم قصد بارداری داشته باشد، باید به علائمی نظیر اختلالات تخمک‌گذاری، تغییر عادت ماهانه، عادت ماهیانه نامنظم، خونریزی خیلی زیاد یا خیلی کم در دوره پریود، توقف ناگهانی عادت ماهانه و قاعدگی های دردناک توجه کرده و سریع‌تر به پزشک مراجعه کند.

به طور کلی، درصورت وجود علائم و شرایط زیر باید موضوع را با یک پزشک متخصص زنان و زایمان در میان گذاشت:

• عدم بارداری بعد از یک سال تلاش برای فرزندآوری
• تلاش ناموفق جهت بارداری به مدت ۶ ماه یا بیشتر برای زنان بالای ۳۵ سال
• تلاش برای فرزندآوری در سنین بالای ۴۰ سال
• عدم وقوع قاعدگی یا داشتن پریودهای نامنظم
• عادت ماهانه دردناک و غیرقابل تحمل
• داشتن چندین مرتبه سابقه سقط جنین
• مشاهده برخی علائم آشکار نازایی
• قرارگیری تحت درمان سرطان با روش‌هایی همچون شیمی‌درمانی و پرتودرمانی

علاوه بر موارد ذکر شده، ابتلا به اندومتریوز _رشد بافت رحم در دیگر بخش های بدن_ نیز منجر به ناباروری می شود که برخی از نشانه های آن عبارتست از:

• قاعدگی های بسیار شدید، دردناک، نامنظم و همراه با لکه بینی قبل از آن
• خون مانده و بسیار تیره در ابتدای قاعدگی
• احساس درد در ناحیه کمر یا لگن در ایام مختلف
• احساس خستگی مداوم
• حالت تهوع
• درد هنگام رابطه جنسی
• ناراحتی های گوارشی و دفع مدفوع دردناک

بررسی شایع ترین علائم ناباروری در زنان

قاعدگی نامنظم یا متوقف شده

همان‌طور که ذکر شد، قاعدگی نامنظم یکی از علائم بروز مشکلات باروری در خانم‌ها است. اگرچه یک سیکل قاعدگی معمولاً ۲۸ روز طول می‌کشد؛ اما نامنظم بودن عادت ماهانه لزوماً به معنی کم یا زیاد شدن چندروزه دوره پریود نیست. بااین‌حال اگر بی‌نظمی قاعدگی به قدری مشهود باشد که حتی نتوان زمان شروع خونریزی ماهانه را حدس زد و طول چرخه یا فواصل چرخه‌ها بسیار طولانی یا کوتاه شود، احتمال بروز ناباروری وجود دارد. همچنین فاصله‌ای کوتاه‌مدت مثلاً یک ماهه بین دو قاعدگی و عدم وقوع پریود برای یک ماه، طبیعی است و می‌تواند ناشی از استرس یا تمرینات سنگین باشد؛ اما توقف قاعدگی برای چند ماه متوالی، نیاز به بررسی پزشک دارد. به طور کلی ،از علل بی‌نظمی یا توقف قاعدگی می‌توان به نوسانات هورمونی، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) و... اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: علل اصلی قاعدگی نامنظم در زنان را بشناسید

قاعدگی سنگین یا دردناک

درد حین قاعدگی یک مسئله طبیعی است که در اغلب خانم‌ها اتفاق می‌افتد. با وجود این، درد و گرفتگی عضلانی شدید یا داشتن پریودهای سنگین با خونریزی زیاد، ممکن است علامت آندومتریوز و بیانگر احتمال بروز مشکلات باروری در خانم باشد.

عدم تعادل هورمونی

در برخی از موارد اختلالات هورمونی سبب بروز مشکلات ناباروری در فرد می‌شود که بسیاری از اوقات، علائم و نشان‌های آن مشخص نیست و صرفاً با برخی آزمایش‌های خاص قابل تشخیص می‌باشد. علائم ظاهری تغییرات هورمونی که منجر به ناباروری می‌شود، عبارتند از:

• تغییرات پوستی نظیر بروز جوش وسس آکنه
• تغییر در میل جنسی
• رشد موهای زائد در نواحی پشت لب، روی سینه و چانه
• نازک شدن یا ریزش مو
• اضافه وزن
• ترشحات شیری‌رنگ از نوک سینه‌ها در دوره غیر شیردهی
• رابطه جنسی دردناک
• رنگ بسیار روشن خون قاعدگی حتی تا روزهای آخر
• نداشتن عادت ماهانه یا داشتن پریودی نامنظم ناشی از تخمک‌گذاری غیرمنظم در اثر کمبود وزن، چاقی، سندرم PCOS، مشکلات تیروئید و…

درد حین رابطه جنسی

درد مداوم و مکرر در طول رابطه جنسی مخصوصاً اگر شدید و غیرقابل تحمل باشد، طبیعی نیست و احتمالاً در اثر تغییرات هورمونی، بیماری آندومتریوز یا سایر مشکلات اثرگذار بر باروری رخ می‌دهد.

علاوه بر موارد ذکرشده، ابتلا به اندومتریوز رشد بافت رحم در دیگر بخش‌های بدن نیز منجر به ناباروری می‌شود که برخی از نشانه‌های آن عبارتست از:

• قاعدگی‌های بسیار شدید، دردناک، نامنظم و همراه با لکه‌بینی قبل از آن
• خون مانده و بسیار تیره در ابتدای قاعدگی
• احساس درد در ناحیه کمر یا لگن در ایام مختلف
• احساس خستگی مداوم
• حالت تهوع
• درد هنگام رابطه جنسی
• ناراحتی‌های گوارشی و دفع مدفوع دردناک

رنگ بسیار روشن یا تیره خون قاعدگی

از آن‌جایی که رنگ خون قاعدگی در روزهای اول کمی روشن است و سپس رو به تیرگی می‌رود، رنگ بسیار روشن یا بسیار تیره این خون می‌تواند نگران‌کننده باشد. گاهی فرد به دلیل ابتلا به اندومتریوز، دچار دفع خون قدیمی و تیره‌رنگ در ابتدای پریود می‌شود. بروز سایر علائم و نشانه‌ها هم نیاز به معاینه و بررسی دقیق دارد.

چاقی و اضافه وزن

داشتن اضافه‌وزن و چاقی علاوه بر اثرگذاری منفی بر سلامت عمومی فرد، باعث بروز مشکلاتی در سیستم تولید مثل می‌شود. بدین ترتیب، شانس بارداری در خانم‌های چاق کمتر است و احتمالِ داشتن حاملگی پرخطر در این زنان، بیش از سایر افراد می‌باشد.

سایر علائم ناباروری در زنان

از دیگر علائم وجود مشکلات ناباروری در زنان می‌توان موارد زیر را نام برد:

• تجربه سقط مکرر جنین
• تغییر و کاهش میل جنسی
• رشد موهای ضخیم و زائد در نواحی غیرمعمول بدن
• تغییرات پوستی و بروز آکنه
• بالا رفتن بیش از حد وزن
• نازک شدن موها و ریزش مو
• مشاهده علائم بیماری التهابی لگن

علل بروز ناباروری در زنان

عمده ترین علت ناباروری در زنان، وجود اختلال در تخمک گذاری می باشد و اصلی ترین علت اختلال در تخمک گذاری، بروز سندروم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان است. از دیگر دلایل ناباروری در زنان وجود مشکلات لوله های رحمی می باشد. این لوله ها وظیفه حمل و رساندن تخمک از تخمدان به رحم را دارند. در برخی از موارد ترشحات دهانه رحم سبب تخریب یا کاهش تحرک اسپرم و در نتیجه عدم لقاح اسپرم و تخمک می شود.

همچنین هایپرپرولاکتینمی (سطح بالای پروتئین) در دوران عدم بارداری یا شیردهی، کم کاری یا پرکاری تیروئید، آندومتریوز _رشد سنگفرش رحم (آندومتر) تا لوله های رحم و انسداد آن ها_، ناهنجاری های گردن رحم _مانند عفونت، تومور بدخیم، جای زخم و کیفیت پایین ترشحات رحم_، عوامل ایمونولوژیک و مشکلات دستگاه ایمنی _از جمله نابودی اسپرم ها با ترشح آنتی بادی یا سقط خود به خودی جنین_ و سایر عوامل ناشناخته، از دلایل بروز ناباروری در زنان به شمار می روند.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره علل اصلی ناباروری در زنان

علاوه بر این، ناباروری ممکن است به علت وجود مشکلاتی در لانه گزینی جنین در رحم بروز پیدا کند. عدم لانه گزینی جنین به دلایل مختلفی نظیر عدم کیفیت تخمک یا سن بالای خانم، اضافه وزن، استعمال دخانیات و… ایجاد می شود.

توجه به این نکته ضروری است که دست کم ۳ ماه قبل از اقدام به فرزندآوری، باید عوامل آسیب زا مانند خستگی زیاد، استرس، عادات رفتاری نامناسب و تغذیه غیراصولی ترک شود و غذاهایی نظیر غلات _مانند برنج، ذرت، نان گندمی و…_، گوشت و مرغ، پروتئین های گیاهی _مثل نخود، لوبیا و بادام زمینی_ و همچنین حبوبات و لبنیات در رژیم غذایی روزانه زوج ها قرار گیرد.

تست های ناباروری در زنان

به منظور تشخیص مشکلات ناباروری در زنان، تست های تشخیصی مختلفی وجود دارد که از جمله آن ها می توان به برخی آزمایش های روتین، سونوگرافی، هیستروسالپنگوگرافی و آزمایش FSH و آزمایش AMH اشاره کرد‌.

بیشتر بخوانید: آزمایش های تشخیص ناباروری در زنان

معاینه و تشخیص ناباروری در خانم ها

برای معاینه و تشخیص ناباروری در زنان می‌بایست در ابتدا وضعیت کلی و ساختار کامل رحم و ارگان‌های اطراف آن را در نظر گرفت. به عنوان مثال با توجه به نقش دهانه رحم در انتقال اسپرم به رحم، بررسی میزان و کیفیت مخاط دهانه با توجه به زمان چرخه قاعدگی و غلظت استروژن، بسیار مهم و تعیین‌کننده است.

خود رحم که محل شکل‌گیری و رشد جنین تا زمان زایمان است، ممکن است در اثر عواملی همچون اندومریوز و... باعث بروز مشکلاتی از قبیل ناباروری اولیه و یا زایمان زودرس شود. عدم آزادسازی تخمک از تخمدان‌ها و وجود انسداد در لوله‌های فالوپ از دیگر مشکلات سیستم تولید مثل به شمار می‌رود. بدین ترتیب، روش‌های بسیار مختلفی برای معاینه و تشخیص نازایی در زنان مورد استفاده قرار می‌گیرد که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:

معاینه لگن

در این روش به عنوان یک معاینه عمومی، پزشک به مشاهده و لمس نواحی لگنی می‌پردازد تا توده‌های قابل احساس یا سایر مشکلات احتمالی را شناسایی کند.

هیستروسکوپی

طی هیستروسکوپی پس از تزریق یک ماده حاجب از طریق دهانه رحم، تصاویری از رحم و لوله‌های فالوپ ثبت می‌شود تا شکل و ساختار رحم و همچنین انسداد یا باز بودن لوله‌ها را نشان دهد. برای جلوگیری از مختل شدن رشد تخمک یا جنین می‌بایست این بررسی را قبل از تخمک‌گذاری انجام داد. ضمناً گاهی ممکن است برای کاهش درد در برخی خانم‌ها، نیاز به استفاده از داروی مسکن باشد.

سونوگرافی

سونوگرافی یکی از روش‌های تشخیص پولیپ اندومتر، فیبروم رحم و کیست تخمدان است که از امواج صوتی برای ثبت تصاویر کمک می‌گیرد. همچنین سونوگرافی یا سونوهیستروگرافی با تزریق سالین (SIS)، روشی است که طی آن پزشک با ترکیبی از سونوگرافی و محلول نمکی تزریق‌شده به رحم، به بررسی اندام‌های حفره لگنی می‌پردازد.

ام آر آی (MRI)

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI روشی مشابه اشعه ایکس است که با کمک امواج مغناطیسی، تصاویری از اندام‌های داخلی به ثبت می‌رساند.

لاپاراسکوپی

در طول جراحی لاپاراسکوپی رحم با ورود ابزارهای ریز از برش‌های کوچک به داخل بدن، امکان معاینه و بررسی ارگان‌های داخلی وجود خواهد داشت.

بیوپسی آندومتر

گاهی لازم است پزشک با ورود یک کاتتر از دهانه رحم به داخل حفره شکمی، تکه کوچکی از بافت داخلی رحم را جهت معاینه بردارد که این کار به نمونه‌برداری بافتی یا بیوپسی معروف است. با بیوپسی می‌توان از وقوع تخمک‌گذاری یا طبیعی بودن چرخه قاعدگی مطلع شد.

درمان ناباروری در زنان

انتخاب روش درمانی مناسب، به عامل ایجاد ناباروری بستگی دارد که در قالب یک روش تنها یا ترکیبی مشخص می شود و در هر صورت، شانس باروری را ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش می دهد. این روش ها عبارتند از:

• تحریک تخمک گذاری با داروهای کمک باروری زیر نظر متخصص زنان
• بررسی، تشخیص و درمان مشکلات مربوط به غدد تناسلی پیش از اقدام به بارداری
• تغلیظ اسپرم سالم در آزمایشگاه و تزریق آن توسط لوله کاتر به درون رحم (روش IUI) در زمان تخمک گذاری
• آی وی اف (IVF) یا لقاح آزمایشگاهی و انتقال آن به رحم پس از ۲ الی ۳ روز
• لقاح آزمایشگاهی و انتقال بلافاصله به رحم (روش میکرواینجکشن)

بیشتر بخوانید: آشنایی با بهترین و جدیدترین روش های درمان ناباروری

علائم ناباروری مردان

اغلب مشکل ناباروری مردان چندان واضح نیست و تا زمانی که برای بچه دار شدن اقدام نکرده اند، قابل تشخیص نمی باشد؛ اما بطور کلی برخی از علائم مشکلات ناباروری در مردان عبارتند از:

• تغییر در رشد موها و کاهش آنها
• اختلالات نعوظ و انزال
• کوچکی و سفتی بیضه ها
• کاهش میل جنسی
• ایجاد توده، درد و تورم بیضه ها
• اجاکولیشن (حجم کم منی)
• ژنیکوماستی (رشد غیرعادی سینه)
• ناهنجاری های هورمونی و کروموزومی
• عفونت های تنفسی مکرر
• تعداد کم اسپرم ها (کمتر از ۳۹ میلیون اسپرم در هر بار انزال یا کمتر از ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی متر منی)
• واریکوسل (داشتن بیضه های کوچک یا وجود تورم در کیسه بیضه)
• شفاف و آبکی بودن مایع منی پس از انزال
• داشتن سابقه خانوادگی ناباروری
• سابقه جراحی بیضه یا آلت تناسلی نظیر جراحی ترمیمی وازکتومی یا فتق
• عدم خروج منی حین ارگاسم (انزال بازگشتی یا انزال معکوس)

بررسی شایع ترین علائم ناباروری در مردان

• تغییر و کاهش میل جنسی : سلامت و تعادل هورمون‌ها نقش مهمی در حفظ قدرت باروری مردان دارد؛ لذا هرگونه تغییر و به ویژه کاهش در میل جنسی آقایان می‌تواند نشانه‌ای از کاهش قدرت باروری آن‌ها باشد.

• ورم و درد بیضه : اگرچه درد و ورم بیضه ممکن است در اثر علل و عوامل مختلفی شکل گیرد؛ اما برخی از دلایل این درد و تورم جزو عوامل ناباروری مردان به شمار می‌آید.

• اختلال در نعوظ و انزال : اختلال و ناتوانی در حفظ نعوظ حین رابطه جنسی، گاهی به علت تغییرات هورمونی رخ می‌دهد که کاهش هورمون‌ها می‌تواند باعث ناباروری شود. علاوه بر این، اختلال مکرر در نعوظ ممکن است ناشی از بیماری زمینه‌ای دیگری باشد و رابطه جنسی را با مشکل مواجه کند. در برخی مردان هم ناتوانی در انزال مشاهده می‌شود که در صورت عدم درمان، امکان باروری را از زوج سلب می‌کند.

• بیضه سفت و کوچک : کوچک بودن یا سفتی بیضه‌ها که خود نشانه‌ای از تغییرات هورمونی است، روی قدرت باروری مردان اثر می‌گذارد. همچنین درد، حساسیت و تورم در بیضه‌ها می‌تواند علامت عفونت باشد که موجب افت کیفیت اسپرم و کاهش قدرت باروری مردان می‌گردد. با توجه به این‌که بیضه‌ها محل تولید و نگهداری اسپرم هستند، توجه به مشکلات آن‌ها و درمان به‌موقع اهمیت زیادی در جلوگیری از ناباروری مردان دارد.

• عدم تعادل هورمونی : هرگونه تغییر نامناسب و ناگهانی در سطوح هورمون‌های مردان ممکن است زمینه بروز مشکلات باروری را فراهم سازد. به عنوان مثال، تستوسترون از مهم‌ترین هورمون‌های جنسی مردان به شمار می‌رود که توسط بیضه‌ها تولید می‌شود و بنابراین هرگونه آسیب و اختلال در بیضه‌ها روی ترشح این هورمون اثر می‌گذارد. از طرفی برای تولید تستوسترون و اسپرم در بیضه لازم است که هورمون‌های لوتئینه‌کننده و محرک فولیکول، پیغام این کار را به بیضه برسانند. از آن‌جایی که این دو هورمون توسط غده هیپوفیز در مغز تولید می‌شوند، سلامت این غده نیز در حفظ تعادل هورمون‌های بدن مهم است.

علل بروز ناباروری در مردان

اغلب ناباروری مردان با اختلالات اسپرم در ارتباط می باشد. مشکلاتی نظیر پایین بودن تعداد اسپرم، کم تحرکی، بدشکلی اسپرم و یا انسداد مجاری اسپرم، سبب بروز ناباروری در مردان می شود. در برخی از موارد به علت گرم شدن طولانی مدت بیضه ها و التهاب آن ها و یا قرار گرفتن فرد در معرض مواد شیمیایی، مصرف مواد مخدر، مصرف الکل و یا دخانیات دچار کاهش موقتی تولید اسپرم می شود.

از دیگر عوامل مؤثر بر کمیت، کیفیت، شکل و حرکت اسپرم ها می توان به مشکلات ژنتیکی، اختلال انزال، چاقی، پوشیدن لباس تنگ، مصرف داروهای بدنسازی و واریکوسل اشاره کرد.

همچنین عواملی نظیر استرس، تغذیه نادرست، سابقه عفونت ناشی از مقاربت جنسی، مشکلات بیضه از جمله عدم تعادل هورمون هایی نظیر تستسترون، اختلال در غده هیپوفیز و تولید هورمون های اثرگذار بر بیضه ها مانند محرک فولیکولی و لوتئینه کننده (LH)، التهاب اپیدیدیم (اپیدیدیمیت)، بیماری سوزاک و نیز HIV بر بروز ناباروری تأثیر می گذارد.

بیشتر بخوانید: مهم ترین دلایل ناباروری در مردان چیست؟

آزمایش های تشخیص ناباروری مردان

برای تشخیص مشکل ناباروری در مردان نیز تست هایی معرفی شده که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اسپرموگرام (آنالیز مایع منی) با ۲ نمونه به فاصله یک تا سه ماه
• تعیین سطح عناصر شیمیایی از قبیلTSH ،FSH ،LH ،PRl و Te
• آزمایش خون برای تشخیص عدم تعادل هورمونی
• سونوگرافی جهت تشخیص واریکوسل
• آزمایش ادرار به منظور شناسایی عارضه انزال معکوس (بازگشت مایع منی به بدن)
• سونوگرافی پروستات (ترانس رکتال) با استعمال پروب سونوگرافی از راه مقعد بیمار
• آزمایش بیوپسی بیضه جهت نمونه برداری از اسپرم و شناسایی مشکل بی کیفیتی یا انسداد سیستم اسپرم
• تست ژنتیک به منظور تشخیص بیماری های ژنتیکی، تکه تکه شدن DNA یا نقص کروموزومی

بیشتر بخوانید: آزمایشات ناباروری مردان

درمان ناباروری در مردان

روش های درمانی رایج برای رفع مشکل ناباروری مردان، معمولاً در کنار اصلاح سبک زندگی و پیشگیری از ناباروری مورد استفاده قرار می گیرد. این روش ها شامل موارد زیر می شوند:

• جراحی برای رفع وازکتومی های قبلی، عارضه واریکوسل، گشودن انسداد لوله های خروجی اسپرم، بازیابی اسپرم در بیضه ها و…
• تجویز آنتی بیوتیک برای درمان انواع عفونت های مرتبط با دستگاه تناسلی
• استفاده از داروهایی برای درمان هورمونی بیمار
• استفاده از روش های کمک باروری مانند عمل آی وی اف، لقاح آزمایشگاهی و…

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

سن، فاکتور بسیار مهمی در درمان ناباروری می باشد. اگر سن زوج کمتر از ۳۵ سال باشد و پس از یک سال اقدام برای بچه دار شدن موفق نبوده باشند و یا همچنین اگر سن زوج بیشتر از ۳۵ سال باشد و پس از ۶ ماه اقدام برای باردار شدن، ناموفق بوده باشند؛ باید برای درمان و بررسی مشکل به پزشک مراجعه کنند. البته توصیه می شود در صورت مشاهده هریک از علائم ناباروری و نیز قبل از اقدام برای بارداری، حتماً با پزشک مشورت شود.

اغلب پزشک برای بررسی علل بروز ناباروری آزمایش خون، ادرار، تصویر برداری و آزمایش اسپرم تجویز می کند. پزشک برای درمان ناباروری و بررسی علل ناباروری موارد زیر را مورد بررسی قرار می دهد:

• داروهای مصرفی
• مدت زمان اقدام برای بارداری
• تغییرات فیزیکی
• تاریخ و نوع جراحی ها بخصوص جراحی های مرتبط با مجرای تناسلی
• سابقه قرارگیری در معرض تشعشعات یا سابقه شیمی درمانی
• سابقه مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی
• سابقه بیماری های آمیزشی
• سابقه اختلالات ژنتیکی یا بیماری های مزمن